Türkiye'de 1942-1962 Yılları Arası Kız Çocukların Okullaşması Sorununun Günümüzle Karşılaştırılması

Kızların eğitimi ve okullaşması problemi, Osmanlı'dan günümüze Türk tarihinin tartışmalı sorunlarından biri olarak gündemde kalmayı başarmıştır. Eğitim politikaları geliştirenlerin kızları eğitime dahil etme, okullaşmasını sağlama çalışmalarında ekonomik, sosyal, kültürel engelleri dikkate almaları gerekmiştir. Bu çalışma kızların okullaşma sorununa tarihsel bir perspektif sunmaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye'de 1942-1962 yılları arası kız çocukların okullaşmasının önündeki engelleri tespit etmek ve mevcut durumla karşılaştırmasını yapmaktır. Araştırma bir sözlü tarih çalışmasıdır. Çalışma için, 60 yaş üstü, ilkokula gidememiş 11 kadınla görüşme yapılmıştır. Araştırmanın geçerlik ve güvenirlik çalışmasında uzman görüşü alınmış ve pilot uygulama yapılmıştır. Görüşmeler kayıt altına alınmış ve kayıtlar birebir metne çevrilmiştir. Metinler betimsel analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Görüşmelerden elde edilen veriler temalar altında ele alınmıştır. Elde edilen bulguların, kızların okullaşması önündeki güncel engellerle benzerlik gösterdiği fark edilmektedir. Bu engeller arasında; köylerde okul olmayışı, fakirlik, kızların ev içi sorumlulukları, hakim kültürel yapı bulunmaktadır. Özellikle toplumun sosyokültürel yapısının bu engellerin başında geldiği iddia edilebilir

A Comparison of Girls' Schooling Problem Between the Years 1942 and 1962 with Current Girls' Schooling Problem in Turkey

Girl's education and schooling problem is one of the continuous problems in Turkey since the Ottoman Empire. It has been necessary for the people who develop education policies, to take into account the social, economic and cultural barriers of girls' schooling to get them into the schools. This study offers a historical perspective on girls' schooling problem. The aim of the study is to find out the social, cultural barriers to girls' schooling between the years 1942 and 1962 and to compare the finding with present barriers in Turkey. In this study was used oral history method. 11 women 60 years and up who could not go to school were interviewed for this study. It was used semi-structured interview form to interview. Specialists from the field were asked for their opinions on the validity and reliability of the interview questions and the final form of the questions were decided in line with their suggestions. Also, in order to check question coherency and comprehensibility, a preliminary trial was conducted with two women who were not part of the sample. The interviews were recorded and written as texts. It was used descriptive analysis to analyze the texts. The findings obtained from the research show that the barriers to the girls' schooling between the years 1942 and 1962 are similar to present barriers in Turkey. Some of these barriers are the lack of schools in villages, poverty, domestic responsibilities of girls, a dominant cultural structure of the society. In particular, it can be argued that the sociol-cultural structure of society is the most important barrier to girls' schooling and education. Thus, it could be said that there is a need for changing of mentality in the society to solve the girls' schooling problem

___

Adıgüzel, A. (2013). Kız çocuklarının okullaşma engelleri ve çözüm önerileri (Şanlıurfa Örneği). Ekev Akademi Dergisi, Yıl: 17, Sayı: 56 (Yaz 2013), s. 325-344.
Akşin, S. (1990). Siyasal tarih (1950-1960). Türkiye tarihi 4 çağdaş Türkiye (1908-1980), Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, İstanbul: Cem Yayınevi.
Akyüz, Y. (1999). Osmanlı son döneminde kızların eğitimi ve öğretmen Faika Ünlüer'in yetişmesi ve meslek hayatı. MEB Dergisi, Sayı: 143, http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/143/1.htm (Erişim Tarihi: 15.12.2015).
Altın, H. (2008). 1869 Maarif-İ Umumiye Nizamnamesi ve öğretmen yetiştirme tarihimizdeki yeri. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13:1, s. 271-283.
Atıcı, E. ve Erer S. (2009). Türk kadınlarının tıp eğitimine başlama süreci ve İstanbul Darülfünunu Tıp Fakültesi'nden mezun olan ilk kadın hekimler. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 35 (2), s. 107-111.
Bulut, S. F. (2015), Ana-kız okuldayız okuma yazma kampanyası'na ilişkin bir çözümleme. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Cilt 3, Sayı 2.
Çetin, F. (2003). Cumhuriyet döneminde kadın eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı: 160, http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/160/cetin.htm.
Demir, O. Ö. (2009). Nitel araştırma yöntemleri. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri, Editör: Kaan Böke, İstanbul: Alfa Yayınları.
Demirdirek, A. (1993). Osmanlı kadınlarının hayat hakkı arayışının bir hikâyesi. İmge Kitabevi, Ankara.
Dilli C. (2006). Zorunlu eğitim çağında bulunan kız çocuklarının okula gitmeme nedenleri (Şırnak ili örneği) (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Elazığ.
Emine Semiye (1325). Terakkiyat-ı Nisvaniyyeyi kimden bekleyelim?, Mehasin, 10 Eylül 1325 (1909), s. 733-6.
Gıorgetti F. M.-Batır B. (2008). İsmet İnönü'nün cumhurbaşkanlığı döneminde eğitim politikaları. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Yıl: 7/2008, Sayı: 13-14, s. 27-56.
Güçlü M. (2013). Eğitim tarihi araştırmalarında sözlü tarih uygulaması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(1), s. 100-113.
Karakoç, İ. ( 2008). Şemsettin Sami bir elde iğne bir elde kitap. İstanbul: Kitap Yayınevi.
Karakök, T. (2011). Menderes Dönemi'nde (1950 - 1960) Türkiye'de Eğitim. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal Of Higher Education And Science, Cilt/Volume 1, Sayı/Number 2, Ağustos/August 2011, sayfa/pages 89-97.
Karpat G. K. (2009). Tarihsel alanlarda sözlü tarih bilgisine dayalı kentsel tasarım kriterlerinin oluşturulması; Kemeraltı Anafartalar Caddesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Kavak, Y. (2007). Temel bir insan hakkı olarak "eğitim hakkı": uluslararası ve ulusal belgeler, Türkiye'de okul öncesi eğitim ve ilköğretim sistemi temel sorunlar ve çözüm önerileri. Editörler: Servet Özdemir, Hasan Bacanlı, Murat Sözer, s. 1-7, Ankara: Türk Eğitim Derneği. Kılıç, A. (2012). Çocuk gelin sorunu. http://www.egitisim.gen.tr/site/arsiv/73-33/664-cocuk-gelin-sorunu.html (Erişim Tarihi: 31.12.2015). Eğitişim Dergisi, Sayı: 33,
Koçak, C. (1990). Siyasal tarih (1923-1950) Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye (1908-1980), Yayın Yönetmeni: Sina Akşin, İstanbul: Cem Yayınevi.
Kurnaz Ş. (1999). Osmanlı'dan Cumhuriyet'e kadınların eğitimi. Meb Dergisi, Sayı: 143, http://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/milli_egitim_dergisi/143/14.Htm.(Erşim Tarihi: 31.12.2015).
Kurt, S.l K. (2008). Osmanlı Devleti'nde kadınların eğitimi (1839 -1920). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye'de kadın ve eğitim. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, Yıl: 14, Sayı: 33, s. 93-112.
Safran, M. ve Ata, B. (1998). Okul dışı tarih öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), s. 87-94.
Somel, S.A. (2000). Osmanlı modernleşme döneminde kızların eğitimi. Kebikeç, 10, s. 223-238.
Tezcan, M. (1985). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları.
Tunç, A. İ. (2009). Kız çocuklarının okula gitmeme nedenleri Van ili örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 71, Sayı 1, s. 237-269.
TÜİK (2012). İstatistik göstergeler 1923-2011. http://www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 18.12.2015).
http://www.sussex.ac.uk/clhlwr/research/sisterhoodafter (Erişim Tarihi: 19.12.2015).
www.tüik.gov.tr (Erişim Tarihi: 9.12.2015).
http://haydikizlarokula.meb.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 9.12.2015).
http://www.eokul-meb.com/ana-kiz-okuldayiz-kampanyasi-34731/ (Erişim Tarihi: 9.12.2015).
UNICEF (2010). dünya çocuklarının durumu. http://www.unicef.org/turkey/dn/_ge29. html (Erişim Tarihi: 15.12.2015). UNICEF (2012). Okul dışındaki çocuklar küresel girişim. http://www.uis.unesco.org/education/documents/turkey-oosci-report-2012-tk.pdf (Erişim Tarihi: 15.12.2015).
http://www.unicef.org/turkey/udhr/_gi17.html (Erişim Tarihi: 05.01.2016).