Hakan Şevki AYVACI, Alper ATİK, Mustafa ÜREY

Okul Öncesi Çocuklarının Bilim İnsanı Kavramına Yönelik Algıları

Öz Bu çalışma okul öncesi dönemde bulunan çocukların bilim insanı kavramına yönelik algılarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını Trabzon ili Beşikdüzü ilçesinden rastgele seçilen iki anaokulunda öğrenim gören 48-72 ay aralığındaki 68 çocuk oluşturmaktadır. Veriler, Chambers'in (1983) "Bir Bilim İnsanı Çiz Testi" ve derinlemesine mülakat tekniği ile toplanmıştır. Elde edilen veriler, araştırma üçgenlemesi yöntemi ile uzman görüşüne başvurularak temalar oluşturulmuş ve bu temalara göre analiz edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre okul öncesi çocuklarının çoğu bilim insanını erkek, laboratuvarda çalışan, araştırmalar yapan ve karışımlar oluşturan, laboratuvar malzemeleri ve bilgisayar kullanan, önlük giyen ve gözlük takan kişiler olarak belirtmişlerdir. Bu sonuçlar doğrultusunda, çocuklara bilim insanı ile ilgili daha gerçekçi algılar oluşturmak amacıyla bilim insanı konulu etkinliklere daha fazla yer verilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Bilim, Bilim İnsanı, Okul Öncesi, Çocuk, Algı

PDF

___

Ayvacı, H. Ş. (2010). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED). 4(2), 1-24.
Aslan, O., Yalçın, N. & Taşar, M. F. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin bilimin doğası hakkındaki görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 1-8.
Balkı, N., Çoban, A. K. & Aktaş, M. (2003). İlköğretim öğrencilerinin bilim ve bilim insanına yönelik düşünceleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 11-17.
Barman, C. R. (1997). Students' wievs of scientists and science: results from a national study. Science and Children. 35(1), 18-24.
Barrett, O. & Braham, P. (1995). Media, knowledge and power, London: Routledge.
Bovina, I. B. & Dragul'Skaia, I. U. (2008). College students' representations of science and the scientist. Russian Education and Society, 50(1), 44-64.
Buldu, M. (2006). Young children's perceptions of scientists: A preliminary study. Educational Research, 48(1), 121-132.
Chambers, W. D. (1983). Stereotypic images of scientist: The draw-ascientist test. Science Education. 67(2): 255-265.
Creswell, J. W. (2002). Educational research: planning, conducting, and evaluating quantitative and, qualitative research. Upper Saddle Creek, NJ: Pearson Education.
Çepni, S. (2008). Fen ve teknoloji öğretimi (7.Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
Çepni, S. (2010). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5.Baskı), Trabzon: Ofset Matbaacılık.
Çermik, H. (2013). Öğretmen adaylarının zihinlerinde canlanan resimdeki bilim insanı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 33, 139-153.
Demirbaş, M. (2009). The relationships between the scientist perception and scientific attitudes of science teacher candidates in Turkey: A case study. Scientific Research and Essay, 4(6), 565-576.
Deniş Çeliker, H. & Erduran Avcı, D. (2015). İlkokul öğrencilerinin bilim insanı algıları: öğrencilerin bilimsel faaliyetlere katılması bilim insanı algılarını nasıl etkiler? Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 36, 90-104.
Doğan Bora, N., Arslan, O. & Çakıroğlu, J. (2006). Lise öğrencilerinin bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31, 32-44.
Ekiz, D. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Fralick, B., Kearn, J., Thompson, S. & Lyons, J. (2009). How middle schoolers draw engineers and scientists. Journal of Science Education & Technology, 18(1), 60-73.
Güler, T. & Akman, B. (2006). 6 yaş çocuklarının bilim ve bilim insanı hakkındaki görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31, 55-56.
Johnson J. M. (2002). In-depth interviewing. Handbook of interview research: Context and method, Sage Publications. London.
Kara & Akarsu (2013). Ortaokul Öğrencilerinin Bilim İnsanına Yönelik Tutum ve İmajının Belirlenmesi. Journal of European Education. 3(1).
Kaya, O. N., Doğan, A. & Öcal, E. (2008). Turkish elementary school students'images of scientists. Eurasian Journal of Educational Research. 32, 83-100.
Kılıç, Ş. (2010). Çocukların bilime ve bilim insanına yönelik tutumları ve kalıplaşmış yargıları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 439-455.
Korkmaz, H. (2004). Fen ve teknoloji eğitiminde alternatif değerlendirme yaklaşımları, Ankara: Yeryüzü Yayınevi.
Korkmaz, H. & Kavak, G. (2010). İlköğretim öğrencilerinin bilime ve bilim insanına yönelik imajları. İlköğretim Online. 9(3), 1055-1079.
Küçük, M. & Bağ, H. (2011). 4 ve 5. sınıf öğrencilerinin bilim insanı imajlarının karşılaştırılması. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 7(2).
Mason, C. L., Kahle, J. B. & Gardner, A. L. (1991). Draw-a-scientist test: future implications. School Science and Mathematics, 91(5), 193-198.
McCracken G. (1988). The long interview, Sage Publications, London.
Medina-Jerez, W., Kyndra V. M. & Orihuela-Rabaza, W. (2011). Using the dast-c to explore colombian and Bolivian students' images of scientists. International Journal of Science and Mathematics Education, 9(3), 657-690.
Merriam, S. (1998). Qualitative researchand case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass.
Monhardt, R. M. (2003). The image of the scientist through the eyes of Navajo children. Journal of American Indian Education, 42(3), 25-39.
Moseley, C. & Norris, D. (1999). Preservice teachers' views of scientists. Science and Children, 37(1), 50-56.
Nuhoğlu, H. & Afacan, Ö. (2011). İlköğretim öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşüncelerinin değerlendirilmesi. 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi. 05 - 07 Eylül 2007, Tokat.
Özgelen, S. (2012). Turkish young children's views on science and scientists. Educational Sciences: Theory & Practice - Special Issue, 3211-3225.
Özoğlu, Ç. (1994). Bilim ve eğitim ilişkileri. Türkiye Bilimler Akademisi -Bilimsel Toplantı Serileri- 2, 2-3 Aralık 1994 (s. 75-83). Ankara:TÜBA.
Özsoy, S. & Ahi, B. (2014). Çocukların Gözüyle "Bilim İnsanı". Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Dergisi (EFMED), 8(1), 204-230.
Painter, P. & Tretter, T. R. (2006). Pulling back the curtain: uncovering and changing students'perceptions of scientists, School Science and Mathematics, 106(4), 181-190.
Schibeci, R. A. & Sorensen, I. (1983). Elementary school children's perceptions of scientists, School Science And Mathematics, 83(1), 14-20.
Symington, D. & Spurling, H. (1990). The draw a scientist test: interpreting the data. Research in Science and Technological Education, 8(1), 75-77.
Şahin, D. (2009). İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin bilim insanına yönelik düşünceleri. http://www.eab.org.tr/eab/2009/pdf/284.pdf (Erişim Tarihi: 2016, 28 Mayıs).
Şenel, T & Aslan, O. (2014). Okul öncesi öğretmen adaylarının bilim ve bilim insanı kavramlarına ilişkin metaforik algıları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 76-95.
Tatlı, E., Önen, F., Akgül, E. M. & Gürdal, A. (2013). Fen bilgisi öğretmenlerinin bilim ve bilim insanı algıları. 4th International Conference on New Horizons in Education (June 25-27) Rome, Italy.
Tekin, H. H. (2012). Nitel araştırma yönteminin bir veri toplama tekniği olarak derinlemesine görüşme. Sosyoloji Dergisi. 3(13), 101-116.
Thomas, J., & Hairston, R., (2003). Adolescent students' images of an environmental scientist: an opportunity for constructivist teaching. Electronic Journal of Science Education, 7(4), 1-25.
Yıldırım, C. (2005). Bilimin öncüleri. Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı), Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yontar Toğrol, A. (2000). Öğrencilerin bilim insanı ile ilgili imgeleri. Eğitim ve Bilim, 25(118), 49- 57.