GOTSE DELÇEV (NEVROKOP) TÜRK AĞIZLARININ SES ÖZELLİKLERİ

Türk ağızlarının araştırılması ve incelenmesinde günümüze kadar çeşitli yöntemler uygulanmış, dolaysıyla bu yerli dil varlıkları çeşitli yanlardan gösterilip tanıtılmıştır. Bulgaristan’daki Türk ağızları yirminci yüzyılın başlangıcından bu yana bilginlerin dikkatini çekmiş ve araştırma konusu olmuştur. Söz konusu Türk ağızlarının ünlü değişmeleri, bir kısım Anadolu ağızlarında görülebilecek türden olmasına karşılık kendine has özellikleriyle dikkat çekmektedir. Yazılı kurallara bağlı olmayan bölge ağızlarında olduğu gibi Gotse Delçev (Nevrokop) Türk ağızlarında da yazı diline aykırı gelen bazı durumların olacağı çok normal bir şeydir. Bu yüzden büyük ve küçük ünlü uyumuna uygun sözcük ve sözcük biçimleri olduğu gibi, aykırı gelen tipolojik durumlar da vardır. Başka bir deyişle üzerinde durduğumuz Türk ağızları Batı Balkan Türk ağızlarına (diyalektlerine) ait oldukları ve en tipik özeliklerinin de ünlü uyumunun çeşitli durumlarda bozulduğudur. Bu bildirimizde Gotse Delçev (Nevrokop) Türk ağızlarında ses sistemini ve başlıca ses olaylarına değinmek istiyoruz. Önümüzde duran niyet ve amaçlarımızı gerçekleştirmek için de saha çalışmaları yaptık, malzeme derleyip topladık ve bu sorunlarla ilgili kaynakları ve kitapları bir bir taradık. Söz konusu ağızlarda görülen ünlü uyumsuzluklarının bir kısmı bu bölge ağızları için karakteristik özellik taşırken, bazıları da belirli ses bilgisi özellikleriyle açıklanabilen ve Türkiye Türkçesi ağızlarının genelinde görülen ünlü uyumsuzluklarıdır.

PHONETIC FEATURES IN TURKİSH DIALECTS OF GOTSE DELCHEV (NEVROKOP)

___

  • Caferoğlu, Ahmet. (1958). Anadolu Ağızlarında İçses Ünsüz Benzeşmesi, Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten.
  • Boev, Emil. (1968). Bulgaristan Türk Diyalektolojisiyle İlgili Çalışmalar, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Boev, Emil. (1968). Les dialectes turcs du Rhodope, Linguıstıque Balkanique, II, 129-134.
  • Mollova, M. (1970). Traits de Fusion dans le dialecte turc du Rhodope de l’Est, Linguistique Balkanique XIV, 2, 1970, s. 57-81.
  • Banguoğlu, Tahsin. (1959). Türk Grameri. Birinci Bölüm: Sesbilgisi, İstanbul.