XVIII'nci Yüzyıl Sonunda Padişah'a Bir Lâyiha

1968 Haziran ve Temmuz aylarında devamlı olarak Holanda'nın Leiden şehrinde Avrupa’nın en eski ilim müesseselerinden biri olan tarihi üniversite kütüphanesinde 3700 sayıda Türkçe ve Arapça ve az bir kısmı Farsça yazma kitapları arasında çalışırken "728 - Cod. Or" da 29,5 sahife, yalnız sonu bütünlenmemiş güzel nesih ile itinalı yazılmış ebru kaplı bir tarihi lâyiha buldum. Yazanını ve tarihini ve hangi padişaha takdim olunduğunu bildiren hiçbir kayıt yok. Sadece, çok dikkate değer bilgiler veren bir arzuhâl. İçinde zamanının bir kaç maruf devlet adamının ismi geçiyor. Bittabi' bunlardan devri ve o zaman başta bulunan padişahın adını bulmak mümkündü. Sonra bu vesika bizim memleketimizi idarede ve vazife başında bulunanların ihmallerinin gözle fark edilecek derecede görüldüğü bir devre tevafuk ettiği okunuşundan hemen anlaşılıyor.