Gyges’in Yüzüğü ve Bentham’ın Panaptikonu Bağlamında Görünürlüğün Kötülük ile İlişkisine Dair Bir Soruşturma

Platon, insanlarının çoğunun, ruhun en aşağı kısmı olan iştahanın hâkimiyeti altında olduğunu söyleyerek insanlara karşı güvensizliğini ortaya koyar. Modern felsefenin dikkat çekici isimlerinden biri olan Jeremy Bentham ise birçok konuda Platon’dan farklı bir konumda yer alır. Örneğin, mutlak değerleri tanımaz. Bu farklılıklara rağmen Platon için olduğu gibi Bentham için de toplumsal mutluluğun nasıl sağlanacağı önemli bir sorundur. Her iki düşünür için de toplumun mutluluğu için kötülüğün engellenmesi gerekir. Platon, Gyges’in yüzüğü efsanesi ile görünmezliğin nasıl kötülüğe yol açtığını anlatırken, Bentham da Panaptikon adlı eserinde sürekli görünürlüğün kötülüğü ortadan kaldıracağını ileri sürer. Bu çalışmada Platon ve Bentham’ın insanlara nasıl baktıkları, kötülüğü nasıl açıkladıkları ve kötülük ile görünürlük arasında nasıl bir ilişki kurdukları ortaya konmaya çalışılacaktı

An Investigation on the Relationship between Visibility and the Evil in the Context of Gyges’ Ring and Bentham’s Panopticon

Plato exhibits his lack of confidence towards people by saying that most people lie in appetite which is the lowest part of the soul. Jeremy Bentham who is one of the remarkable philosophers in modern philosophy has a different opinion from Plato on many issues. For example, he denies absolute values. Despite these differences between the two philosophers, how to seek “social happiness” is an important problem for Bentham as for Plato. Both philosophers argue that evil must be prevented for social happiness. While Plato commentates how invisibility leads to evil in the legend of Gyges' ring, Bentham argues that visibility continuously will remove evil in the work Panopticon. In this study, we will study how Plato and Bentham evaluate people, how they explain evil and how they establish a relationship between evil and visibility.

PDF

___

Akdemir, A. (2010). İnsan Felsefesi: Epiketos ve Marcus Aurelius Örneği. İstanbul: Birey Yayıncılık.
Baudart, A. (2011). Platon. (Çev. İ. Yerguz). Felsefe Tarihi I: Kurucu Düşünceler. (Ed. J. Russ). İstanbul: İletişim Yayınları. Bauman, Z. & Lyon, D. (2016). Akışkan Gözetim. (Çev. E. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bentham, J. (2016). Panaptikon ya da Gözetimevi. (Çev. Z. Özarslan). Panaptikon: Gözün İktidarı. (Ed. B. Çoban & Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınevi.
Bentham, J. (2017). Yasamanın İlkeleri. (Çev. B. Asal). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık.
Cevizci, A. (2017). İlkçağ Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
Dolgun, U. (2015). Şeffaf Hapishane yahut Gözetim Toplumu. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü. (Çev. I. Ergüden). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Foucault, M. (2019). Hapishanenin Doğuşu. (Çev. M. A. Kılıçbay). Ankara: İmge Kitabevi.
Gökberk, M. (2004). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Guthrie, W. K. C. (1999). İlkçağ Felsefesi Tarihi. (Çev. A. Cevizci). Ankara: Gündoğan Yayınları.
Han, B. C. (2017). Şeffaflık Toplumu. (Çev. H. Barışcan). İstanbul: Metis Yayınları.
Hare, R. M. (2002). Düşüncenin Ustaları: Platon. (Çev. I. Şimşek & B. Yılmaz). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Lyon, D. (2006). Gözetlenen Toplum. (Çev. G. Soykan). İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
Lyon, D. (2013). Gözetim Çalışmaları. (Çev. A. Toprak). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
MacIntyre, A. (2001a). Erdem Peşinde. (Çev. M. Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
MacIntyre, A. (2001b). Ethik’in Kısa Tarihi. (Çev. H. Hünler & S. Z. Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
Mattéi, J. F. (2008). Platon. (Çev. İ. Yerguz). Ankara: Dost Kitabevi.
Mattelart, A. (2012). Gözetimin Küreselleşmesi, (Çev. O. Gayretli & S. E. Karacan). İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Önderman, M. (2020). Utanç: Sosyo-Kültürel Bir Fenomen. İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
Özcan, M. (2006). İnsan Felsefesi: İnsanın Neliği Üzerine Bir Soruşturma. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Platon (2005). Devlet. (Çev. S. Eyüboğlu & M. A. Cingöz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Platon (2007). Yasalar. (Çev. C. Şentuna & S. Babür). İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
Rescher, N. (2019). 101 Anekdotta Felsefe Tarihinde Yolculuk. (Çev. A. Yılmaz). İstanbul: Vakıfbank Kültür Yayınları.
Sartre, J. P. (2010). Varlık ve Hiçlik. (Çev. T. Ilgaz & G. Ç. Eksen). İstanbul: İthaki Yayınları.
Simmel, G. (2016). Gizliliğin ve Gizli Toplumların Sosyolojisi, (Çev. İ. Dündar). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Taylor, A. E. (2020). Platon: Bilgi, Ruh ve Devlet. (Çev. C. İ. Özkan). Ankara: Fol Kitap.
Weber, A. (1998). Felsefe Tarihi. (Çev. H. V. Eralp). İstanbul: Sosyal Yayınlar.
Williams, B. (1993). Shame and Necessity. Berkeley: University of California Press.