Perihan EREN BANA, Nurten DAYIOĞLU, Ceren TURAN

Toplumsal cinsiyet algısının kümeleme analiziyle değerlendirilmesi

Toplumsal cinsiyet rolleri, toplumun bireylerden cinsiyeti dolayısıyla beklediği roller şeklinde tanımlanabilir. Çalışmanın amacı toplumsal cinsiyet rolleri konusundaki algılarından yola çıkılarak oluşturulan bu grupların sahip olduğu belirgin özelliklerin ortaya konulmasıdır. Çalışma elektronik soru formu aracılığıyla ve 138 katılımcıyla gerçekleştirilmiştir. Yapılan analizler; faktör, güvenilirlik, kümeleme ve Ki-Kare analizleridir. Faktör analizi sonucunda dört boyut elde edilmiş olup bu boyutlar; ekonomik erkek üstünlüğü, kadının ekonomik statüsü, sosyal kadın dezavantajı ve sosyal erkek üstünlüğü şeklindedir. Ölçeğin güvenilirlik değeri 0,91 olup boyutlarda elde edilen en düşük değer 0,81’dir. Çalışmada elde edilen bulgular toplumsal cinsiyet algısı konusunda farklı düşünen iki küme olduğunu ortaya koymaktadır. Birinci kümede toplumsal cinsiyet konusunda daha olumsuz görüş belirten katılımcılar yer almaktadır. Bu katılımcılar cinsiyet dağılımı ve öğrenim durumu açısından ikinci kümeye göre daha dengeli dağılmıştır. İkinci küme toplam katılımcıların %55’ini oluşturmaktadır. Bu kümede yer alan katılımcıların % 75’i kadın ve %70’i üniversite ve üzeri öğrenim görmüş bireylerdir. Birinci kümede yer alan katılımcıların toplumsal cinsiyet rollerinin gerekliliğine daha fazla inandığını, ikinci kümedeki katılımcıların ise genel olarak toplumsal cinsiyet rollerini daha fazla reddettiğini söylemek olanaklıdır. Bulguların konuyla ilgili literatürde yer alan diğer çalışmaları destekler nitelikte olduğu, çalışmanın bu alanda kümeleme tekniğini kullanması dolayısıyla özgün bir çalışma olduğunu söylemek mümkündür.

Anahtar Kelimeler:

tolpumsal cinsiyet, kümeleme, segmentasyon, eğitim, kadın, erkek

Evaluation of gender perception with cluster analysis

Gender roles can be defined as the roles that society expects from individuals due to their gender. The aim of the study is to reveal the distinctive features of these groups, which are formed based on their perceptions of gender roles. The study was conducted through an electronic questionnaire and with 138 participants. Analyzes were made; factor, reliability, clustering and Chi-Square analysis. As a result of factor analysis, four dimensions were obtained and these dimensions are; economic male superiority, women's economic status, social female disadvantage and social male superiority. The reliability value of the scale is 0.91, and the lowest value obtained in the dimensions is 0.81. The findings of the study reveal that there are two clusters that think differently about gender perception. In the first cluster, there are participants who express more negative views on gender. These participants are more evenly distributed than the second cluster in terms of gender distribution and educational status. The second cluster constitutes 55% of the total participants. 75% of the participants in this cluster are women and 70% are individuals with university or higher education. It is possible to say that the participants in the first cluster believe more in the necessity of gender roles, while the participants in the second cluster reject gender roles more in general. It is possible to say that the findings support other studies in the literature on the subject, and that the study is an original study in that it uses the clustering technique in this area.

Keywords:

gender, clustering, education, female,

PDF

___

Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye'de kadınlık. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(3), 108-114.
Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık. Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar.(Der: Kenan Çayır ve Müge Ayan Ceyhan) İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bracke, P., Delaruelle, K., Dereuddre, R., & Van de Velde, S. (2020). Depression in women and men, cumulative disadvantage and gender inequality in 29 European countries. Social Science & Medicine, 2020;113354,1-6.
Daşlı, Y. (2019). Öğrencilerin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumların Belirlenmesi Üzerine Bir Alan Araştırması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 364-385.
Direk, N., & Irmak, B. (2017). Dokuz eylül üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinde toplumsal cinsiyet rollerine yönelik tutumlar. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi, 31(3), 121-128.
Glick, P., Lameiras, M., Fiske, S. T., Eckes, T., Masser, B., Volpato, C., ... & Wells, R. (2004). Bad but bold: Ambivalent attitudes toward men predict gender inequality in 16 nations. Journal of personality and social psychology, 86(5), 713-728.
Gümüşoğlu, F. (2014). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi Dergisi, 2(4).
Günay, G., & Bener, Ö. (2011). Kadınların toplumsal cinsiyet rolleri çerçevesinde aile içi yaşamı algılama biçimleri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153).
Heise, L., Greene, M. E., Opper, N., Stavropoulou, M., Harper, C., Nascimento, M., ... & Gupta, G. R. (2019). Gender inequality and restrictive gender norms: framing the challenges to health. The Lancet, 393(10189), 2440-2454.
Heymann, J., Levy, J. K., Bose, B., Ríos-Salas, V., Mekonen, Y., Swaminathan, H., ... & Gupta, G. R. (2019). Improving health with programmatic, legal, and policy approaches to reduce gender inequality and change restrictive gender norms. The Lancet, 393(10190), 2522-2534.
Kalaycı Ş.ve ark., (2006) SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım Ltd. Şti., Ankara.
Lorber, J. (2001). Gender inequality. Oxford Üniversitesi Yayınları, New York, SS: 1-20.
Ökten, Ş. (2009). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: güneydoğu anadolu bölgesi'nin toplumsal cinsiyet düzeni. Journal of International Social Research, 2(8), 302-312.
Özçatal, E. Ö. (2011). Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 21-39.
Ridgeway, C. L. (1997). Interaction and the conservation of gender inequality: Considering employment. American Sociological Review, 218-235.
Saraç, S. (2013). Toplumsal cinsiyet. Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları, Editörler Lerzan Gültekin, Gül Güneş, Ceylan Ertung, Aslı Şimşek, AtılımÜniversitesi Yayınları, Ankara, 27-32.
Savaş, G. (2018). Türkiye’de yaşayan bireylerin toplumsal cinsiyet eşit (siz) liği algısı. Akdeniz Kadın Çalışmaları ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi, 1(2), 101-121.
Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet Ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. Sosyoloji Konferansları, (35), 29-56.
Yılmaz, D. V., Zeyneloğlu, S., Kocaöz, S., Kısa, S., Taşkın, L., & Eroğlu, K. (2009). Üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin görüşleri. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 775-792.