Trabzon'un güneyinde, Zigana’ların bir tepesinin yamacına yapışmış bir manastır harabesi vardır. Eteklerinde, ormanlar ile kaplı bir vadinin dibinde, Trabzon'a kadar uzanan Değirmen deresinin kenarından biri akar. Halk buraya kısaca Meryem Ana der. Eski adı ise Sumela Manastırı’dır. Trabzon'da Komnenos prensliği tarihine dair araştırmaları ile tanındığı kadar siyasi hayatında da önemli düşünceleri akisler uyandıran ve yazılarının üslübu bakımından da Alman dilinin edebiyat tarihine girmeğe layık görülen yazarlarından sayılan J. P. Fallmerayer (1790-1861), bu manastırı 1840 yılında Trabzon'a yaptığı bir seyahati sırasında ziyaret ederek, yol hâtıralarında etraflı bir şekilde tasvir etmiştir. Eskiden olduğu gibi bugün hala çevrenin Müslüman halkı tarafından da ziyaret edilen bu yerin kısaca tarihçesini ve mimari tertibini, 1962'de yerinde yaptığımız incelemelere dayanarak burada belirtmeğe çalışacağız.