BALKANLARDA ORTODOKS KİLİSELERİ

Balkanlar sahip olduğu jeopolitik-stratejik konumunun ehemmiyetinden ötürü dünden bugüne vuku bulan çeşitli gelişimler, kendilerine özgün bakış açılarıyla dünyanın pek çok araştırmacı tarafından incelenmiştir. Günümüzde dikkat çeken husus ise, yapılan bu araştırmalarda genel olarak siyasi boyuta öncelik verilmesi ve yaşanan olayların çoğunun siyasi nedenlere bağlanmasıdır. Tarih boyunca Balkanlarda meydana gelen gelişmelerin en önemli nedenlerden biri olan dini boyut söz edilen inceleme ve araştırmalarda geri planda bırakılmıuştır. Dolaysıyla bu makalede Balkanlarda en geniş kitleye sahip olup büyük etkisi olan Ortodoksluk, kelime ve terim anlamlarının açıklanması ve kısa bir girişten sonra ana hatlarıyla Balkanlarda gelişim süreci ve kısa tarihçesi ele alınmıştır. Bununla birlikte balkanlarda yaşanan siyasi olayların Ortodoksluk ile irtibatı (ilişkisi) ve bu bakımından Ortodoks kiliselerin bağımsızlık hareketlerini ve bunların sonucu, birkaç ülke örnek verilerek sergilenmeye (teşhir edilmeye) çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Balkanlar, Ortodoks Kilisesi, Bağımsız Hareketleri

Orthodox Church in Balkans

Balkans is scrutinized by many scholars with their respective point of view because of having geopolitical and strategic position. It is interesting today that these studies have generally given priority to political dimension and attributed most of the events to the political causes. The religious dimension, one of the causes of the developments in Balkan throughout history, is ignored in these studies. This article, therefore, deals with the development process of the Orthodox Church in Balkans. It also tries to explain the influence of Orthodox Church on the independence movements, and the connection between political events and the Orthodox Church.

Keywords:

Balkans, Orthodox Church, Independence Movements,

___

Bibliyografya
Aref, Mathieu, Shqiperia – Odiseja e Pabesueshme e Nje Populli Parahelen, Plejad Yay., Tirane 2007.
Aydın, Mehmet, Ansiklopedik Dinler Sözlüğü, Din Bilimleri Yay., Konya 2005.
Beduli, Dhimitër, Kisha Ortodokse Autoqefale e Shqipërisë gjere në vitin 1944, Tirane 1992.
Biçoku, Kasem, Falangat që rrezikojnë kombin shqiptar, Gazeta Albania, 15 nën-tor 1998.
Clement, Olivier, Ortodoks Mezhebi, Hıristiyan İlahiyatı(çev. Aydın, Mehmet), Arı Basımevi, Konya.
Demirci, Kürşat, Bir Hıristiyan Mezhebi Olarak Ortodoksluğun Teolojisi, Ayışığı Kitapları Yay, İstanbul 2005.
Hromadka, Doğu Ortodoksluğu, (çev. Günay Tümer), AÜİFD., Ankara 1969, c.XVII.
Ivan, Snegarov, Istorija na Ohritskata Arhiepiskopija. C. I, Akademiçno Izda-delstvo, Sofya, 1995.
Jusufoski, Nevzat, Osmanlı Döneminde Makedon Ortodoks Kilisesinin Durumu, OMÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmaış Yüksek Lisans Tezi, Samsun 2006.
Karpat, Kemal, “Balkanlar”, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi, İstanbul 1992, C. V.
Katar, Mehmet, “Hıristiyanlıkta Temel Akımlar”, Yaşayan Dünya Dinleri, DİB Yay. Ankara 2007.
Kuyucuklu, Nazif, “Bugaristan”, T.D.V. İslâm Ansiklopedisi,. C. VI.
Nesimi, Kani, Arnavut Ortodoks Kilisesi, OMÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ba-sılmamış Yüksek Lisans Tezi, Samsun 2000.
____,Ortodoksizmi te Shqiptaret (Historia e Religjioneve), Tetove 2005.
Redzepi, Nasir, Makedon Ortodoks Kilisesi Tarihi, SÜ, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Konya 2003.
Yıldırım, Münir; Yunanistan ve Ortodoks Kilisesi, Aziz Andaç Yay, Ankara 2005.
Zekaj, Ramiz, Politika antifetare dhe pasojat e saj mbi kulturën islame gjatë shek. XX, Revista Ftesa, n. 4 tetor 1999. http://www.sansursuz.com