BEDEN EĞİTİMİ ÖĞRETMENLERİNİN MOBBİNG DEĞİŞKENİNE GÖRE TÜKENMİŞLİK DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Bu çalışmada beden eğitimi öğretmenlerinin mobbing değişkenine göre meslekteki tükenmişlik düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini 2012–2013 eğitim-öğretim yılında Ordu ili merkez ve ilçelerinde Milli Eğitim Bakanlığına bağlı orta ve lise okullarında görev yapan 275 beden eğitimi öğretmenleri oluşturmaktadır. Örneklemini ise, Ordu ili merkez ve ilçelerinde görev yapan rastgele yöntemle seçilen toplam 163 beden eğitimi öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Kişisel Bilgi Formu ve Maslach Tükenmişlik Envanteri-Eğitimci Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, Üç veya daha fazla küme karşılaştırmaları için Kruskal Wallis analizi kullanılmıştır. Kruskal Wallis analizi sonucunda anlamlı bulunan farklılıkların hangi gruplar arasında olduğunu test etmek için Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre; “Kişisel başarı” ve “duygusal tükenme” beden eğitimi öğretmenlerinin mobbinge maruz kalma durumundan etkilenmezken, “duyarsızlaşma” düzeyi yüksek bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Beden eğitimi öğretmeni, tükenmişlik, mobbing

EXAMINATION OF THE LEVELS OF BURNOUT OF PHYSICAL EDUCATION TEACHERS IN TERMS OF MOBBING

This study aims to determine the levels of occupational burnout of physical education PE teachers in terms of the mobbing variable. The research population is composed of 275 PE teachers working in the secondary and high schools affiliated to the Ministry of National Education in Ordu province centrum and the relevant districts in the 2012-2013 school year. And a total of 163 PE teachers working in Ordu province centrum and the relevant districts that have been selected by random sampling method constitute the research sample. Personal Information Form and Maslach Burnout Inventory-Educators Survey Form MBI-ES were used as data collection tools. Also Kruskal Wallis test was used for comparing three or more groups and Mann Whitney U test was used to determine between which groups the significant differences were found in Kruskal Wallis test. Considering the research findings, it was determined that “personal accomplishment” and “emotional exhaustion” are not affected by PE teachers’ exposure to mobbing; while “depersonalization” level was found high

Keywords:

physical education teacher, burnout, mobbing,

PDF

___

1. Baysal A., “Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler” Dokuz Eylül Üniversitesi, SBE, Doktora Tezi. İzmir,1995. [In Turkish]
2. Borritz M., Bultmann U., Rugulies R., at. al., “Psychosocial Work Characteristics as Predictors for Burnout: Findings From 3-Year Follow up of the PUMA Study” J. Occup Environ Med.47.pp.1015-1025,2005.
3. Borritz M., Rugulies R., Bjorner JB., at. al., “Burnout Among Employees in Human Service Work: Design and Baseline Findings of the PUMA Study” Scandinavian J Pub Health. 34.pp.49-58,2006a.
4. Borritz M., Rugulies R., Christensen KB., at. al., “Burnout as Predictor of Self-Reported Sickness Absence Among Human Service Workers: Prospective Findings From Three-Year Follow-up of the PUMA Study” Occup Environ Med.63.pp.98-106,2006b.
5. Bukspan E., “Bullying at Work in France: A Personal View” Br. J. Guid Counded.32.pp.397-406, 2006b.
6. Çam O., “Hemşirelerde Tükenmişlik ve Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi” Ege Üniversitesi, Doktora Tezi, İzmir,1989. [In Turkish]
7. Demirel Y., “Yoldaş MA., “Sağlık Kuruluşlarında Karşılaşılan Psikolojik Yıldırma Davranışlarının Türkiye ve Kazakistan Açısından Karşılaştırılması” Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi.5(2).s.1-25,2008. [In Turkish]
8. Dick R., Wagner U., “Stress and Strain in Teaching: A Structural Equation. Approach” British Journal of Educational Psychology.71.pp.243- 259,2001.
9. Ergin.C., Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Envanterinin Uygulanması.
7.Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı, Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara,1992. [In Turkish]
10. Farber BA., “Stress and Burnout in Suburban Teachers” Journal of Educatıonal Research.77(6).pp.325-326,1984.
11. Gökçe AT., “Mobbing: İş Yerinde Yıldırma Özel ve Resmi İlköğretim Okulu Öğretmen ve Yöneticileri Üzerinde Yapılan Bir Araştırma” Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi.18.pp.272- 286,2012.[In Turkish]
12. Griffith J., Steptoe A., Cropley M., “An Investigation of Coping Strategies Associated With Job Stress in Teachers” British Journal of Educational Psychology.69.pp.517,1999.
13. Gündüz H., “Yatılı İlköğretim Bölge Okullarında Görev Yapan Yönetici ve Öğretmenlerin Tükenmişlik Düzeyleri” Dicle Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Diyarbakır,2006. [In Turkish]
14. http://www.memurlar.net/haber/191517/7. erişim:05.04.2014.
15. http://www.internethaber.com/adli-tip-mutsuzetmeyi-mobbing-nedeni-saydi-335985h.htm (erişim tarihi: 08.04.2014 - GÜNDEM, Güncelleme :22-03- 2011 09:35|Haber Tarihi :22-03-2011 09:49).
16. Hoel H., Faragher B., Cooper C., “Bullying is Detrimental to Health, but all Bullying Behaviours are not Necessarily Equally Damaging” British Journal of Guidance & Councelling.32(3).pp.367-387,2004.
17. Izgar.H., Okul Yöneticilerinde Tükenmişlik Nedenleri, Nobel Yayınları, Ankara,2001.[In Turkish]
18. Kale F., “Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyumu ve Tükenmişlik Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi” Niğde Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Niğde,2007. [In Turkish]
19. Koçak E., “Erzurum İlinde Görev Yapmakta Olan Beden Eğitimi Öğretmenlerinin İş Doyum Düzeylerinin İncelenmesi” Atatürk Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum,2002. [In Turkish]
20. Leymann H., “The Contend and Development of Mobbing at Work” European Journal of Work and Organizational Psychology.5(2).pp.165-184,1996.
21. Leymann H., Gustafsson A., “Mobbing at Work and the Development of Post-Traumatic Stress Disorders” European Journal of Work and Organizational Psychology.5(2).pp.251-275,1996.
22. Maslach C., “The Client Role in Staff Burn-out” Journal of Social Issues.34(4).pp.111-124,1978.
23. Maslach C., Jackson SE., “The Measurement of Experienced Burnout” Journal of Occupational Behavior.2.pp.99-131,1981.
24. Ocak S., “Öğretmenlerin Duygusal Taciz (Mobbing)’e İlişkin Algıları (Edirne İli Örneği)” Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Edirne,2008. [In Turkish]
25. Pranjic N., Grbovic M., “Common Factors Related to Chronic Occupational Distress among Special Education Teaching Staff in Montenegro” International Journal of Peace and Development Studies. 2(4).pp.110-118,2011.
26. Schuster B., “Rejection, Exclusion, and Harassment at Work and in Schools” European psychologist.1(4).pp.293-317,1996.
27. Spratlan LP., “Interpersonal Conflict Which İncludes Mistreatment in a University Workplace” Violence and Victims.10(4).pp.285-297,1995.
28. Tamer. K., Pulur. A., Beden Eğitimi ve Sporda Öğretim Yöntemleri, Kozan Ofset Matbaa, Ankara, 2001. [In Turkish]
29. Tümkaya S., “Öğretmenlerdeki Tükenmişlik, Görülen Psikolojik Belirtiler ve Başa Çıkma Davranışları” Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, Adana,1996. [In Turkish]
30. Zapf D., “Organizational Work Group Related and Personal Causes of Mobbing/Bullying at Work” International Journal of Manpower.20(1-2).pp.70- 85,1999.
31. Zapf D., Gross C., “Conflict escalation and coping with workplace bullying: A replication and extension” Eur J Work and Organizational Psychol.10(4).pp.497- 522,2001.