Sözlük manasına baktığımızda “kutsal bir ülkü veya inanç uğrunda ölen kimse” olarak tanımlanan “şehit” kelimesi, daha çok vatan ve millet savunmasında canını veren kişilerde tanımını bulmuştur. Gerek dini ve gerekse milli anlamda kutsal olarak görülen şehitlik, vicdani olarak da önemlidir. Bu sebeple, vatan savunması sırasında veya görevi başında şehit edilenlerin arkada bıraktığı yakınlarının mağdur edilmemesi milletin, dolayısıyla da devletin görevi olarak kabul edilmiştir. Osmanlı Devleti’nin XIX. Yüzyıldan itibaren girdiği savaşlar sosyo-ekonomik yıkımlara sebep olduğu gibi, fazla sayıda insan kayıplarını da beraberinde getirmiştir. Girişilen savaşlarda sakat kalan gaziler ve şehit olanların geride kalan ailelerinin ihtiyaçlarını gidermek için birtakım girişimler yapılmış, sosyal ve ekonomik şartlarını iyileştirmek için bazı kanunlar çıkartılmıştır. Osmanlı Devleti’nden de kalan tecrübe ile Birinci Dünya Savaşı sonrasında ve Milli Mücadele döneminde şehit yakınları ve yetimlerine yönelik sosyal ve ekonomik şartlarını iyileştirme politikaları sürdürülmüş, sosyal devlet anlayışının gelişmesi ile de bu ekonomik ve sosyal düzenlemeler daha kapsamlı hale getirilmiştir. Şehit yakınlarına yönelik bu iyileştirme politikaları, ülkenin içinde bulunduğu zor şartlarda görev yapan Birinci Büyük Millet Meclisi tarafından gerçekleştirilmiştir. İstanbul’da toplanan Mebusan Meclisi, 28 Ocak 1920 tarihinde aldığı Misak-ı Milli kararları sonrasında 16 Mart 1920 tarihinde İstanbul’un işgal edilmesi ve 11 Nisan 1920 tarihinde Sultan Vahdettin tarafından Meclisin resmen fesih edilmesi sonrasında, milli iradeyi temsil edecek yeni meclisin Ankara’da açılması kararlaştırıldı. Yurdun farklı bölgelerinden gelenler ve İstanbul’dan Ankara’ya kaçabilen mebuslar ile Büyük Millet Meclisi Ankara’da açıldı. 23 Nisan 1920 tarihinde Ankara’da açılan Büyük Millet Meclisi’nin, 15 Nisan 1923 tarihine kadar görevine devam ettiği süre Birinci Meclis olarak bilinmektedir. Kurucu Meclis olarak görev yapan bu meclis, Milli Mücadeleyi yöneterek başarıya ulaştırmış, siyasi anlaşmalar yapmış ve siyasi, sosyal ve ekonomik alanlarda pek çok karar almıştır. Ülkenin içinde bu bulunduğu zor şartlara rağmen, Birinci Meclis şehit yakınlarının sosyal ve ekonomik durumlarını iyileştirmek için de çalışmalarda bulunmuştur. Arşiv belgeleri ve TBMM Zabıt Ceridelerini incelediğimiz zaman, Büyük Millet Meclisi’nin şehitlerin geride kalan yakınlarının, beslenme ve barınma gibi temel ihtiyaçlarla ilgili yardımların yanında eğitim, sağlık ve iş imkânı gibi sosyal yardımlarda da bulunmuştur. Büyük Millet Meclisi, şehit yakınlarına yönelik, maaş bağlama ve para yardımı gibi ekonomik yardımların yanında, şehitlerin geride bıraktığı yetimlerin iaşe, barınma ve eğitim gibi ihtiyaçları için çalışmalarda bulunmuştur. Bunun yanında şehit yakınlarının durumlarını iyileştirmek için ev ve arazi dağıtılması ve taltif amaçlı olarak madalya verilmesi gibi çalışmalar da yapılmıştır. Çalışmamızda; döneme ait arşiv belgeleri ve TBMM Zabıt Ceridelerinin incelenmesiyle, Birinci Büyük Millet Meclisi döneminde, 23 Nisan 1920 ile 15 Nisan 1923 tarihleri arasında, şehit yakınlarına yönelik iyileştirme politikaları ele alınmıştır. Şehit yakınlarının ekonomik ihtiyaçlarının nasıl karşılandığı, sosyal anlamda yapılan iyileştirmeler, bu amaçla çıkarılan kanunlar ve kimlerin şehit statüsünde kabul edildiğini belirten belgeler incelenmiştir.

When we look at the dictionary, the word "martyr", which is defined as "a sacred ideal or a person who died for the sake of faith", has found its definition in people who have lost their lives in the defense of the country and nation. The martyrdom, which is regarded as sacred both religiously and nationally, is also important conscientiously. For this reason, it is accepted as the duty of the nation, and therefore of the state, not to be victimized by the relatives of those who were martyred during the homeland defense or at their posts. The wars that the Ottoman Empire entered since the nineteenth century caused socio-economic destructions, as well as the loss of many people. A number of attempts have been made to meet the needs of the remaining families of the veterans and martyrs who were crippled in the wars, and some laws have been enacted to improve their social and economic conditions. With the experience remaining from the Ottoman State, policies to improve social and economic conditions for the relatives and orphans of the martyrs were maintained after the First World War and during the National Struggle, and these economic and social arrangements were made more comprehensive with the development of social state understanding. These improvement policies for the relatives of the martyrs were carried out by the First Grand National Assembly, which served in the difficult conditions in the country. After the Misak-ı Milli decisions on January 28, 1920, the Mebusan Assembly, which convened in Istanbul, was decided to be closed by Sultan Vahdettin on April 11, 1920 after the occupation of Istanbul on March 16, 1920, and the new parliament to represent the national will was decided to open in Ankara. The time that the Grand National Assembly, which opened in Ankara on April 23, 1920 continued its duty until April 15, 1923, is known as the First Assembly. This assembly, which served as the Founding Assembly, managed the National Struggle and succeeded, made political agreements and made many decisions in the political, social and economic fields. Despite these difficult conditions in the country, the First Assembly also worked to improve the social and economic conditions of the relatives of the martyrs. When we examine the archive documents and the Grand National Assembly Ceremonies, the Grand National Assembly provided social assistance such as education, health and job opportunities as well as assistance related to basic needs such as nutrition and shelter. The Grand National Assembly has worked for the needs of the orphans left behind by the martyrs, such as food, shelter and education, as well as economic aid such as salary bindings and financial aid. In addition, works such as distributing houses and land and giving medals for fortunate purposes were carried out to improve the conditions of the relatives of the martyrs. In our study; during the First Grand National Assembly period, improvement policies for the relatives of martyrs were discussed between April 23, 1920 and April 15, 1923, by examining the archive documents and the Grand National Police Ceremonies. How the economic needs of the relatives of the martyrs were met, social improvements and laws enacted for this purpose were examined.