İshak AYDEMİR, Berna DAĞDEVİREN

Sağlık Çalışanlarının Cam Tavan Algılarının Toplumsal Cinsiyet Algısı İle İlişkisi

Amaç: Bu araştırmanın amacı, cam tavan algısı ve toplumsal cinsiyet algısı arasındaki ilişkiyi sağlık çalışanları kapsamında belirlemektir. Gereç ve Yöntemler: Bu amaç çerçevesinde Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutum Ölçeği ve Cam Tavan Engelleri Ölçeği kullanılarak Koç Üniversitesi Hastanesi’nde görevine devam eden 500 sağlık çalışanından veri toplanmıştır. Elde edilen veriler, SPSS istatistik programında analiz edilmiştir. Bulgular: Çalışmaya katılan sağlık personelinin cinsiyetine göre, cam tavan engelleri çoklu rol üstlenme alt faktörü, kadınların kişisel tercih algıları, mesleki ayırım ve stereotipler alt boyutlarına göre anlamlı bir farklılık (p=0,001) göstermektedir. Sağlık personelinin cinsiyetine göre, toplumsal cinsiyet rolleri tutumunun bütün alt faktörlerine göre anlamlı bir farklılık (p=0,001) göstermektedir. Sağlık personelinin mesleki tecrübesine göre, toplumsal cinsiyet rolleri tutumunun bütün alt faktörlerine göre anlamlı bir farklılık (p=0,001) göstermektedir. Sonuç: Sağlık sektöründe çalışan kadınlar, erkeklere göre daha eşitlikçi bir toplumsal cinsiyet tutumuna sahip ve erkeklerden daha fazla cam tavan engelleri ile karşılaşmaktadırlar.

The Relationship Between Glass Ceiling And Gender Perceptions of Healthcare Professionals

Aim: The aim of this study is to determine the relationship between the glass ceiling and gender perceptions within the scope of healthcare professionals. Material and Methods: For this purpose, data were collected from 500 healthcare professionals who were working at Koç University Hospital by using the Gender Roles Attitude Scale and the Glass Ceiling Barriers Scale. The obtained data were analyzed through SPSS statistical package software. Results: With regard to gender of the healthcare staff, there was a significant difference (p=0.001)between the sub-scale of glass ceiling barrier multiple roles and sub-scales of women’s personal preference perceptions, occupational discrimination and stereotypes. Also, there was a significant difference (p =0.001) between the gender of the healthcare staff and all sub-factors of the gender perceptions. In relation to professional experience of the health personnel, there was a significant difference (p =0.001) among all sub-factors of gender perceptions. Conclusion: The results of the research suggest that there was a significant relationship between gender and glass ceiling barrier perceptions of healthcare professionals in that female professionals have more egalitarian attitudes on gender roles and more glass ceiling barriers than male professionals.

PDF

___

1. Archer J, Lloyd B. Sex and gender. Cambridge: Cambridge University Press; 2002.
2. Ökten Ş. Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesinin toplumsal cinsiyet düzeni. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2009; 2(8): 302-312.
3. Zeybekoğlu ÖD. Toplumsal cinsiyet rollerinin televizyon reklamlarına yansıması. ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar 2012; 5(1): 121-136.
4. Butler J. Undoing gender. New York: Routledge; 2004.
5. Steinmetz LL. Human relations: People and work. New York: Harper and Row Publisher; 1979.
6. World Health Organization. Gender and Health, Technical paper. Switzerland; 1998. 5-20.
7. Demirel S. Toplumsal cinsiyet. Taşkın L, (Editör), Doğum ve kadın sağlığı hemşireliği. 8. baskı. Ankara; Sistem Ofset Matbaacılık; 2007. 29-34.
8. Akın A, Demirel S. Toplumsal cinsiyet kavramı ve sağlığa etkileri. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi Halk Sağlığı Özel Eki 2003; 25(4): 73-83.
9. Bhasin K. Ataerkil sistem: Erkeklerin dünyasında yaşamak. İstanbul, Kadınlarla Dayanışma Vakfı; 2003. 10. Dökmen YZ. Toplumsal cinsiyet. İstanbul, Sistem Yayıncılık; 2006.
11. Özvarış ŞB. Toplumsal cinsiyet, kadın ve sağlık. Hacettepe Tıp Dergisi 2008; 39: 168-174.
12. Bekar M. Kadının sosyalizasyonu. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi 2010; 13(2): 98-117.
13. Uyargil C, Acar AC, Adal Z, Ataay İD, Özçelik O, Sadullah Ö, Dündar G. İnsan kaynakları yönetimi. 3. Baskı, İstanbul, Beta Yayınları; 2008.
14. Wirth L. Breaking through the glass ceiling: Women in management. Geneva, International Labour Office; 2001.
15. Cotter AD, Hermsen MJ, Ovadia S, Vanneman R. The glass ceiling effect. Social Forces 2001; 80(2): 655-681.
16. Schwartz FN. İş ve yaşam dengesi. (İ. Bingöl, Çev.) İstanbul, MESS Yayınları; 2001.
17. Hoobler JM, Hu J, Wilson M. Do workers who experience conflict between the work and family domains hit a “glass ceiling?”: A meta-analytic examination. Journal of Vocational Behavior 2010; 77(3): 481-494.
18. Cho J, Lee T, Jung H. Glass ceiling in a stratified labor market: Evidence from Korea. Journal of the Japanese and International Economies 2014; 32: 56-70.
19. Morrison AM, White RP, Velsor EV. Breaking the glass ceiling: Can women reach the top of America’s largest corporations?. Cambridge, MA: Perseus Publishing; 1994.
20. Korkmaz H. Yönetim kademelerinde kadına yönelik cinsiyet ayrımcılığı ve cam tavan sendromu. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi 2014; 2(5): 1-14.
21. Çelebi Erdiren M. Karakuş G. Kadın çalışanların cam tavan sendromu algılarının iş tatminleri ve örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisini ölçmeye yönelik bir araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi 2018; 10(3): 95-119.
22. Dreher FG. Breaking the glass ceiling: The effects of sex ratios and work-life programs on female leadership at the top. Human Relations 2003; 56(5): 541-562.
23. Karaca A. Kadın yöneticilerde kariyer engelleri: Cam tavan üzerine uygulamalı bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2007.
24. Doğru A. Kadın çalışanların cam tavan engelleri ve iş tatminine etkisi: Afyon Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi örneği (Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya, 2010. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ tezSorguSonucYeni.jsp (Erişim tarihi: 18.04.2020)
25. Aytaç S. Çift kariyerli eşler ve çalışma yaşamındaki yeri. Ankara, Ezgi Kitabevi Yayınları; 2001.
26. Bayrak S. Yücel A. Kadın cinsiyet, yöneticilik ve güç bir paradoks mu?. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Nevsehir, 25-27 Mayıs; 2000.
27. Barutçugil S. İş hayatında kadın yönetici. İstanbul, Kariyer Yayınları; 2002.
28. Şen Tiryaki H, Alan H. Mentorluk sürecinin hemşirelik yönetimine etkisi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi 2014; 1(2): 99-104.
29. Aksu A, Çek F, Şenol B. Kadınların müdür olmalarının önündeki cam tavan ve cam tavanı asma stratejilerine ilişkin ilköğretim okulu müdürlerinin görüşleri. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2013; 25: 133-160.
30. Patterson CA. The glass ceiling effect: perspective of African American women (Phd. Dessertation) Capella University, USA, 2006.
31. Keskin G. Kadın yöneticilerin kişilik özellikleri ve kariyer engelleri (Erzurum’da bir araştırma). Pazarlama Dünya Dergisi 2004; 18: 5.
32. Kağıtçıbaşı Ç. Yeni insan ve insanlar. İstanbul, Evrim Yayınevi ve Bilgisayar San. Tic. Ltd. Şti; 1999.
33. Hillard C. Moving beyond the glass ceiling: Career paths of women in print journalism (Master thesis). University of Kansas, USA 2007.
34. Öztürk Z. Bilkay TA. Türkiye kamu hastaneleri kurumunda çalışan kadınların kariyer engelleri ve cam tavan sendromu algıları. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2016; 3(6): 89-102.
35. Karasar N. Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım; 2016.
36. Zeyneloğlu S, Terzioğlu F. Toplumsal cinsiyet rolleri tutum ölçeğinin geliştirilmesi ve psikometrik özellikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2011; 40: 409-420.
37. Kurşun E. Samsun Halk Sağlığı Müdürlüğü’nde çalışan personelin toplumsal cinsiyet rol tutumlarının belirlenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, 2016. https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp, Erişim tarihi: 18.04.2020).
38. Bingöl D, Aydogan D, Senel G, Erden P. Cam tavan sendromu ve kadınların hiyerarşik yükselmelerindeki engeller: T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Ankara Merkez Teşkilatı örneği. İşletme Fakültesi Dergisi 2011; 12(1): 115-132.
39. Hoşgör H, Gündüz Hoşgör D, Memiş K. Sosyo-demografik özellikler ile cam tavan sendromu arasındaki ilişki ve farklılıkların incelenmesi: Sağlık çalışanları örneği. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2016; 13(35): 45-362.