Aristoteles ve Kant’ta Zaman Kavramının Benlik ile İlişkisi Üzerine Bir Deneme

Aristoteles ve Kant, zaman kavramına olan ilgilerini zamanın “ben” ile olan ilişkisinde açık ederler. Buna göre Aristoteles’te bir benlik ileri sürülerek zaman kavramı bu benliğe iliştirilir; ancak, aynı zamanda, bu benlik doğrudan doğruya kendisinin oluşumunda zamanın zorunlu olarak içerildiği bir benliktir. Dolayısıyla zamanın benliğe ruh yoluyla iliştirilmiş olması olumsal bir durumu ifade etmez, aksine bir zorunluluğa göndermede bulunur. Diğer yandan, Kant’ta ise zaman kavramının hem doğrudan doğruya “ben”in veya egonun kurucusu olduğu hem de onun varlığıyla birebir örtüşen bir yanının bulunduğu görülür. Bu bakımdan zaman, özne için zorunlu olmakla beraber, öznenin varlığına muhtaç bir kavramı ifade eder. Bu çalışmada, Aristoteles’te temellenen ve “ben”e iliştirilen zamanın Kant’taki dönüşümüne değinilecek ve daha sonra doğrudan doğruya bu hattın ego ile zamanın başa baş giden kavram ikizleri olduğuna yönelik vurgusu açık edilecektir. Son kısımda ise zaman ve benliğin birbirini devam ettiren ve birbiriyle doğrudan bir temas içinde olan kavramlar oldukları ifade edilecektir. Bu bakımdan, zaman benlik aracılığıyla devamlılık halinde bulunurken benlik de zaman yoluyla kendinin bütününü kendi olarak idrak edecek öz-bilinci geliştirir.

PDF

___

Albayrak, Ö. B. (2017). Empty Time and Fulfilled Time: Kant and Hegel on History. Hegel-Jahrbuch, 1, 457-461.
Aristoteles (1996). izik. Zaman Kavramı. (Çev. & Der. S. Babür). Ankara: İmge Kitabevi, 8-41.
Aristoteles (2001). Fizik. (Çev. S. Babür). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Aristoteles (2008). Physics, (Çev. R. Waterfield). New York: Oxford University Press.
Aristoteles (2014). Kategoriler, (Çev. S. Babür). Ankara: İmge Kitabevi.
Aristoteles (2018). Metafizik, (Çev. Y. G. Sev). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
Freud, S. (2012). Narsizm Üzerine ve Schreber Vakası, (Çev. B. Büyükkal & S. M. Tura). İstanbul: Metis Yayınları.
Freud, S. (2016). Haz İlkesinin Ötesinde – Ben ve İd, (Çev. A. Babaoğlu). İstanbul: Metis Yayınları.
Günenç, M. (2016). Kant’ta Apperzeption Kavramı. Felsefe Arkivi, 44, 1-11.
Hesse, H. (2019). Demian: Emil Sinclair’in Gençliğinin Öyküsü. (Çev. K. Şipal). İstanbul: Can Yayınları.
Kant, I. (1998). Critique of Pure Reason. (Çev. P. Guyer & A. W. Wood). New York: Cambridge University Press.
Küçükparmak, A. (2017). Kant’a göre Bilgi ve Metafiziğin İmkânı. İstanbul: İz Yayıncılık.
Whitehead, A. N. (2018). Doğa ve Yaşam: 1933 Chicago Dersleri. (Çev. S. Çalcı). İstanbul: Öteki Yayınevi.
Zarifoğlu, C. (2012). Bütün Eserleri 1: Şiirler. İstanbul: Beyan Yayınları.