Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında Yer Alan Anahtar Yetkinliklerin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi

Araştırmanın amacı, hayat boyu öğrenme kapsamında Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda (SBDÖP) yer alan anahtar yetkinliklerin program ile ilişkisini öğretmen görüşlerine göre değerlendirmektir. Araştırmada nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı karma yöntem kullanılmıştır. Çalışma grubunu, 2019-2020 eğitim öğretim yılında Erzincan ilinde görev yapan sosyal bilgiler öğretmenleri oluşturmuştur. Nicel veriler 76, nitel veriler ise 25 sosyal bilgiler öğretmeninden toplanmıştır. Nicel verilerin toplanması için SBDÖP’te yer alan anahtar yetkinliklerin gerekliliğine yönelik anket formu, nitel verilerin toplanmasında ise anahtar yetkinliklerin SBDÖP ile ilişkisine yönelik yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Nicel verilerin analizinde aritmetik ortalamalar kullanılırken nitel veriler için içerik analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre, sosyal bilgiler öğretmenleri, anahtar yetkinliklerin SBDÖP’te yer almasını gerekli görmüştür. Anahtar yetkinliklerin SBDÖP ile ilişkisine yönelik öğretmen görüşlerinin programın temel öğeleri etrafında toplandığına ulaşılmıştır. Genel olarak; yaklaşım, amaç, öğrenme alanı, kazanım, beceri ve değerlere yönelik ilişkilendirmeler yapılmıştır. Programda yer alan anahtar yetkinliklerin SBDÖP ile uyum içerisinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hayat boyu öğrenme, anahtar yetkinlikler, sosyal bilgiler

Evaluation of the Key Competencies in the Social Studies Curriculum According to Teacher Opinions

The research aims to evaluate the relationship of the key competencies stated in the Social Studies Curriculum (SSC) with the teaching program according to teacher opinions within the scope of lifelong learning. The mixed-method, which enables using both the quantitative and qualitative methods together, was employed in the research. The study group consisted of the social studies teachers, who are in-service in Erzincan province in the 2019-2020 academic year. The quantitative data were collected from 76 social studies teachers and qualitative data from 25 social studies teachers. The questionnaire form related to the necessity of the key competencies stated in the SSC was applied to collect the quantitative data, and the semi-structured interview form related to the relationship between the key competencies and the SSC to collect the qualitative data. In the analysis of the quantitative data, the arithmetic means were applied, and the content analysis for the qualitative data. According to the results of the research, the social studies teachers admitted the necessity of the key competencies to be stated in the SSC. It was also found that the teacher opinions related to the relationship between the key competencies and the SSC were mostly gathered around the basic elements of the curriculum. In general, assessments were made for approach, purpose, learning area, acquisition, skills and values. It was concluded that the key competencies stated in the curriculum were in harmony with the SSC.

Keywords:

Lifelong learning, key competencies, social studies,

PDF

___

Akpınar, M. ve Genç, İ. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının kültür kavramına ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(1), 249-268.
Aksoy, G. ve Taşkın, G. (2019). Öğretim programlarının değişmesini etkileyen faktörlerin, sosyal bilgiler ve fen bilimleri dersi müfredatlarını etkileme boyutu. Milli Eğitim Dergisi, 48(224), 75-99.
Bağcı, E. (2011). Avrupa Birliği'ne üyelik sürecinde Türkiye'de yaşam boyu eğitim politikaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 139-173.
Balcı, A. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
Baldwin, R. (2009). Developing the key competencies in social sciences. Soccon09 Conference, Christchurch.
Baki, A. ve Gökçek, T. (2012). Karma yöntem araştırmalarına genel bir bakış. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 11(42), 1-21.
Bekdemir, M. ve Başıbüyük, A. (2011). Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenliği programı öğrencilerinin matematik başarı ve kaygı düzeylerinin coğrafya başarısını yordaması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 459-477.
Butgel-Tunalı, S., Gözü, Ö. ve Özen, G. (2016). Nitel ve nicel araştırma yöntemlerinin bir arada kullanılması “Karma araştırma yöntemi”. Anadolu Üniversitesi İletişim Bilimleri Fakültesi Uluslararası Hakemli Dergisi, 24(2), 106-112.
Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Çelikcan, Ş. (2010). Sosyal bilgiler dersi bilim, teknoloji ve toplum öğrenme alanının aktif öğrenme yöntemleri ile işlenmesinin öğrencinin akademik başarısına etkisi (Tez No. 279672) [Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
Çengelci, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretim programında somut olmayan kültürel mirasın yeri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 185-203.
Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürden yararlanma: öğretmen adaylarının kültür portfolyolarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 1-19.
European Commission (2018). Commission staff working document accompanying the document Proposal for a Council Recommendation on Key Competences for Lifelong Learning. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/297a33c8-a1f3-11e9-9d01-01aa75ed71a1/language-en
Fischer, G. (2000). Lifelong learning-more than training. Journal of Interactive Learning Research, 11(3), 265-294.
Gömleksiz, M. N. ve Kan, A. Ü. (2009). Sosyal bilgiler dersi öğretim programının eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme ve girişimcilik becerilerini kazandırmadaki etkililiğinin belirlenmesi (Diyarbakır ili örneği). Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 8(1) 39-49.
Gürel, D. ve Çetin, T. (2018). Sosyal bilgiler dersi ve kültür aktarımında edindiği rol üzerine bir inceleme. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 6(2), 22-40.
Heath, P. A. (1988). Science/Technology/Society in the Social Studies. ERIC Digest.
Mesleki Yeterlilik Kurumu (2008). Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi. https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/avrupa-yeterlilikler-cercevesi
Mesleki Yeterlilik Kurumu (2015). Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi https://www.myk.gov.tr/index.php/tr/tuerkiye-yeterlilikler-cercevesi
Mesleki Yeterlilik Kurumu (2018). Hayat boyu öğrenme için anahtar yetkinliklere ilişkin konsey tavsiye kararı. https://www.myk.gov.tr/images/articles/TYC/Yayinlar/Hayat_Boyu_Ogrenme_icin_Anahtar_Yetkinlikler_Tavsiye_Karari_2018.pdf
Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage
Millî Eğitim Bakanlığı (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı ve Kılavuzu (4-5. Sınıflar). Ankara: MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Millî Eğitim Bakanlığı (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar). Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=155
Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar), Ankara. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=354
National Curriculum Standards For Social Studies (US). (2010). https://www.socialstudies.org/standards/strands#8
Otuz, B., Görkaş-Kayabaşı, B. ve Ekici, G. (2018). 2017 sosyal bilgiler dersi öğretim programı beceri ve değerlerinin anahtar yetkinlikler açısından analizi. Journal of Theoretical Educational Science/Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(4), 944-972.
Ouane, A. (2003). Defining and selecting key competencies in lifelong learning. In Contributions to the Second DeSeCo Symposium, (133), 311-325.
Öztürk, C. ve Kafadar, T. (2018). Sosyal bilgiler öğretim programının değerlendirilmesi. Trakya Eğitim Dergisi, 10(1), 134-148.
Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A. (2019). Matematik becerisinin sosyal bilgiler derslerindeki harita grafik ve tablo okuma becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi (IJONASS), 3(1), 41-56.
Pala, Ş. M. (2020). 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan kazanımların anahtar yetkinliklerle ilişkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(Ek), 298-308.
Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A. (2020). Ortaokul beşinci sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersi bilim teknoloji ve toplum öğrenme alanına ilişkin akademik başarılarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(228), 301-334.
Patton, M.Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd Ed.). London: Sage Publications, Inc.
Polat, S., Koçak, B., Çermik, F., Meral, E. ve Boztaş, M. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler ders kitaplarının girişimcilik kazanımı açısından öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Ekev Akademi Dergisi, 19(62), 455-470.
Selimi, A. ve Üseini, A. (2019, 11-13 Nisan). Yenilikçi eğitim ile dijital yetkinlik ve girişimcilik becerilerinin geliştirilmesi–Kuzey Makedonya örneği. [Sözlü Bildiri]. ICEB'19-International Congress of Economics and Business, Bursa, Türkiye.
Tarhan, M. ve Kılıç, F. (2017). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Biyografilerle Girişimcilik Becerisinin Kazandırılmasına İlişkin Bir İnceleme. Uluslararası Alan Eğitimi Dergisi, 3(2), 60-71.
Taş, H. ve Kıroğlu, K. (2018). 2017 ilkokul sosyal bilgiler dersi öğretim programının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Elementary Education Online, 17(2), 697-716.
Turan, S. ve Karasu-Avcı, E. (2018). 2018 sosyal bilgiler öğretim programının dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1(1), 28-38.
Türk, İ. C. ve İşleyen, T. (2004). Tarih dersi öğretiminde matematik dersinin yeri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (9), 445-455.
Uygun, K. ve Ramazan, E. R. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin girişimcilik özelliklerinin incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11) 136-157.
Yalkın, B. ve Işık, A. D. (2019). Fen bilimleri dersi öğretim programındaki kazanımların yaşam boyu öğrenme yetkinlikleri açısından incelenmesi. Sınırsız Eğitim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 167-18.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık: Ankara.