Mustafa Kemal AKBULUT, Şenay SÜNGÜ ŞEKER, Gülcan ŞENEL

Monotipik Steveniella satyrioides türünün anatomik morfolojik ve mikromorfolojik özellikleri

Öz Çalışmamızda angiospermlerin en büyük iki familyasından birisi olan Orchidaceae familyasına ait Türkiye’de yayılış gösteren Steveniella satyrioides (Stev.) Schltr. türü morfolojik, anatomik ve mikromorfolojik yönden incelenmiştir. S. satyrioides monotipik bir türdür ve çiçek yapısı Orchis cinsine ait türler ile benzerlik göstermektedir. Anatomik incelemelerde türün kök, gövde ve yaprağından mikrotomla kesitler alınmıştır. Morfolojik incelemeler için arazide gözlemler yapılmış ve toplanan örnekler üzerinde ölçümler yapılmıştır. Mikromorfolojik incelemelerde herbaryum örnekleri kullanılarak elektron mikroskop (SEM) çekimleri yapılmıştır. Kökte ksilem kolları, kristal ve nişasta varlığı, gövdede öz boşluğu, iletim demet şekli ve yaprakta stoma tipi gibi özellikler belirlenmiştir. Bitki boyu, yaprak sayısı, çiçeklenme durumu ve yumru sayısı gibi genel morfolojik özellikler tespit edilmiştir. Mikromorfolojik incelemeler yaprak yüzey süslemeleri açısından değerlendirilmiştir. Çalışmamız sonucunda S. satyrioides türüne ait tüm anatomik, morfolojik ve mikromorfolojik özellikler detaylı bir şekilde ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Anatomi, Mikromorfoloji, Monotipik, Morfoloji, Steveniella

PDF

___

[1] Nevski, S. A. (1935). Fam. 36. The orchids—Orchidaceae Lindl. Pages 589–730 in V. L. Komarov (ed.), Flora USSR (in Russian). Moskva - Leningrad: Publ. Acad. Sci. USSR, 4.

[2] Renz, J., & Taubenheim, G. (1984). Dactylorhiza Necker ex Nevskié. Flora of Turkey and the East Aegean Islands Vol. 8. Editör: Davis, P.H. Edinburgh: Edinburgh University Press.

[3] Vanykov, I. (1914). Notes on Orchis satyrioides Stev. (in Russian). Tr. Juryevskogo Botan, Sada Imperatorskogo Juryevskogo Universiteta 15: 292-295.

[4] Fateryga, A. V., Ivanov, S. P., & Fateryga, V. V. (2013). Pollination ecology of Steveniella satyrioides (Spreng.) Schltr. (Orchidaceae) in Ayan Natural Landmark (the Crimea). Укр. ботан. журн, 70(2), 195-201.

[5] Sezik, E. E. (1984). Orkidelerimiz: Türkiye'nin orkideleri. Sandoz kültür yayınları.

[6] Nazarov, V. V. (1995). Pollination of Steveniella satyrioides (Orchidaceae) by wasps (Hymenoptera, Vespoidea) in the Crimea, Lindleyana, 10(2), 109-114.

[7] Brodmann, J., Twele, R., Francke, W., Luo Yi-bo, L., Xi-qiang, S., & Ayasse, M. (2008). Orchid mimics honey bee alarm pheromone in order to attract hornets for pollination, Current Biology, 18, 740-744.

[8] Brodmann, J., Twele, R., Francke, W., Yi-Bo, L., Xi-qiang, S., & Ayasse, M. (2009). Orchid mimics honey bee alarm pheromone in order to attract hornets for pollination, Current Biology, 19(16), 1368-1372.

[9] Proctor, M., Yeo, P., & Lack, A. (1996). The Natural History of Pollination, 2nd ed. London, UK: Harper Collins Publishers.

[10] Cozzolino, S., & Widmer, A. (2005). Orchid diversity: an evolutionary consequence of deception? Trends Ecology and Evolution 20: 487-494.

[11] Kowalkowska, A. K., Margonska, H. B., Kozieradzka-Kiszkurno, M., & Bohdanowicz, J. (2012). Studies on the ultrastructure of a threespurred fumeauxiana form of Anacamptis pyramidalis, Plant Systematics and Evolution, 298: 1025-1035.

[12] Şeker, Ş. S., Akbulut, M. K., & Şenel, G. (2016). Labellum micromorphology of some orchid genera (Orchidaceae) distributed in the Black Sea region in Turkey, Turkish Journal of Botany, 40(6), 623-636.

[13] Şenel, G., Akbulut, M. K., & Şeker, Ş. S. (2019). Comparative anatomical properties of some Epidendroideae and Orchidoideae species distributed in NE Turkey, Protoplasma, 256(3), 655-668.

[14] Bateman, R. M. (2001). Evolution and classification of European orchids: insights from molecular and morphological characters, Journal Europäischer Orchideen, 33: 33-119.

[15] Shipunov, A. B., & Bateman R. M. (2005). Geometric morphometrics as a tool for understanding Dactylorhiza (Orchidaceae) diversity in European Russia, Biological Journal of the Linnean Society, 85: 1-12.

[16] Inda, L. A., Pimentel, M., & Chase, M. W. (2010). Chalcone synthase variation and phylogenetic relationships in Dactylorhiza (Orchidaceae). Botanical Journal of the Linnean Society, 163, 155-165.

[17] Arditti, J. (1977). Orchid biology, reviews and perspectives. Ithaca: I. Comstock publishing associates, Cornell University Press.

[18] Dressler, R. L. (1993). Phylogeny and Classification of the Orchids Family. Portland: Dioscorides Press.

[19] Nordström, S., & Hedrén, M. (2009). Genetic diversity and differentiation of allopolyploid Dactylorhiza (Orchidaceae) with particular focus on the D. majalis ssp. traunsteineri lapponica complex. Biological Journal of the Linnean Society, 97: 52-67.

[20] IBM Corp. Released (2013). IBM SPSS Statistics for Windows, Version 22.0. Armonk, NY: IBM Corp.

[21] Quattrocchio, F., Wing, J., van der Woude, K., Souer, E., de Vetten, N., Mol, J., & Koes, R. (1999). Molecular analysis of the anthocyanin 2 gene of petunia and its role in the evolution of flower color, Plant Cell 11(8), 1433–1444.

[22] Gajewski, M., Radzonowska, J., Danilcenko, H., Jariene, E., & Cerniauskiene, J. (2008). Quality of pumpkin cultivars in relation to sensory characteristics, Not Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca, 36,73–79

[23] Şenel, G., Şeker, Ş. S., Akbulut, M. K., & Akçin, Ö. E. (2018). An integrative anatomical, morphological, micromorphological and molecular approach to Turkish Epidendroid and Orchidoid species (Orchidaceae), Nordic Journal of Botany, 36(7), e01700.

[24] Davis, P. H. (1965). Flora of Turkey and the east Aegean islands, Vol. 10. Edinburgh: Edinburgh University Press.

[25] Dycus, A. M., & Knudson, L. (1957). The role of the velamen of the aerial roots of orchids, Botanical Gazette, 78-87.

[26] Oliveira, V. D. C., & Sajo, M. D. G. (1999). Anatomia foliar de espécies epífitas de Orchidaceae, Revista Brasileira de Botânica, 22 (3), 365-374.

[27] Aybeke, M., Sezik, E., & Olgun, G. (2010). Vegetative anatomy of some Ophrys, Orchis and Dactylorhiza (Orchidaceae) taxa in Trakya region of Turkey, Flora-Morphology, Distribution, Functional Ecology of Plants, 205(2), 73-89.

[28] Stern, W. L., & Judd, W. S. (2001). Comparative anatomy of Catasetiinae (Orchidaceae), Botanical Journal of Linnean Society, 136, 153-178.

[29] Akçin, T. A., Özdener, Y., & Akçin, A. (2009). Taxonomic value of seed characters in orchids from Turkey, Belgian Journal of Botany142 (2), 124-139.

[30] Gamarra, R., Ortúñez, E., Cela, P. G., & Guadaño, V. (2012). Anacamptis versus Orchis (Orchidaceae): Seed micromorphology and its taxonomic significance, Plant Systematics and Evolution, 298, 597-607.

[31] Şenel, G., Şeker, Ş. S., Akbulut, M. K., & Akçin, Ö. E. (2018). An integrative anatomical, morphological, micromorphological and molecular approach to Turkish epidendroid and orchidoid species (Orchidaceae). Nordic Journal of Botany, 36(7), e01700.