II. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDAN GÜNÜMÜZE İNSANLIĞIN YILLARDIR DEĞİŞMEYEN SORUNU ‘GIDA KRİZİ’NE ÜN DERGİSİNDEN BAKMAK

İkinci Dünya Savaşı’nın çıkmasıyla birlikte Türkiye’de ciddî savaş korkusu ve endişe yaşanmıştır. Türkiye’nin genç ve çalışma çağındaki erkek nüfusu savaş sebebiyle silah altına alınmıştır. Bu durum tarımsal üretimde ciddî düşüşe sebep olmuştur. Buna bağlı olarak halkın beslenme sorunu baş göstermiştir. Dünya ekonomik bunalımının ardından Türkiye’de 1929 yılında İktisat ve Tasarruf Cemiyeti kurulmuştur. Cemiyet, milli iktisat politikalarının belirlenmesi, yerli malı kullanımını teşvik konularında faaliyetlerde bulunmuştur. Planlı Ekonomik faaliyetlerin gelişmesi için de çalışmalar yapan Cemiyet, 1936 yılında Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu adını alarak faaliyetlerini sürdürmüştür. 1939 yılında II. Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu da tasarrufu ve üretimi arttırmak için çalışmalara yoğunlaşmıştır. Bu araştırmada Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu tarafından Isparta Halkevi’nin yayın organı Ün dergisinde yayınlanan halkı üretime ve tasarrufa teşvik eden duyurular incelenmiştir. II. Dünya Savaşı devam ederken 1940 ve 1941 yıllarında yayımlanan duyurular Nitel İçerik Analizi yöntemiyle analiz edilerek ulaşılan sonuçlar anlamlı bütün haline getirilerek çalışma sonuçlandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

İkinci Dünya Savaşı, Gıda Krizi, Tasarruf, Üretim, Basın, Ün Dergisi

LOOKING AT THE 'FOOD CRISIS', THE UNCHANGING PROBLEM OF HUMANITY FOR YEARS FROM THE WORLD WAR II TO THE PRESENT, FROM THE JOURNAL OF ÜN

With the outbreak of the Second World War, serious fear of war and anxiety were experienced in Turkey. Turkey's young and working-age male population has been recruited due to the war. This situation caused a serious decrease in agricultural production. As a result, the problem of nutrition of the people has arisen. After the world economic crisis, the Economy and Savings Society was established in Turkey in 1929. The Society has been active in determining national economic policies and promoting the use of domestic goods. The Society, which also works for the development of Planned Economic activities, continued its activities in 1936 under the name of National Economy and Increase Agency. In 1939, Upon the outbreak of the World War II, the Agency also focused on studies to increase savings and production. In this research, the announcements encouraging the public to production and savings in the journal of Ün, the publication of the Isparta Community Center, were examined by the National Economy and Increment Agency. During the World War II, the announcements published in 1940 and 1941 were analyzed with the Qualitative Content Analysis method, and the results were made into a meaningful whole and the study was concluded.

Keywords:

World War II, Food Crisis, Savings, production, Press, Ün Magazine,

PDF

___

Arıkan, R. (2017). Araştırma Yöntem ve Teknikleri (Gözden Geçirilmiş 3. Baskı), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Akşin, S. (2013). Kısa Türkiye Tarihi (17. Baskı), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Aybek, Ş. (2015). Atatürk, CHP ve Eğitim, Ankara: Son Çağ Yayınları.
Adanır, H. (2002). Kültür Hayatımızda Yerel Dergiler ve Yerel Dergi Yayıncılığı Bilgi Şöleni (2002, Bolu), Yerel Dergicilik /87-89, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.
Cewswell, J. W. (2021). Nitel Araştırma Yöntemleri Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir (Çev.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
Ertan, M. (2018). Toprak Mahsulleri Vergisinin Esasları ve Sonuçları: Toprak Mahsulleri Vergisi II. Aşar mıydı?. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 14(2), 239-256.
Duman, D. (1992). Milli İktisat ve Tasarruf Cemiyeti. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 1(2), 127-143.
Gökçe, O. (2019). Klasik ve Nitel İçerik Analizi Felsefe, Yöntem Uygulama (1. Baskı), Ankara: Çizgi Kitabevi.
İnönü, İ. (Ün, 1942 I. Teşrin-I. Kânun=Ekim-Aralık). Milli Şef Cumhurreisi İsmet Inönü'nün Türkiye Büyük Millet Meclisinin 6 inci Seçim Devresinin 4’üncu Toplanma Yılını Açış Nutku. Ün, Sayı:103-105, Cilt:9, s.1420-1429.
Kaş, H. (2007). Isparta Halkevi Çalışmaları ve Ün Dergisi, Hacettepe Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
Ketenci, H. F. (2016). Mecmua’dan Dergiye Tarihi Süreç ve Tek Parti Dönemi’nde Dergi Yayıncılığı/181-195, 1923-1946: Tek Partili Dönemde Medya ve Siyaset 2, Editör Tolga Yazıcı, Plato Meslek Yüksek Okulu Yayınları No:2, Volga Yayıncılık, Kocaeli.
Konyar, H. (1999). Ulus Gazetesi, CHP ve Kemalist İlkeler (1. Baskı), İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Koloğlu, O. (2015). Osmanlı’dan 21. Yüzyıla Basın Tarihi (1. Baskı), İstanbul: Pozitif Yayınları.
Koçak, C. (2018). Siyasal Tarih 1923-1950. (Editör: Sinan Akşin). Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980 (ss.123-211), İzmir: Cem Yayınevi.
Köseoğlu, N. (1943 Nisan-Mayıs-Haziran). “Ün. On Yaşına Girerken. Ün. Sayı:109-110-111, Cilt:9, s.1498-1501.
Lüleci, Y. (2015) Tek Parti Döneminde İktidar ve Sanat (1. Baskı), İstanbul: İskenderiye Kitap.
Lewis, B. (2018). Modern Türkiye’nin Doğuşu, Çev. Boğaç Babür Tuna, Ankara: Arkadaş Yayınları.
Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir (Çev.), Ankara: Pegem Akademi.
Şener, M. (2016). Burjuva Uygarlığının Peşinde. (Editörler: Gökhan Atılgan, Cenk Saraçoğlu ve Ateş Uslu). Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat (s.201-345), İstanbul: Yordam Yayınları.
Şakiroğlu, M. H. (1996). “Halkevi dergileri ve neşriyatı.” Kebikeç, S, 3, s.131-142.
Teke, C. (2021). II. Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin İaşe Tedbirleri: İhtikârla Mücadele. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 8(1), 179-197.
Türkiye Ekonomi Kurumu, http://www.tek.org.tr/Kurumsal/Tarihce, Erişim Tarihi: 5 8.2022.
Uluatam, Ö. Savaş Yıllarının İktisat Politikaları–Tedbirleri, https://www.ismetinonu.org.tr/savas-yillarinin-iktisat-politikalari-tedbirleri/, Erişim Tarihi: 5 8.2022.
Ünal, K. (1935 Mart). “Isparta Halkevi İkinci Yılını Bitirirken”. Ün. Sayı:10-11-12, Cilt:1, s.150.
Ün, (1936 İkinci Kanun=Ocak-Şubat-Mart). Halkla Konuşma: Ün Üç Yaşına Girerken. Ün. Sayı:22-23-24, Cilt:2, s.313-314.
Ün, (1936 İkinci Kanun=Ocak-Şubat-Mart). “Isparta Halkevi “Ün” Mecmuasında Çıkabilecek Yazıların Umumî Efsafı”. Ün. Sayı:22-23-24, Cilt:2, s.314-316.
Ün, (1938 Şubat). Halkevleri Dergileri. Ün. Sayı:47. Cilt:4, (Arka Kapak).
Ün, (1939 1. ve 2. Teşrin=Ekim-Kasım). Halkevleri Dergileri. Ün. Sayı:67-68. Cilt:7, (Arka Kapak).
Ün, Ünal, K. (1940 Eylül-1. Teşrin=Ekim). Cumhuriyetin On Sekizinci Yılına Girerken. Ün, Sayı:78-79, Cilt:7, s.1071-1072.
Ün, (1940 Haziran). Halkevleri Dergileri. Ün. Sayı:75. Cilt:7, (Arka Kapak).
Ün, (1940 İkinci Teşrin-1.Kanun=Kasım-Aralık). Kamu Spotu Niteliğinde 8 Adet Duyuru- Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu. Ün. Sayı:80-81, Cilt:7, s.1092-1118.
Ün, (1941 Mart-Nisan-Mayıs). “Vecizeler” Kamu Spotu Niteliğinde 1 Adet Duyuru- Ulusal Ekonomi ve Artırma Kurumu. Ün. Sayı:84-85-86, Cilt:7, s.1186.
Ün, (1942 Ekim-Aralık). Halkevleri Dergileri. Ün, Sayı:103-105, Cilt:9, s.1458.
Yin, R. K. (2017). Durum Çalışması Araştırması Uygulamaları. İlhan Günbayı (Çev.), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Danışmanlık.
Zürcher, E. J. (2018). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, Çev. Yasemin Saner, İstanbul: İletişim Yayınları.