Ord. Prof. M. Cavit Baysun

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi ve Türk Tarih Kurumu, kısa zamanda ve biri-biri arkasına dört büyük tarihçisini kaybetmiş olmanın üzüntüsü içindedir. Ord. Prof. Mükrimin Halil Yınanç, Ord. Prof. Şemseddin Günaltay ve Ord. Prof. Hâmid Ongunsu'dan sonra, diğer bir hocamız Ord. Prof. Mehmed Cavid Baysun da ani şekilde aramızdan ayrılmış bulunmaktadır. Kendisine has üslubu ve bilhassa genel kültürü, titiz çalışması itibariyle, hiç bir vakit yerinin doldurulmasına imkan olmayan Hocam Cavid Baysun, aslen İzmirlidir ve 19. yüzyılın başlarında tarih sahnesine çıkan âyândan, İzmir Voyvodası Kâtib-oğlu Mehmed Ağa'nın ailesine mensubdur. Babası, İstanbul Sıhhiye müdürlüğünden emekli Dr. Ali Riza Bey, bu aileden İzzet Bey zâde Cemal Bey'in oğlu idi. Annesi Bedriye Hanım ise Şahin Paşa'nın kızıdır. Kendisi, nüfus cüzdanındaki kayda göre, aynen (17 Şubat 1317, Rûmî 1315) 1899 yılında İstanbul’da dünyaya geldi. Doğduğu ev, Beşiktaş’ta Pazar-içi'nden Abbas Ağa kabristanına (şimdiki parka) çıkan yokuşun başında ve Hamidiye çeşmesi civarında, denize nâzır bir mahalde bulunuyordu. İlk öğrenimini, kısmen özel olarak, 19 Ağustos 1324 (1908) yılında, Beşiktaş’ta, Abbas Ağa ilk okulunda tamamladı. Bilâhare babasının vazifesi icabı, Anadolu'nun bazı vilâyetlerinde dolaştı.