SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMI ve DERS KİTAPLARININ (2018) DİJİTAL VATANDAŞLIK KAVRAMI ve ALT BOYUTLARI BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Teknolojik ve siyasi gelişmelerin hızlandığı, sosyal, davranışsal ve etik anlayışların dönüşüme uğradığı, çığır açan yeni bilimsel ve kültürel gelişmelerin yaşandığı bir zaman diliminde yaşanılmaktadır. Özellikle insanlık tarihinin son yüzyılında yaşanılan inanılmaz gelişimi ve dünyanın artık küresel bir köy haline gelmesi, günümüzde kullanılan birçok kavramı, olguyu veya anlayışı ya değişime uğratmış ya da tamamen ortadan kaldırmıştır. Değişime uğrayan ve üzerinde tartışmaların yaşandığı olgulardan biri de “vatandaşlık” olgusudur.   Coğrafi ve siyasi sınırlara bağlı bir vatandaşlık anlayışının küreselleşmeyle birlikte ortadan kalkması, teknolojinin özellikle de internetin gündelik hayatın hemen her alanına egemen olması, akıllı teknolojik cihazların kullanımının 4-5 yaş düzeyindeki çocuklara kadar inmesi, teknoloji çağı olarak adlandırılan bu dönemde vatandaşlık olgusunu da dijital bir boyuta taşımıştır. Bu kapsamda bilişim teknolojilerindeki güncel gelişmeleri izleyen ve aktif olarak kullanım sağlayan bireylerin, bilinçli bir vatandaşın yapması gereken davranışları dijital ortamda da aynı şekilde devam ettirmesi, neleri yapmaları ya da neleri yapmamaları gerektiği dijital vatandaşlık kavramını ortaya çıkarmıştır. Mevcut eğitim sistemi içinde sosyal bilgiler öğretim programının, dijital vatandaşlık modelini öğrenciye kazandırmak için en uygun öğretim programı olduğu söylenebilir.   Dijital vatandaşlık olgusu, özünde kuramsal bir özellik taşıdığı için çalışmada nitel araştırma yöntemi benimsenmiştir. Dijital vatandaşlığa ilişkin ayrıntılı bilginin oluşturulması için uluslararası ve ulusal literatürde yer alan çalışmalar doküman incelemesi tekniğinden faydalanılarak taranmıştır. Bununla birlikte 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve ders kitaplarında dijital vatandaş oluşturmada rol oynayabilecek konuların tespiti için içerik analizi kullanılmıştır. Bu kapsamda çalışmanın amacı, yeniden yapılandırılan ve 2018 yılında güncellenen Sosyal Bilgiler Öğretim Programının öğrenme alanı ve içeriklerinin dijital vatandaşlık ve alt boyutları açısından değerlendirilmesini yapmak ve dijital vatandaş yetiştirmek açısından yeterliliğini ortaya koymaktır. Araştırma sonucunda dijital vatandaşlığın ve alt boyutlarının 2018 SBÖP’nda yer alan kazanımlarda yeterli düzeyde yer almadığı, sınıflar bazında ve öğrenme alanlarında yer alan konuların dağılımının ise düzensiz olduğu tespit edilmiştir.

The Research of Social Studies Books and Teaching Program (2018) within The Framework of Digital Citizenship Notion and Sub Dimension

It is being lived in an era in which behavioural and ethic understanding transform and groundbreaking novelties take place in science and culture. Especially the incredible change and development occuring in the last century of humanity and world’s turning into a global village have either transformed present concept and understanding or completely abolished them. One of the concept being changed and debated on is the phenomenon of citizenship.   Wıth the abolishment of citizenship defined by geographical and political borders through globalisation, internet’s penetration into almost all walks of daily life, smart phones’ wide range use even by 4-5 years old have carried citienship into a digital dimension at the age called tecnology. Within this concept that the people who follow the newsworthy developments and can use them actively maintain the responsible behaviours which a conscious citizen should carry out in a digital environment in the same way, to do’s and not to do’s have created the concept of digital citizenship. It can be said that social studies is the best  educational program to provide students with digital citizenship concept in current education system.   As digital citizenship phenomenon has qualitative aspect a qualitative method has been adopted in this study. In order to form detailed information about digital citizenship, national and international literatures have been reviewed by using document examination method. In addition contenct analysis has been utilised to find out topics in 2018 social studies class books and curriculum that can help to create “ a digital citizenship”. Taking this into consideration our purpose is to evaluate social studies education program’s learning areas and contents which was updated and reconstructed in 2018. In terms of digital citizenship and it’s subdimension to slow its proficiency to create digital citizenship. As a result of the study, it has been established that digital citizenship and its sub dimensions are not represented at a satisfactory level in terms of learning outcomes in 2008 Social Studies Curriculum and it has been founded that they are irregular with regard to the distribution of the topics regarding grades and areas of learning.

___

  • Aslan, S. (2016). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Dijital Vatan-daşlık Davranışlarının Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi (Fırat, Dicle, Siirt, Adıyaman Üniversiteleri Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniver-sitesi, Elazığ.
  • Bakır, E. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Seviyelerinin Di-jital Vatandaşlık Alt Boyutlarına Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ka-radeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Cohen, L., Manion, L.,ve Morrison, K.(2007). Research methods in education. (6th ed.). New York: NY: Routledge.
  • Çubukçu, A. ve Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de Dijital Vatandaşlık Algısı Ve Bu Algıyı İnternetin Bilinçli, Güvenli Ve Etkin Kullanımı İle Artırma Yön-temleri. Middle Eastern and African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
  • Dijital Vatandaşlığın Dokuz Alt Boyutu. http://www.digitalcitizenship.net/ni-ne-elements.html. 10 Eylül 2018 tarihinde erişildi.
  • Elçi, C. A. (2015). Bilişim Teknolojileri ve Yazılım Dersi Öğretim Programına Yönelik Öğrenci Görüşlerinin Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
  • Evran, B. (2012). Dijital Yerliler ve Dijital Yerlilerde Öğrenme. 10 Eylül 2018 tari-hinde blogspot.com: http://zkusagi.blogspot.com/ adresinden erişildi.
  • Farmer, L. (2010). 21. Century Standarts For İnformation Literacy. Leadership, 39 (4), 20-22.
  • Görmez, E. (2016). Öğretmen Adaylarının “Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyut-ları” Hakkındaki Görüşleri, (Bir Durum Çalışması). Turkısh Studies, 11(21), 125-144.
  • Görmez, E. (2017). İlkokul Sosyal Bilgiler Programının Dijital Vatandaşlık ve Alt Boyutları Açısından Yeterliliği, The Journal of Academic Social Science Studies, Number: 60, 1-15.
  • Isın, E. F. and Turner, B. S. (2002). Citizenship Studies: an introduction. Handbook of citizenship studie. 1-10.London: Sage
  • ISTE (International Society for Technology in Education). (2007). ISTE stan-dards: Students., http://www.iste.org/docs/pdfs/20-14_ISTE_Standar-ds-S_PDF.pdf 20 Ağustos 2018 tarihinde erişildi.
  • Karaduman, H.(2011). 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaşlığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Ortamdaki Tutumlarına Etkisi Ve Öğren-me Öğretme Sürecine Yansımaları. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Karaduman, H. ve Öztürk, C. (2014). Sosyal Bilgiler Dersinde Dijital Vatandaş-lığa Dayalı Etkinliklerin Öğrencilerin Dijital Vatandaşlık Tutumlarına Etkisi ve Dijital Vatandaşlık Anlayışlarına Yansımaları, Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 38-78.
  • Kocadağ, T.(2012). Öğretmen Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeylerinin Belir-lenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
  • Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U. ve Yakar, H. (2017). Gençlere Yönelik Dijital Vatandaşlık Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5 (10), 298-316.
  • MEB.(2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, İlkokul ve Ortaokul 4,5,6,7. Sınıflar, Ankara
  • Mossberger, K., Tolbert, C., ve S. McNeal, R. S. (2007). Digital Citizenship: The Internet, Society, and Participation. London: MIT Press.
  • Oxley, C.(2010). Digital Citizenship: Developing An Ethical and Responsible Online Culture. International School Librarianship: Selected Papers from the IASL Annual Conference, 1-11.
  • Özkazanç, A.(2009). Toplumsal Vatandaşlık ve Neoliberalizm Sorunu. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 64 (1),247-264.
  • Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. On the Horizon, 9 (5), 1-6.
  • Ribble, M. S., Bailey, G. D., ve Ross, T. W. (2004). Digital Citizenship: Addres-sing Appropriate Technology Behavior. Learning & Leading with Techno-logy, 32(1), 6.
  • Ribble, M. ve Bailey, G. (2007). Digital Citizenship in Schools. Washington: ISTE Press.
  • Sakallı, H., Çiftci, S. (2016). Sınıf Öğretmeni Adaylarının Dijital Vatandaşlık Düzeyleri İle Siber Zorbalık Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenme-si, Adnan Menderes Üniversitesi Örneği, Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uy-gulama, 6 (2),100-119.
  • Şahin, E. (2018). Ortaokul 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Anadol Ya-yıncılık.
  • Taş, H., Kıroğlu K. (2018) 2017 İlkokul Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Progra-mı’nın Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi, İlköğretim Online Dergisi, 17(2), 697-716.
  • Turan, S , Karasu Avcı, E . (2018). 2018 Sosyal Bilgiler Öğretim Programı’nın Dijital Vatandaşlık Bağlamında İncelenmesi. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 1 (1), 28-38.
  • Tüysüz, S., (2018). İlkokul 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. Ankara: Tuna Mat-baacılık.
  • Vural, S.,S.(2016). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Gös-tergelerinin İncelenmesi. Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
  • Som Vural, S , Kurt, A . (2018). Üniversite Öğrencilerinin Bakış Açısıyla Dijital Vatandaşlık Göstergelerinin İncelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uy-gulama, 8 (1), 60-80.
  • Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (9.Bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, Ö.F., Bayraktar, H., Özden, M.K., Akpınar ve M., Evin, Ö. (2018) Or-taokul 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. MEB, Ankara: Devlet Kitapları.
  • Yılmaz, Ö.F., Bayraktar, H., Özden, M.K., Akpınar ve M., Evin, Ö. (2018) Or-taokul 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitabı. MEB, Ankara: Devlet Kitapları.
Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-Cover
  • ISSN: 1301-5265
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 1998
  • Yayıncı: Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sayıdaki Diğer Makaleler

BURHANİYE’NİN SPORTİF OLTA BALIKÇILIĞI POTANSİYELİ VE TURİZM AÇISINDAN KULLANILABİLİRLİĞİ

Muammer BEZİRGAN

TÜRK İMALAT ŞİRKETLERİNDE PİYASA KATMA DEĞERİNİ (MVA) AÇIKLAYAN EKONOMİK KATMA DEĞER (EVA) Mİ YOKSA KÂRLILIK MI?

Emre HORASAN, Tuncer YILMAZ

POLİTİK SÖYLEM BAĞLAMINDA İSRAİL’İN MEDYA ARACILIĞIYLA ÖTEKİLEŞTİRME POLİTİKASI

Seda DURAL, Nezir TEMÜR

YÖNETİCİYE DUYULAN GÜVEN İLE ÇALIŞMA YAŞAM KALİTESİNİN İŞTEN AYRILMA NİYETİNE ETKİSİ: OTEL İŞLETMELERİ İŞGÖRENLERİ ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Elbeyi PELİT, Yusuf GÖKÇE

GIDA ETİKETLERİNDEKİ E-KODLU KATKI MADDELERİNİN HELAL GIDA KAPSAMINDA İNCELENMESİ

İşıl ÖZGEN, Eda HAZARHUN

BİRİKİM DEĞERLENDİRME TERCİHİ İLE BANKA SEÇİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN MULTİNOMİNAL LOJİSTİK REGRESYON İLE ANALİZ EDİLMESİ: ESKİŞEHİR ÖRNEĞİ

Serpil Altınırmak, Mustafa ERGÜN, Çağlar KARAMAŞA, Orkun ŞEN, Ahmet AYTEKİN, Basil Oluch OKOTH

İNGİLİZCE ÖĞRETMENLERİNİN SINIF YÖNETİMİ YAKLAŞIMLARI İLE ÖĞRETİM DENEYİMİ SEVİYELERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ

Fidel ÇAKMAK

PAZARLAMA ÇALIŞANLARINDA İŞ TATMİNİNİN ÖRGÜTSEL BAĞLILIĞA OLAN ETKİSİNİN BELİRLENMESİ: EDREMİT KÖRFEZİ ÖRNEĞİ

İsmet KAYA, M. Oğuzhan İLBAN

TURLARDA TEKNOLOJİ KULLANIMI: TURİSTLER VE TURİST REHBERLERİ GÖZÜYLE BİR DEĞERLENDİRME

Seçkin ESER, A. Celil ÇAKICI, Duygu BABAT, İsmail KIZILIRMAK

İMAJ RESTORASYON TEORİSİ ÇERÇEVESİNDE REKLAMLARDA KRİZ İLETİŞİMİ MESAJ STRATEJİLERİNİN KULLANIMI

Emine Şahin, Özlem Duğan