Düzenlemeler Açısından Banka Denetçilerinin Yetki Sınırlarının Belirlenmesi Üzerine Bir İnceleme

Bu çalışma denetçilerin yetki sınırlarının ortaya konması amacı ile hazırlanmıştır. Konu mevzuat, etik kurallar, uluslararası iç denetim standartları ve bankaların iç düzenlemeleri açısından ele alınmıştır. Kavramsal tartışma sonucunda, denetçilerin denetim görevini ifa ederken sorumluluk alanları ile sınırlı olarak yetkilerini kullanmaları gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bunun için denetçilerin banka sistemlerindeki erişim yetkileri denetim çalışmasının amacı ve kapsamı ile uyumlu olarak tanımlanmalı, denetçiler tarafından yapılan sorgulamaların kayıt izleri tutulmalı ve bu kayıtlar periyodik olarak analiz edilmelidir. Denetçilerin yetki aşımı durumunda, disiplin komitelerinin karar alması denetçilerin bağımsızlığı ile örtüşmemektedir. Bu nedenle denetçi bağımsızlığı ve banka organizasyonundaki yerleri dikkate alındığında denetçilerle ilgili hususlar, yönetim kurulunun komiteleri olan denetim komiteleri veya etik komiteleri tarafından ele alınmalıdır. Aksi uygulamalar hem denetçilerin görevlerini sağlıklı yapamamasına neden olabilecek hem de düzenleyici otoriteler tarafından mevzuata uyumsuzluk olarak değerlendirilerek idari yaptırım uygulanmasına neden olabilecektir. Ayrıca Türkiye'de banka denetçilerinin yetki sınırları ile ilgili çalışma bulunmadığından yapılan çalışma bu yönüyle öncü bir çalışma olma özelliği taşımaktadır.

An Examination Upon Identifying of Bank Auditors’ Authority Boundaries in the Context of Regulations

This study was prepared with the aim of evaluating the boundaries of authority of the inspectors. The subject was addressed in terms of legislation, ethical rules, international internal audit standards and internal regulation of banks. As a result of the conceptual deliberation, it was concluded that bank examiners should use audit authority limited to and compliant with the areas of responsibility when performing his supervisory duty. In line with the conclusion reached, the access authorization should be defined in accordance with the purpose and scope of the audit work, track-records of the inquiries made by the inspectors should be kept safely and to be analyzed periodically. In the event of oversight of inspectors, the decision making attitude of disciplinary committees does not coincide with the independence of inspectors. Therefore, when auditor independence and the locations of the bank's organization are taken into consideration, the issues related to the inspectors should be addressed by audit committees or ethics committees, which are the committees of the board of directors. Other practices may result in the inspector not being able to perform his duties properly, and may also be subject to administrative sanctions by the regulatory authorities as unconformity with the legislation. Best to authors’ knowledge this study can be considered as a pioneering work since the studies on the limits of authority of bank inspectors in Turkey are not available in this respect.

PDF

___

Aksoy, T. (2006). Tüm Yönleriyle Denetim, AB ile Müzakere ve Uyum Sürecinde Denetimde Yeni Bir Paradigma. Cilt 1-2, Genişletilmiş İkinci Baskı, Ankara: Yetkin Yayınları.
Aksoy, T. (2007). Basel II ve İç Kontrol. Yayın No: 53, Ankara: Ankara SMMM Odası Yayınları.
Atağan, H. (2007). Uluslararası Gelişmeler Çerçevesinde Denetçinin Bağımsızlığı, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Atmaca, M. (2012). Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi.
Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(1), 191-205.
BDDK. (2014). Bankaların İç Sistemleri ve İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci Hakkında Yönetmelik. Ankara: Resmi Gazete (29057 sayılı).
Bankacılık Kanunu (2005). 5411 sayılı Bankacılık Kanunu, Ankara: Resmi Gazete (25983 sayılı).
Balaban, E. (1992). Yönetim Danışmanlığı ve Önemi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 21(1-2), 21-29.
Baotham, S. & Ussahawanitchakit, P. (2009). Audit Independence, Quality, and Credibility: Effects on Reputation and Sustainable Success of CPAs in Thailand. International Journal of Business Research, 9(1), 1-25.
Basel. (2010). Principles for Enhancing Corporate Governance, 16 Haziran 2017 tarihinde http://www.bis.org/publ/bcbs176.pdf adresinden erişildi.
Basel. (2012a). The Internal Audit Function in Banks, 16 Haziran 2017 tarihinde http://www.bis.org/publ/bcbs223.pdf adresinden erişildi.
Basel. (2012b). Core Principles for Effective Banking Supervision, 16 Haziran 2017 tarihinde http://www.bis.org/publ/bcbs230.pdf adresinden erişildi.
Basel. (2015). Corporate Governance Principles for Banks, 16 Haziran 2017 tarihinde http://www.bis.org/bcbs/publ/d328.pdf adresinden erişildi.
Başpınar, A. (2005). Türkiye’de ve Dünyada Denetim Standartlarının Oluşumuna Genel Bir Bakış. Maliye Dergisi, 148, 35-62.
Battal, A. (2004). Bankalar Kanunu Şerhi Sorularla Banka Hukuku. Ankara: Gazi Kitapevi.
Bayram, N. (2013). Bankalarda İç Denetimin Yeniden Yapılandırılması. Öneri Dergisi, 10(40), 15-34.
Boynton, C. W. ve Kell, G.W. (1996). Modern Auditing. 6. Baskı, New York: John Wiley & Sons.
Ceran, Y. (2009). Türk Bankacılık Sektöründe İç Denetim. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 2(2), 168- 178.
Cuebas, M.S. (2010). The Role and Function of the Public Company Audit Committee. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=1599684.
Çelenk, H. ve Ökdemir, Y. (2010). Bankalarda Operasyonel Risk Denetimi ve Türkiye’de Faaliyet Gösteren Bankalar Üzerine Bir Araştırma. Maliye Finans Yazıları, 1(87), 77-111.
Dalak, G. (2000). Denetim ve Kalite Denetimi. Muğla Üniversitesi SBE Dergisi, 1(1), 65-79.
Dinç, Y. ve Cengiz, S. (2014). Muhasebe Denetiminde Hata ve Hilenin Denetçi Etiği Açısından İncelenmesi: Enron Skandalı Örneği. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 221-236.
Ekici, A. (2007). Bankacılık Mevzuatı Kapsamında Banka ve Müşteri Sırrı. Bankacılar Dergisi, 51-70.
Gürbüz, H. (1995). Muhasebe Denetimi. Gözden Geçirilmiş Genişletilmiş 4. Baskı, Eskişehir: Bilim Teknik Yayınevi.
Güredin, E. (1995). Denetim. Yayın No: 62, 4. Baskı, İstanbul: Muhasebe Enstitüsü.
Gürsu, A.S. (2010). Aracı Kurumlarda Denetim Komitesi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Hamid, K.C.A. (2015). A Review on Independence and Authority of Internal Auditor. Advanced Science Letters, 21(6), 1621-1623.
Huiyu, L. & Yanhua, C. (2014). Exploration and Ponderation on Information Construction of Internal Audit in Commercial Bank. Journal of Regional Financial Research, 12 (5).
IIA, (2010). 1130 no.lu Uygulama Rehberi, Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi.
IIA, (2012). Uluslararası İç Denetim Standartları, Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi.
IIA, (2016). 1110 no.lu Uygulama Rehberi, Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi.
İSMMMO. (2009). Uluslararası Denetim Standartları Kapsamında Bağımsız Denetim. Yayın No: 130, İstanbul: İSMMMO Yayınları.
Kaval, H. (2005). Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS/IAS) Uygulama Örnekleri İle Muhasebe Denetimi. Ankara: Gazi Kitapevi.
Kayalı, N. ve Yüksel, F. (2012). Türk Bankacılık Sektöründe İç Denetim Faaliyetlerinin Uygulamalı Olarak İncelenmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 162-187.
KGEK. (2010). Denetim Görevlilerin Uyacakları Mesleki Etik Davranış İlkeleri Hakkında Yönetmelik. Ankara: Resmi Gazete (27699 sayılı).
Kızılboğa, R. (2013). İç Denetim Sisteminde Denetçilerin Bağımsızlık ve Tarafsızlığın Önemi. Siyasal Bilimler Dergisi, 1(1), 107-119.
Kinney, W.R. (1999). Auditor Independence: A Burdensome Constraint or Core Value? Accounting Horizons, 13(1), 69-75.
KVKK. (2016). 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Ankara: Resmi Gazete (29677sayılı).
McHugh, J. & Raghunandan, K. (1994). Hiring and Firing the Chief Internal Auditor. Internal Auditor, 51(4), 34-40.
Monroe, G. S. (2002). Auditor Independence: Problems and Solutions. Australian Accounting Review, 12(2), DOI: 10.1111/j.1835-2561.2002.tb00197.x.
Murudzwa, A. (2014). The Impact of Corporate Governance on Internal Auditor Independence. Case of the Reserve Bank of Zimbabwe, Ph.D Thesis in BUSE.
Nohutçu, A. ve Çimşir, S. (2016). Kanuni İdare İlkesinin Hâkim Kılınması Açısından Kurumsal Olarak Bağımsız Bir İç Denetim Yapısı Önerisi: Sayıştay İç Denetçiliği. Ombudsman Dergisi, 2(4), 187- 220.
Noyan, E. (2002). Bankalar Hukuku, Ankara: Nadir Kitap.
Okur, Y. (2010). Türkiye’de Teftiş ve İç Denetim: Kavramlar, Beklentiler ve Hayatla Yüzleşme. Maliye Dergisi, 158, 570-586.
Özbilgin, İ.G. (2003). Bilgi Teknolojileri Denetimi ve Uluslararası Standartlar. Sayıştay Dergisi, 49, 123- 128.
Pike, J. E. (2003). Studies on Audit Quality. University of Wisconsin-Madison Working Paper.
Reza, N. & Quraishi, M.K. (2015). Quality of Bank Audit in Bangladesh and Relationship Between Audit Quality and Share Price. ELK Asia Pasicific Journal of Finance and Risk Management, 6(2), 44-56.
Richard, C. (2006). Why An Auditor Can’t be Competent and Independent: A French Case Study. European Accounting Review, 15, 153-179.
Siddiqui, J., & Podder, J. (2002). Effectiveness of Bank Audit in Bangladesh. Managerial Auditing Journal, 17(8), 502-510.
Siqani, S.H. & Sekiraca, E. (2016). The Impact of the Internal Audit in Reducing Credit Risk in Commercial Banks in Kosovo. European Scientific Journal, 12(4), 268-280.
TBB. (2014). Bankacılık Etik İlkeleri. 20.08.2014 Tarihli Yönetim Kurulu Kararı İle Kabul Edilmiş.
TKB. (2007). Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi Teftiş Kurulu Yönetmeliği. Ankara: Resmi Gazete (26513).
TKBB. (2014). Bankacılık Etik İlkeleri. 23.07.2014 Tarihli Yönetim Kurulu Kararı İle Kabul Edilmiş.
TÜSİAD. (2012). Uygulama Örnekleri ile Birlikte A’dan Z’ye Denetim Komiteleri, Yayın No: TÜSİADT/2012-06/527.
Türk Ticaret Kanunu (2011). 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu, Ankara: Resmi Gazete (27846 sayılı).
Ulusoy, Y. (2005). Halka Açık Anonim Ortaklıklarda Bağımsız Dış Denetimin Fonksiyonları ve Denetçi Bağımsızlığı. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 7(2), 265-300.
Uyar, S. (2003). İç Denetim Alanında Ortaya Çıkan Yeni Yaklaşımlar Çerçevesinde İç Denetçilerin Değişen Rolü. Mali Çözüm Dergisi, (63), 1-9.
Varıcı, İ. (2012). Hileli Finansal Raporlama Açısından Denetçinin Sorumluluğu: İMKB’de Faaliyet Gösteren İşletmelerin Denetim Raporlarının İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(5), 122-144.
Watne A.D. ve Turney B.B.P. (1190). Auditing EDP Systems. Second Edition, New Jersey: PrenticeHall International Editions.
Yavuz, M. (2011). Bağımsız Denetim Kuruluşları ve Bağımsız Denetçiler Üzerinde Kamu Denetimi ve Gözetimi. Mali Çözüm Dergisi, 107(2011), 147-162.
Yurtsever, G. (2008). Bankacılığımızda İç Kontrol, İstanbul: TBB Yayını.
Yurtsever, G. (2009). Teftişten İç Denetime Banka Müfettişliği, İstanbul: TBB Yayını.
Yüksel, S., Dinçer, H. ve Hacıoğlu, Ü. (2015). CAMELS-Based Determinants For the Credit Rating of Turkish Deposit Banks. International Journal of Finance & Banking Studies, 4(4), 1-17.
Yüksel, S., Zengin, S. Ve Kartal, M.T. (2016). Banka Personelinin Teftiş Kuruluna Bakış Açısının Değerlendirilmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 53(622), 101-115.
Zaif, F. (2004). Avrupa Birliği Denetim ve Denetçiye İlişkin Esasların Uyumlaştırılması (Harmonizasyon) Çalışmaları. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(3), 153-177.
Zengin, S. ve Yüksel, S. (2016). Likidite Riskini Etkileyen Faktörler: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(29), 77-95.