YAŞLI BİREYLERDE İLAÇ KULLANIMI VE DÜŞMEYE NEDEN OLAN FAKTÖRLERİN BELİRLENMESİ

GİRİŞ: Düşmeler yaşlılarda yaygın görülen problemdir. Yaralanma ve ölüme yol açan nedenler arasında ilk sıradadır. Yaşlılarda düşmenin birçok farklı nedeni vardır. Literatürde polifarmasi, çevresel faktörler ve konfüzyona maruz kalan yaşlılarda düşme riskinin arttığını belirtmektedir. GEREÇ VE YÖNTEM: Bu çalışma yaşlı bireylerde ilaç kullanımı ve düşme ile ilişkili risk faktörlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Kesitsel tanımlayıcı nitelikte planlanmış bir araştırmadır. Araştırma bir devlet hastanesinde Kasım 2017-Şubat 2018 tarihleri arasında 350 yaşlı ile yürütülmüştür. Veriler “Bilgi Toplama Formu” ve “Yaşlılar için Düşme Davranışları Ölçeği (YDDÖ)” kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplanmıştır. Veriler SPSS istatistik paket programında analiz edilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde yüzde, ortalama, ki-kare ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. BULGULAR: Görme sorunu, yardımcı araç kullanımı, sürekli ilaç kullanımı ve ikiden fazla ilaç kullanımının düşme davranışlarını etkilediği bulunmuştur (p<0.05). Yaşlıların günlük yaşamlarında düşmelerden korunmaya yönelik sergiledikleri davranışsal faktörler ile düşme durumları arasında ilişkili bulunmuştur (p<0.05). SONUÇ: Yaşlılarda düşme davranışları yüksek bulunmuştur. Düşmeleri önlemek için bireysel ve çevresel müdahale programlarını sürdürmek gerekmektedir. ANAHTAR KELİMELER: Yaşlı, düşme, risk faktörleri, hemşirelik.

Anahtar Kelimeler:

Yaşlı, düşme, risk faktörleri

PDF

___

Referans1.Bahar G, Bahar A, Savaş H. Yaşlılık ve yaşlılara sunulan sosyal hizmetler. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2009;4:86-98.
Referans2.Tezcan Ç, Seçkiner P, Türkiye’de demografik değişim; yaşlılık perspektifi, “Aslan D, Ertem M (ed): Yaşlı Sağlığı: Sorunlar ve Çözümler 1. Baskı” kitabında s.1-9, Palme Yayıncılık, Ankara (2012).
Referans3.Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle yaşlılar, 2017. TÜİK Haber Bülteni. 2018; sayı: 27595.
Referans4.Yıldırım YK, Karadakovan A. Yaşlı bireylerde düşme korkusu, günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Türk Geriatri Derg. 2004;7:78-83.
Referans5.İlçe AÖ, İlçe AC, Dıramalı A. Yaşlılarda ev kazalarının önlenmesi ve ev kazalarının önlenmesine yönelik iç mekan çözümlemeleri. Hacettepe Üniv. Sosyolojik Araştırmalar e- dergisi 2007; 1(1):1-13.
Referans6.Barnett D.Factors associated with falls ın community dwelling ındividuals age 90 years or older. A Thesis Presented to the Department of Social Work California State University, LosAngeles (2003).
Referans7.Yaşar G, Türk G. Hasta düşmelerinde erisk faktörlerinin belirlenmesi. Hemşirelik Bilimi Dergisi. 2018;1(1):15-20
Referans8.Austin N, Devine A, Dick I, Prince R, Bruce D. Fear of falling in older women: a longitudinal study of incidence, persistence, and predictors. J Am Geriatr Soc. 2007; 55: 1598-1603.
Referans9.Işık AT, Cankurtaran M, Doruk H, Mas R. Geriatrik olgularda düşmelerin değerlendirilmesi. Turkish Journal of Geriatrics. 2006; 9(1):45-50.
Referans10.O'Connell B, Myers H. A failed fall prevention study in an acute care setting: lessons from the swamp. Inter. J. of Nursing Prac. 2001;7:126-130.
Referans11.Clemson L, Cumming RG, Heard R. The development of an assessment to validate behavioral factors associated with falling. Am J Occup Ther. 2003;57(4):380-8.
Referans12.Uymaz P, Nahcivan N. Yaslılar için düsme davranısları ölçeği’nin geçerlik ve güvenirligi. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2013;21(1):22-32.
Referans13.Kuzeyli YY, Karadokovan A. Yaşlı bireylerde düşme korkusu ile günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi arasındaki ilişki. Türk Geriatri Dergisi. 2004; 7(2):78-82.
Referans14.Oliver D, Healey F, Haines TP.Preventing falls and fall-related injuries in hospitals. Clin Geriatr Med. 2010;26(4):645-92.
Referans15.World Health Organization. WHO global report on falls prevention in older age, 2007;1-48. Available from: http://www. who.int/ageing/publications/Falls_prevention7March.pdf.
Referans16.Chien MH, Guo HR. Nutritional status and falls in community-dwelling older people: a longitudinal study of a population-based random sample. Plos one. 2014;9(3): e91044.
Referans17.Şencan İ, Canbal M, Tekin O, Işık B. Halk sağlığı sorunu olarak yaşlılık dönemi düşmeleri. Yeni Tıp Dergisi. 2011;28(2):79-82.
Referans18.Eyigör S. Düşmelere yaklaşım. Ege Tıp Dergisi. 2012;51:43-51.
Referans19.Ambrose AF, Paul G, Hausdorff, JM. Risk factors for falls among older adults: a review of the literature. Maturitas. 2013; 75:51– 61.
Referans20.Ungar A, Rafanelli M, Iacomelli I, et al. Fall prevention in the elderly. Clin Cases Miner Bone Metab. 2013;10(2):91-95.
Referans21.Lök N. Yaşlılarda düşmelere sebep olan ev içi çevresel risk faktörleri ve düşme ile ilişkisi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi. Konya 2010.
Referans22.Altıparmak S, Horasan GD. Huzurevlerinde kalan yaşlılarda kaza sıklığı ve kaza ile ilişkili faktörler. Turkish Journal of Geriatrics. 2012;15(3):292-8.
Referans23.Şahin, H. ve Erkal, S. Yaşlıların ev kazası geçirme durumlarının ve düşme davranışlarının değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi. 2016; 19(3):195-202.
Referans24.Li IF, Hsiung Y, Hsing HF, Lee MY, Chang TH, Huang MY. Elderly taiwanese's ıntrinsic risk factors for fall-related ınjuries. International Journal of Gerontology. 2016;10:137-141.
Referans25.Tanrıkulu F, Sarı D. Determining patients’ risk of falling in the emergency department. International Journal of Caring Sciences. 2017;10(2): 907-914.
Referans26.Tinetti ME, Gordon C, Sogolow E, Lapin P, Bradley EH. Fall risk evaluation and management: Challenges in adopting geriatric care practices. The Gerontologist. 2006;46(6):717-25.
Referans27.Birimoğlu Okuyan C, Bilgili N. Yaşlılarda mobilite ve düşme davranışları: bir huzurevi çalışması. Hemşirelikte Eğitim Ve Araştırma Dergisi. 2018;15 (1):1-8
Referans28.Boğa NM, Özdelikara A, Ağaçdiken S. Huzurevindeki yaşlı hastalarda düşme davranışlarının belirlenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;4(3):360-71.