Yanlış Bilinç Olarak İdeoloji ve Medyada Yeniden Üretimi

Disiplinlerarası bir kavram olarak oldukça zengin bir literatürü bulunan ideoloji, Marx ve Engels tarafından bireyin kendi sosyal konumunu fark etmesini önleyen ve burjuva değerlerince üretilen, yapay bir “yanlış bilinç” olarak tanımlanmıştır. Eleştirel teorinin temelini imleyen bu yaklaşıma göre ideoloji hakikati gizlemekte, gerçeği yeniden üretmektedir. Marksist eleştiri geleneğinde önemli yer tutan Lukacs, Gramsci ve Althusser de üretim araçlarına sahip olan burjuvazinin ideoloji üzerindeki tahakküm alanının toplumsal eşitsizliğin ve sömürünün devamlılığındaki etkinliğini ortaya koymaktadır. Bir ideoloji olarak söylem ise çeşitli temsiller aracılığı ile topluma nüfuz etmektedir. Modern toplumlarda en önemli söylem üretim merkezi olan medya, sosyal yapıda ideolojinin yerleşikleşmesi adına işlevsel bir rol üstlenmektedir. Medya söyleminin temel belirleyeni medyanın ekonomi politiği, yani üretim koşulları ve sahiplik yapısıdır. Dolayısıyla günümüzde medya egemen güçler lehine durumu tanımlamakta ve yanlış bilincin yeniden üretilmesine önemli katkı sağlamaktadır.

Ideology as False Consciousness and Reproduction in Media

The ideology which has fairly rich literature as an interdisciplinary concept is based on the bourgeois values that prevent people from recognizing their social position is artificially defined as a “false consciousness” that produced by Marx and Engels. According to this approach, which implies the basis of critical theory, ideology hides the truth and reproduces the truth. Lukacs, Gramsci, and Althusser who held an important place in the tradition of Marxist criticism, also have tools of production in the field of domination on the ideology of the bourgeoisie reveals its effectiveness in the continuity. As an ideology, discourse penetrates society through various representations. The media, which is the most important discourse production center in modern societies, plays a functional role in the settlement of ideology in a social structure. The fundamental determination of media discourse is the economic policy of the media that is production conditions and ownership structure. Therefore, today the media defines the situation in favor of the dominant powers and contributes significantly to the regeneration of false consciousness.

PDF

___

Akarsu, B. (1975). Felsefe Terimleri Sözlüğü. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Althusser, L. (2003). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Çev. A. Tümertekin). İstanbul: İthaki Yayınları.
Arık, M. B. (2004). Top Ekranda. İstanbul: Salyangoz Yayınları.
Barret, M. (2004). Marx’tan Foucault’a İdeoloji. (Çev. A. Fethi). Ankara: Doruk Yayıncılık.
Chomsky, N. & Hernan, E. (2012). Rızanın İmalatı. (Çev. E. Abadoğlu). İstanbul: BGST Yayınları.
Çoban, B. (2003). Söylem, İdeoloji ve Eylem: İktidar ve Muhalefet Arasındaki Mücadeleyi Çözümleme Denemesi. Söylem ve İdeoloji. (Haz. B. Çoban & Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınları.
Dellaoğlu, B. (1998). Toplumsal’ın Yeniden Yapılanması. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Duman, F. (2006). İdeoloji Kuramaları. Feodaliteden Küreselleşmeye Temel Kavramlar ve Süreçler. (Ed. T. Erdem). Ankara: Lotus Yayınevi.
Eagleton, T. (2015). İdeoloji. (Çev. M. Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Freeden, M. (2011). İdeoloji. (Çev. H. Gür). Ankara: Dost Kitabevi.
Gramsci, A. (1997). Hapishane Defterleri. (Çev. A. Cemgil). İstanbul: Belge Yayınları.
Güngör, N. (2913). İletişim: Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Yayınevi
Mardin, Ş. (2015). İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
Marx, K. (1975). 1844 Felsefe Yazıları. (Çev. M. Belge). İstanbul: Payel Yayınevi.
Marx, K. (2003). Komünist Manifesto. (Çev. L. Kavas). İstanbul: İthaki Yayınları.
Marx, K. & Engels, F. (1992). Alman İdeolojisi [Feuerbach]. (Çev. S. Belli). İstanbul: Sol Yayınları.
Özbek, M. (1993). Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski. İstanbul: İletişim Yayınları.
Sancar, S. (2014). İdeolojinin Serüveni. Ankara: İmge Kitabevi.
Schiller, H. (2005). Zihin Yönlendirenler. (Çev. C. Cerid). İstanbul: Pınar Yayınları.
Smith, A. (1999). Milletlerin Zenginliği. (Çev. H. Derin). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Therborn, G. (2010). Marksizmden Post-Marksizme. (Çev. D. Evci). Ankara: Dipnot Yayınları.
Thompson, J. B. (1985). Studies in the Theory of Ideology. Los Angeles: University of California Press.
Van Dijk, T. (2003). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım. (Çev. N. Ateş). Söylem ve İdeoloji. (Haz. B. Çoban & Z. Özarslan). İstanbul: Su Yayınları.
Williams, R. (2005). Anahtar Sözcükler. (Çev. S. Kılıç). İstanbul: İletişim Yayınları.