200201

POMAKLARIN MENŞEİ PROBLEMİ (ANALİZ VE DEĞERLENDİRME)

Bugüne kadar Balkanlar’da ve Anadolu’da yaşayan Pomakların etnik kökeni hakkında çeşitli çalışmalar yapılmıştır: bunların bir kısmında Pomaklar, konuştukları dil yönünden ele alınmış; diğer bir kısmında ise, asimile olmuş milletlerin devamı olarak değerlendirilmiştir. Oysa bu çalışmaların birçoğunda eksik tanımlanan Pomakların yaşadıkları coğrafya ve geçirdikleri tarihî süreç dikkate alındığında onların, ayrı bir etnik grup haline geldikleri gözlemlenebilir. Bu yazıda, günümüzde kimlik arayışı içinde olan Pomakların menşeî problemine bir katkı sağlamak amacı güdülmekle birlikte, gözden kaçan bazı bulguların gündeme getirilmesi de hedeflenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Pomaklar, Pomakların Menşeî, Müslüman Bulgarlar, İslamlaştırma

The Issue of the Origin of Pomaks (Analysis and Evaluation)

The ethnical origin of Pomaks living in the Balkans and Anatolia has been subject to many studies; in some of which Pomaks have been examined in terms of their language while in some they have been regarded as extension of asimilited nations. When taking into consideration the territory they lived and their history, which are neglected in most of these studies, however, it could be figured out that they became a separate ethnic group. This paper aims to make a contribution to the studies on the issue of the origin of Pomaks who are in search of identity today, and more importantly intends the findings overlooked.

Keywords:

Pomaks, Origin of Pomaks, Muslim Bulgarians, Islamization,

___

Alp, İlker, Pomak Türkleri (Kumanlar-Kıpçaklar), Trakya Üniversite-si Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne, 2008.
Çavuşoğlu, Halim, Balkanlar’da Pomak Türkleri (Tarih ve Sosyo-Kültürel Yapı), Kök Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Vakfı, Ankara, 1993.
Dimitrov, Strashimir At., “Demografski Otnoşeniya i Pronikvane na İslâma v Zapadnite Rodopi i Dolinata na Mesta prez XV – XVII v.”, Rodopski Sbornik (Rodop Mecmuası), cC. I, BAN, Sof-ya, 1965.
Eren, A. Cevat, “Pomaklar”, İslâm Ansiklopedisi, Millî Eğitim Ba-sımeviYay.,, cC. IX, İstanbul, 1964.
Eren H., “Pomak’lar”, Türk Ansiklopedisi, cC. XXVII, Ankara, 1978.
Gözler, Kemal, "XV ve XVI'ncı Asırlarda Lofça Pomak Köylerinin İlk Müslüman Sakinleri", XIII. Türk Tarih Kongresi, c.Cilt III, Kı-sım III, Türk Tarih Kurumu Yay.ınları, Ankara, 2002.
İnalcık, Halil, Osmanlılar - Fütühat, İmparatorluk, Avrupa ile İlişkiler, Timaş Yay., İstanbul, 2010.
Jireček, Konstantin, Knjazestvo Bălgarija, Čast I: Bălgarska Dăržava, İzdanie i Pecat na Xr. Ganov, Plovdiv, 1899.
Jireček, Konstantin, Das Fürstentum Bulgarien, Prag-Wien, 1891.
Mehmed, Hüseyin, “Pomatsite i Torbeşite v Mizia, Trakia i Ma-kedonia” (Mizya, Trakya ve Makedonya’da Pomaklar ve Torbeşler), Sofia, 2007.
Memişoğlu, Hüseyin, “Pomaklar”, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, cC. XXXIV, İstanbul, 2007.
Memişoğlu, Hüseyin, “Balkanlarda Pomak Türkleri”, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 2005.
Nuri, Celal, “Bulgar ve Pomak”, Edebiyât-ı Umûmiyye Mecmuası, cilt:. IV, Ssayı:. 80, İstanbul, 1336 [1918], s. 909-913.
Radushev, Evgeniy, Pomacite (Hristianstvo i İslam v Zapadnite Rodopi s Dolinata na r. Mesta, XV – 30-te godini na XVIII v.), Sofya, 2005.
Sadi H., “Paşa-Eli, Şarki Trakya’nın Coğrafyasına ve İktisadi Ta-rihine Ait Notlar”, Türk Coğrafyasına ve İktisadi Tarihine Ait Notlar, Türk Hukuk ve İktisat Tarihi Mecmuası, İstanbul, 1931.
Şerifgil, Enver M., “Toponomik Bir Araştırma Göçler ve Yer Ad-ları (Türkler, Pomaklar ve Bulgarlar)” Türk Dünyası Araş-tırmaları Dergisi, ay. bsm., ty.