Ali Şuûrî Efendi'nin Hayatı ve İlmî Şahsiyeti (BCS'21)

Balıkesir’de dünyaya gelen Ali Şuûrî Efendi, 19. yüzyıl Osmanlı ilim dünyasının dikkat çeken simalardan birisidir. Tahsil hayatına Balıkesir’de başlamış, İstanbul’a giderek önemli ilim adamlarından dersler almış ve sonra doğduğu topraklara geri dönmüş olan Şuûrî Efendi, Nişancı Paşa-yı Cedid, Mâlulzâde ve Alay Beyi gibi muhtelif medreselerde görev almıştır. Birçok önemli müderris, müftü ve siyasetçi yetiştiren ve halkın büyük saygı beslediği Ali Şuûrî, bir süre sonra Balıkesir müftüsü olarak görevlendirilmiş ve Koca Müftü lakabıyla ünlenmiştir. Daha çok fetva ve eğitim işleriyle meşgul olan Şuûrî Efendi, dinî ilimlerin yanında geometri, matematik, coğrafya konularında da kendini yetiştirmiştir. Nakşibendiye ve Kadiriye tariklerine mensup olan Şuûrî Efendi, tasavvuf, fıkıh, kelâm gibi alanlarda kitaplar telif etmiş, ayrıca Dâru’n-Nâfia adlı bir medrese ve karşısına da bir kütüphane yaptırmıştır. Aynı zamanda çeşme inşası, şadırvan, suyolları gibi eserleri tamir ettirmiş ve bir mescid tadilatını gerçekleştirmiştir. Hüsn-i hat sanatında da mahir olup ta‘lik yazıda ustalaşan ve şehrin bazı camilerini hatlarıyla süsleyen Ali Şuûrî Efendi, 1868 yılında Balıkesir’de vefat etmiş ve kütüphanesinin haziresine defnedilmiştir. Bu bildiri, Balıkesir için önemli faaliyetlere imza atan Ali Şuûrî Efendi’nin hayatı ve ilmî şahsiyetini arşiv kaynaklarından elde edilen bilgiler ışığında incelemektedir.

___

  • Aydemir, Filiz Özkan. (2009). Sâlnâmelere Göre Balıkesir’de Eğitim ve Eğitim Kurumları. Yüksek Lisans Tezi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • İsmail Hakkı b. Mehmed Latif. (1342). Karesi Meşahiri. Balıkesir: Karesi Vilayet Matbaası.
  • İlgürel, M. (1992). “Balıkesir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt.5, ss.12-14). İstanbul: TDV Yayınları.
  • İlgürel, M. (1992). “Balıkesir Kongreleri”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt.5, ss.15-17). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Koca, F. (2006). Mûsâ Kâzım Efendi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. (Cilt.31, ss.221-222). İstanbul: TDV Yayınları.
  • Mehmed Tâhir Efendi, Bursalı. (1333). Osmanlı Müellifleri. Cilt1-3. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
  • Özsarı, M. (2007). “19. Yüzyılın İkinci Yarısında Balıkesir’in Sosyal ve Kültürel Durumuna Genel Bir Bakış”. Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 13(1): 183-196.
  • Sayın, E. (2018). Kâşife İsimli Eserinde Ali Şuûri’nin Tasavvufî Meselelere Yaklaşımı. Bursa: Emin Yayınları.
  • Şuûrî, Ali b. Ali. (1323). Kitâbu’l‐Kâşife. Balıkesir: Mektebetü’l‐Hamîdiyye.