Nurdan ŞAHİN, Diler AYDIN, Berna AKAY

HEMŞİRELİK ÖĞRENCİLERİNİN BÜTÜNCÜL TAMAMLAYICI VE ALTERNATİF TIBBA KARŞI TUTUMLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Giriş: Son yıllarda sağlığın korunması ve geliştirilmesi, hastalıkların tedavi süreci kapsamında, modern tıbbın paralelinde, tamamlayıcı sağlık yaklaşımları yöntemleri kullanım oranlarında artış gözlenmektedir. Sağlık bakımı içinde tamamlayıcı sağlık yaklaşımları yöntemlerine yöneliş, optimal sağlık düzeyinin yükseltilmesini amaç edinen hemşirelerin tamamlayıcı tedavi uygulamalarında yer almasını kaçınılmaz kılmıştır.Amaç: Çalışma hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarını değerlendirilmek amacıyla yapıldı.Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel olarak planlanan araştırmanın örneklemini, 2017-2018 öğretim yılında bir üniversitenin Hemşirelik Bölümü’nde öğrenim gören ve çalışmaya katılmaya istekli toplam 280 öğrenci oluşturdu. Araştırma verileri araştırmacılar tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ve Bütüncül Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutum Ölçeği (BTATÖ) kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemi ile toplandı. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılım, t testi, Mann Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi, Kruskal Wallis testleri kullanılmış olup, anlamlılık düzeyi p<0.05 kabul edildi.Bulgular: Araştırmaya alınan öğrencilerin yaş ortalamaları 20.79±2,54 olup, %76,1’inin kız öğrenci olduğu belirlendi. Hemşirelik öğrencilerin Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbba Karşı Tutum Ölçeği puan ortalamaları 28.46 ± 5.04 olarak belirlendi. Öğrencilerin %33.9’u tamamlayıcı tıp yöntemlerini birden çok kez kullanıyorken, %38.9’unun hiç kullanmadığı belirlendi. Öğrencilerin çoğunlukla başvurduğu yöntemlerin müzik terapi (%49.6), diyet desteği (%40.4), yoga (%19.3) ve meditasyon (%18.9) olduğu belirlendi. Tutum ölçek puanlarının cinsiyete göre değerlendirilmelerinde anlamlılık görülürken; sınıf, anne ve babanın öğrenim durumu, gelir durumu ve tamamlayıcı tıp yöntemlerini kullanma durumuna göre ise anlamlılık görülmedi (p>0.05). Tartışma: Çalışmamızda hemşirelik öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumlarının pozitif ve orta düzeyde olduğu belirlendi. Hemşirelik öğrencilerinin lisans eğitiminden itibaren tamamlayıcı sağlık yaklaşımları konusunda eğitimler ile desteklenmesi büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Hemşirelik, tamamlayıcı tıp yöntemleri, tutum

PDF

___

1. Kavurmaci M, Tan M, Kavurmaci Z. Nursing, Midwifery, and Dietetics Students’ Attitudes to Complementary and Integrative Medicine and their Applications. Bakırköy Tıp Dergisi 2018;14:300-6.
2. Cinar N, Akduran F, Kose D. The attitudes of nursing students regarding the complementary and alternative medicine. Rev. Eletr. Enf. [Internet]. 2016;18:e1174. Available from: http://dx.doi.org/10.5216/ree.v18.37320.
3. Sözeri E, Kahraman B. Hasta ve Hemşire Perspektifinden Tamamlayıcı Sağlık Yaklaşımları. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016; 5(1):39-42.
4. National Center for Complementary and Integrative Health. Complementary, alternative, or integrative health: what’s in a name? 2018; Available from: https://nccih.nih.gov/health/integrative-health. [Accessed October 2018]
5. Somer P, Vatanoğlu-Lutz EE. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği’nin Hukuki ve Etik Açıdan Değerlendirilmesi. Anadolu Kliniği. 2017; 22(1): 58-65.
6. Baltacı N, Koç E. İntörn hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tıbba yönelik bilgisi, kullanımı ve tutumları. Samsun Sağ Bil Der, 2018; 3(1):10-16.
7. Aktaş B. Hemşirelik öğrencilerinin bütüncül tamamlayıcı ve alternatif tıbba karşı tutumları. JAREN 2017; 3(2):55-59.
8. Alzahrani SH, Bashawri J, Salawati EM, Bakarman MA. Knowledge and attitudes towards complementary and alternative medicine among senior medical students in King Abdulaziz University, Saudi Arabia. Evid Based Complement Alternat Med. 2016:9370721. http://dx.doi.org/10.1155/2016/9370721
9. Sağlık Bakanlığı- https://getatportal.saglik.gov.tr/TR,24683/geleneksel-ve-tamamlayici-tip-nedir.html Erişim Tarihi: Ekim, 2018.
10. Şahin S. Geleneksel, tamamlayıcı, alternatif tıp uygulamalarına genel bir bakış. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi. 2017; 21 (4): 159-162.
11. Altan S, Rahman S, Çam S. Tıp fakültesi öğrencilerinin tamamlayıcı ve alternatif tıp yöntemleri ile ilgili bilgi ve tutumları. Turkiye Klinikleri J Med Ethics. 2014;22(3):81-8.
12. Clarke TC, Black LI, Stussman BJ, Barnes PM, Nahin RL. Trends in the use of complementary health approaches among adults: United States, 2002–2012. National Health Statistics Reports n Number 2015; 79(10). https://www.cdc.gov/nchs/data/nhsr/nhsr079.pdf
13. World Health Organization. WHO Traditional Medicine Strategy 2014–2023 [Internet]. Geneva: WHO; 2013 [cited 2018 Dec 18]. Available from: http://www.searo.who.int/entity/health_situation_trends/who_trm_strategy_2014-2023.pdf?ua=1
14. Güngörmüş Z, Kıyak E. Ağrı yaşayan bireylerin tamamlayıcı ve alternatif tedaviye ilişkin bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. AĞRI. 2012;24(3):123-9.
15. Mohsen A H, Razieh M. Complementary and alternative medicine and holistic nursing care: the necessity for curriculum 002 Revision. 2018; 5(4): 555666. DOI: 10.19080/JCMAH.2018.05.555666.
16. Çevik K, Bolsoy N, Beler M. Hemşirelerin tamamlayıcı ve alternatif tedaviye ilişkin bilgi ve görüşleri. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2016; 6:1-15.
17. Turan N, Öztürk A, Kaya N. Hemşirelikte yeni bir sorumluluk alanı: Tamamlayıcı terapi. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2010; 3: 93-98.
18. Çöl Araz N, Taşdemir HS, Parlar Kılıç S. Sağlık bilimleri fakültesi öğrencilerinin tıp dışı alternatif ve geleneksel uygulamalar konusundaki görüşlerinin değerlendirilmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 1(4): 239-51.
19. Lafçı D, Kaşıkçı M. Yataklı sağlık kuruluşunda görev yapan sağlık personelinin tamamlayıcı ve alternatif tedavi yöntemlerini bilme ve kullanma durumları. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014; 3(4): 1-18.
20. Erci B. Attitudes towards holistic complementary and alternative medicine: a sample of healthy people in Turkey. J Clin Nurs. 2007;16(4): 761-768.
21. Sönmez CI, Ayhan Başer D, Küçükdağ HN, Kayar O, Acar İ, Döner Güner P. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleneksel ve tamamlayıcı tıp ile ilgili bilgi durumlarının ve davranışlarının değerlendirilmesi. Konuralp Tıp Dergisi. 2018;10(3): 276-281.
22. Ergin A, Hatipoğlu C, Bozkurt Aİ ve ark. Uzmanlık ve tıp öğrencilerinin tamamlayıcı-alternatif tıp hakkındaki bilgi düzeyleri ve tutumları. PamMed J. 2011; 4(3): 136-43.
23. Radi R, Isleem U, Al Omari L, Alimoğlu O, Ankarali H, Taha H. Attitudes and barriers towards using complementary and alternative medicine among university students in Jordan. Complementary Therapies in Medicine. 2018; 41:175-9.
24. Kemppainen LM, Kemppainen TT, Reippainen JA, Salmenniemi ST, Vuolanto PH. Use of complementary and alternative medicine in Europe: Health-related and sociodemographic determinants. Scand J Public Health. 2018; 46(4):448-455.
25. Kwame Ameade EP, Amalba A, Helegbe GK, Mohammed BS. Medical students' knowledge and attitude towards complementary and alternative medicine e A survey in Ghana. Journal of Traditional and Complementary Medicine. 2016; 6:230-236.
26. Clarke TC, Barnes PM, Black LI, Stussman BJ, Nahin RL. Use of yoga, meditation, and chiropractors among U.S. adults aged 18 and over. NCHS Data Brief 2018, 325. https://www.cdc.gov/nchs/data/databriefs/db325-h.pdf
27. Doğanay S, Guzel D, Öztürk D, Tanyeli A. Complementary and alternative medicine: understanding, attitude and usage among Turkish health sciences and medical students. J Contemp Med. 2018;8(1):48-54.
28. Akan, H., Izbırak, G., Kaspar, E.C., et al. Knowledge and attitudes towards complementary and alternative medicine among medical students in Turkey. Bmc Complementary And Alternative Medicine. 2012;12:1-7.
29. Çamurdan Ç, Gül A. Complementary and alternative medicine use among undergraduate nursing & midwifery students in Turkey. Nurse Education in Practice 2013;13:350-354.
30. Yurtseven E, Vehıd S, Bosat M, et al. Assessment of knowledge and attitudes toward complementary and alternative medıcine (cam) amongst Turkish medical faculty students. Afr J Tradit Complement Altern Med. 2015;12(5):8-13.