DİJİTAL OYUN OYNAMA MOTİVASYONU ÖLÇEĞİ DOOMÖ : GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Bu araştırmanın amacı; dijital oyun oynama motivasyonu kaynaklarının belirlenmesi için geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmektir. Araştırma kapsamında nicel ve nitel araştırma modellerinden yararlanılarak geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek için gerekli olan işlemler sırasıyla yapılmıştır. Bu kapsamda; araştırmaya ortaokul kademesinde öğrenim gören %43 kadın n=220 , %47 erkek n=293 olmak üzere toplam 513 öğrenci katılmıştır. Araştırmada ölçeğin yapı geçerliğini analiz etmek amacıyla SPSS.23 paket program kullanılmış ve bu kapsamda KMO, Madde Toplam Test Korelasyonu, AFA ve Cronbach Alpha analizleri uygulanmıştır. Ölçeğin yapı geçerliğine kanıt oluşturması açısından yapılan bir diğer analiz ise Lisrel 8.8 programı kullanılarak yapılan DFA’dır. Yapılan analizler sonucunda ölçek maddelerinin üç alt faktör altında toplandığı görülmüştür. Bu faktörler sırasıyla; “Başarı ve Canlanma” 1., 8., 9., 10., ve 16. maddeler bu faktörün tek başına varyansın % 29,98’ini açıkladığı ve öz değerinin 5,69 olduğu saptanmıştır. İkinci faktör olan “Merak ve Sosyal Kabul” ün 23., 24., 27., 30., 32., 33., 34., 35. ve 36. maddelerden oluştuğu görülmüştür. Bu faktörün tek başına motivasyon değişkeninin % 11,78’ini açıkladığı ve bu faktöre ait öz değerin 2,23 olduğu tespit edilmiştir. Üçüncü faktör ise 38., 39., 40., 41. ve 42. maddelerden oluşarak “Oyun İsteğinde Belirsizlik” başlığı altında tanımlanmıştır. Bu faktörün tek başına motivasyon değişkeninin % 7’sini açıkladığı ve bu faktöre ait öz değerinin 1,33 olduğu saptanmıştır. Bu üç faktör motivasyon değişkenine ilişkin toplam varyansın % 48,77’sini açıklamaktadır. Ayrıca ölçeğe ilişkin yapılan DFA analizinde elde edilen sonuçların yeterli uyum indekslerine sahip olduğu görülmektedir. Yapılan analizler sonucunda 19 maddelik ve üç alt faktörlü bir yapı gösteren DOOMÖ’nün geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler:

Oyun, dijital oyun, oyun motivasyonu, motivasyon

DIGITAL GAME PLAYING MOTIVATION SCALE: VALIDITY AND RELIABILITY STUDY

The purpose of this research; to develop a valid and reliable scale for determining the sources of digital game play motivation. In order to develop a valid and reliable scale, quantitative and qualitative research models were used in the research. In this context, a total of 513 students % 43 female n = 220 and 47% male n = 293 were enrolled in the secondary school. In order to analyze the validity of the scale, SPSS.23 package program was used and in this scope, KMO, Item Total Test Correlation, AFA and Cronbach Alpha analyzes were applied. Another analysis in terms of evidence for the validity of the structure of the scale is the DFA using the Lisrel 8.8 program. As a result of the analyzes made, scale items were collected under three sub factors. These factors are; "Success and Recovery" 1., 8., 9., 10., and 16. This factor alone accounted for 29.98% of the variance and the eigenvalue was 5.69. The second factor, "Curiosity and Social Acceptance", was found to consist of items 23, 24, 27, 30, 32, 33, 34, 35 and 36. This factor alone accounted for 11.78% of the motivation variable and it was found that the eigenvalue of this factor was 2.23. The third factor consists of the 38, 39, 40, 41 and 42th items and is defined under the heading "Uncertainty in Game Request". This factor alone accounted for 7% of the motivation variable and the eigenvalue of this factor was 1.33. These three factors account for 48.77% of the total variance of the motivational variable. In addition, the results obtained in the DFA analysis of the scale show that it has sufficient compliance indices. As a result of the analyzes made, it can be said that DOOÖM is a valid and reliable scale

Keywords:

Game, digital game, game motivation, motivation,

PDF

___

1. Ada, E.N., Kazak, Z., Altıparmak, E. M. ve Aşçı, F.H. Flow experiences in physical education classes: The role of perceived motivational climate and situational motivation, Asian Online Journal Publishing Group,4(2), 114-120, DOI: 10.20448/journal.522.2018.42.114.120, 2018
2. Akbulut, Y. Sosyal bilimlerde SPSS uygulamaları. İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık. 2010
3. Akçayır, G. Dijital oyunların sağlığa etkisi. M.A. Ocak. Eğitsel Dijital Oyunlar. Ankara: Pegem Akademi. 2013
4. Akgül, A. & Çevik, O. İstatistiksel analiz teknikleri; SPSS’te işletme yönetimi uygulamaları. Ankara:Emek Ofset. 2005
5. Allen, S. J., Shankman, M. L., & Miguel, R. F. Emotionally intelligent leadership: an integrative, process-oriented theory of student leadership. Journal of Leadership Education 11, (1), 177-203. [In English]. 2012
6. Bayram, N. Sosyal bilimlerde SPSS ile veri analizi. Bursa: Ezgi Kitapevi. 2004
7. Bollen, K.A. An overview of structural equation models with latent variables, The Miami University Symposium on Computational Research, March 1-2. Miami University, Oxford, UK. [In English]. 2007
8. Bütüner, Ö.S ve Gür, H. V diyagramına yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilme çalışması, Milli Eğitim Dergisi, 176, 72–85. 2007
9. Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı: İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum (Genişletilmiş 20. Baskı). Ankara: Pegem Akademi. 2014
10. Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Ankara: Pegem.2014
11. Cohen R. J., ve Swerdlik M. E. Psychological testing and assessment. Boston: McGraw Hill Companies. [In English]. 2010
12. Comrey, A.L., Lee, H.L. A first course in factor analysis, Hillsdale, New Jersey: Erlbaum. [In English]. 1992
13. Curran, T. Hill, A.P. Hall, H. ve Jowett, G.E. Relationships Between the Coach-Created Motivational Climate and Athlete Engagement in Youth Sport, Human Kinetics-Journal of Sport & Exercise Psychology, 37, 193 -198, DOI: 10.1123/jsep.2014-0203, 2015
14. Creswell, J. W. Educational Research. Planning, Conducting And Evaluating Quantitative And Qualitative Research. New Jersey: Pearson Education. [In English]. 2005
15. Çeçen, A. R. Duyguları yönetme becerileri ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışmaları. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 101– 113. 2006
16. Çelik, H. E., ve Yılmaz, V. Lisrel 9.1 İle Yapısal Eşitlik Modellemesi: Temel Kavramlar UygulamalarProgramlama (Yenilenmiş 2.Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık. 2013
17. Çetin, E. Tanımlar ve temel kavramlar, Eğitsel dijital oyunlar. Ocak, M.A. (Ed.), Ankara: Pegem Akademi. 2013
18. Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., Büyüköztürk, Ş. Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem Akademi. 2010
19. Deci, E. L. ve Ryan, R. M. Intrinsic Motivation and Selfdetermination in Human Behavior. New York: Plenum Press. [In English]. 1985
20. Deci, E. L., ve Ryan, R. M. A motivational approach to self: Integration in personality.In R. Dienstbier (Ed.), Nebraska symposium on motivation:. Perspectives on motivation. Lincoln: University of Nebraska Press. Vol. 38, 237–288. [In English]. 1991
21. Deci, E.L., ve Ryan, R.M. The “what” and “why” of goal pursuits: Human needs and the selfdetermination of behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227–268. [In English]. 2000
22. Dilts, Robert, Motivation, http://www.nlpu.com/Articles/artic17.htm.1998
23. Doğu, B. Popüler kültürün tüketim aracı olarak bilgisayar oyunlarında sunulan yaşam tarzı. Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir. 2006
24. Erkuş, A. Davranış bilimleri için bilimsel araştırma süreci. Ankara: Seçkin. 2013
25. Erdem, M. Amerikan futbolu sporcularında sporda güdülenme ölçeğinin geliştirilmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2008
26. Gencer, E. ve İlhan, E.L. “Goal Orientation And Motivational Climate In Badminton Athletes”, Tojras : The Online Journal of Recreation and Sport. 1(2): 24-33. 2012
27. Gökçearslan, Ş. & Durakoğlu, A. Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(14), 419-435. 2014
28. Horzum, M. B., Ayas, T. & Çakırbalta, Ö. Çocuklar için bilgisayar oyun bağımlılığı ölçeği. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(30), 76-88. 2008
29. İlhan, E.L. “Voleybolda Servis Becerisi Öğretimine Motivasyonel Bir Yaklaşım” Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, cilt 3. sayı. 3, s:196-203 .2009
30. Kaya, B.A. Çevrimiçi oyun bağımlılığı ölçeğinin geliştirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Tokat. 2013
31. Kline, P. An Essay Guide To Factor Analysis. New York: Routledge. [In English]. 2005
32. Özdamar, K. Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi-1: MINITAB-NCSS-SPSS (Genişletilmiş 5. Baskı). Eskişehir: Kaan Kitabevi. 2004
33. Oyar, B. Z., Aşçı, F. H., Çelebi, M. ve Mülazımoğlu, Ö. Spora katılım güdüsü ölçegi’nin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Spor Bilimleri Dergisi, 12(2), 21-32. 2001
34. Özdamar, K. Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. Eskişehir: Nisan.2016
35. Pala, F.K. & Erdem, M. Dijital oyun tercihi ve oyun tercih nedeni ile cinsiyet, sınıf düzeyi ve öğrenme stili arasındaki ilişkiler üzerine bir çalışma. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 53-71. 2011
36. Pelletier L. G, Fortier M. S, Vallerand R. J, Tuson K. M, Briere N. M. Toward a new measure of intrinsic motivation, extrinsic motivation, and a motivation in sports: The Sport Motivation Scale (sms). Journal of Sport and Exercise Psychology, 17 (2), 35-53. 1995
37. Raykov, T., & Marcoulides, G. A. A first course in structural equation modeling (2nd ed.). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum. [In English]. 2006
38. Reeve, J.M. Understanding motivation and emotion. USA:Jhon Willey & Sons. [In English]. 2004
39. Sarahan B. Merriam.. Nitel Araştırma Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. (Edit. Selahattin Turan). Ankara: Nobel. 2015
40. Reschly, A. ve Christenson, S.L. Prediction of dropout among students with mild disabilities: A case for the inclusion of student engagement variables. Remedial and Special Education, 27, 276- 292. 2006
41. Selçuk, Z. Gelişim ve Öğrenme (6. baskı). Ankara: Nobel. 1999
42. Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H., Müller, H. Evaluating the fit of structural equation models: Test of significance and descprictive goodness-of-fit measures. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74. [In English]. 2003
43. Sümer, N. Yapısal Eşitlik Modelleri. İstanbul: Türk Psikoloji Yayınları.2000
44. Şencan, H. Sosyal ve davranışsal ölçümlerde güvenilirlik ve geçerlilik. Ankara: Seçkin Yayıncılık. 2005
45. Şimşek Ö.M. Yapısal eşitlik modellemesine giriş, temel ilkeler ve lisrel uygulamaları, Ankara:Ekinoks. 2007
46. Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. Using multivariate statistics (5th ed.). New York: Allyn and Bacon. [In English]. 2007
47. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve spss ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları. 2002
48. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayıncılık. 2005
49. Tavşancıl, E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. 3. Baskı, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. 2006
50. Tavşancıl, E. Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Nobel.2014
51. Tekkurşun Demir G., İlhan E. L, Esentürk O.K. ve Kan, A. Engelli Bireylerde Spora Katılım Motivasyon Ölçeği (ESKMÖ): Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Spormetre, 16 (1), 91-102. 2017
52. Thompson, B. Exploratory And Confirmatory Factor Analysis: Understanding Concepts And Applications. Washington, DC, US: American Psychological Association. [In English]. 2004
53. Wann, D.L. Sport psychology. Upper Saddle River, New Jersey:Pretice-Hall. 158-183. 1997
54. Yavuz, S. Developing a technology attitude scale for pre-service chemistry teachers, The Turkish Online Journal of Educational Technology,4(1). 2005 Zimmerman, B., ve Pons, M. Construct validation of a strategy model of student self regulated learning. Journal of Educational Psychology, 80, 284-290. 1988