Ertan Sait KURTAR, Önder TÜRKMEN, Musa SEYMEN, Ayşe Nur ÇETİN

IŞINLANMIŞ POLEN TEKNİĞİ İLE ELDE EDİLMİŞ DİHAPLOİD YAZLIK KABAK (Cucurbita pepo L.) SAF HATLARININ MEYVE VE TOHUM ÖZELLİKLERİ

Sunulan çalışma ışınlanmış polen tekniği kullanılarak elde edilmiş dihaploid kabak saf hatlarının bazı meyve ve tohum özelliklerini belirlemek ve daha sonra yapılması planlanan F₁ hibrit ıslahı çalışmasının başlangıç materyalleri hakkında bilgi sahibi olmak amacıyla yapılmıştır. Çalışmada kullanılan 28 saf hat hem meyve hem de tohum özellikleri açısından geniş bir varyasyon göstermiştir. Saf hatların meyve ağırlıkları 1365 g (G10-2) ile 5484 g (G12-1), meyve eni 12.4 cm (G5) ile 26.5 cm (G1-1), meyve boyları 14.7 cm (G10-2) ile 28.3 cm (G8-1), meyve et kalınlıkları 2.2 cm (G10-2) ile 4.3 cm (G5) arasında değişmiştir. Hatlar genelde “krem” renkli tohumlar oluşturmuş, en düşük tohum yaş ağırlığı 14 g ile G13 hattında, en yüksek ise 183 g ile G12-1 hattında tespit edilmiştir. Meyve başına tohum sayısı ise 34 (G13) ve 430 (G10-3) adet arasında değişmiştir.

THE FRUIT AND SEED CHARACTERISTICS OF SUMMER SQUASH (Cucurbita pepo L.) PURE LINES DERIVED FROM IRRADIATED POLLEN TECHNIQUE

The present study was conducted to determine some fruit and seed characteristics of dihaploid pure summer squash lines and to get information about starting materials of F₁ hybrid breeding study which is planned to be done later obtained via irradiated pollen technique. The 28 pure lines used in this study showed a wide range of variation in both plant and fruit characteristics. The fruit weight of pure lines were 1365 g (G10-2) and 5484 g (G12-1), fruit width was 12.4 cm (G5) and 26.5 cm (G1-1), fruit length was 14.7 cm (G10-2) and 28.3 cm (G8-1), Fruit flesh thickness ranged from 2.2 cm (G10-2) to 4.3 cm (G5). The seeds of the genotypes were found to be cream coloured in general and the lowest seed wet weight was found in G13 genotype with 14 g and the highest in G12-1 genotype with 183 g. The number of seeds per fruit was ranged from 34 (G13) to 430 (G10-3).

PDF

___

1. Abak, K., Sakin, M., Karakullukçu, Ş., 1990. Improvement of pumpkin for naked seeds. 23. International Horticultural Congress, Italy, Abstracts Book 2:3074.
2. Anonim, 2019. Bitkisel üretim istatistikleri (http://www.tuik.gov.tr; Erişim Tarihi: Kasım 2019).
3. Anonymous, 2018. FAO production (http:// www.fao.org/faostat/en/#data/qc; Erişim Tarihi: Kasım 2019).
4. Çağlar, G., Abak, K., 1997. Obtention of haploid embryo and plants with pollination by irradiated pollens in cucumber genotypes. Proc. of Turkish Second National Hort. Congress 2:159-162.
5. Düzeltir, B., 2004. Çekirdek kabağı (Cucurbita pepo L.) hatlarında morfolojik özelliklerine göre tanımlanma ve seleksiyon çalışmaları (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 76s.
6. Ercan, N., Boyacı, F., 1997. Haploidi ve bitki ıslahındaki önemi. Akdeniz Ünviversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 10:381-390.
7. Escribano, S., Lazaro, A., 2009. Agro-morphological diversity of Spanish traditional melons (Cucumis melo L.) of the Madrid provenance. Genetic Resources and Crop Evolution 56:481-497.
8. Gürsöz, N., Abak, K., Pitrat, M., Rode, J.C., Dumas De Vaulx, R., 1991. Obtention of haploid plants induced by irradiated pollen in watermelon (Citrullus lanatus). Cucurbit Genetics Coop. 14:109-110.
9. Kurtar, E.S., 1999. Kabakta (Cucurbita pepo L.) haploit embriyo uyartımı ve bitki oluşturma üzerine araştırmalar (Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
10. Kurtar, E.S., Sarı, N., Abak, K., 2002. Obtention of haploid embryos and plants through irradiated pollen technique in squash (Cucurbita pepo L.). Euphytica 127:335-344.
11. Kurtar, E.S., Balkaya, A., 2017. Kabak türlerinin çeşit ıslahında biyoteknolojinin kullanımı. Bahçe 46(2):39-49.
12. Kurtar, E.S., Seymen, M., Türkmen, Ö., Paksoy, M., 2018. Çerezlik tohum üretimi için geliştirilen bazı kabak (Cucurbita pepo L.) ıslah hatlarının karşılaştırılması. Manas J. Agr. Vet. Life Sci. 8(2):1‐9.
13. Lotti, C., Marcotrigiano, A.R., De Giovanni, C., Resta, P., Ricciardi, A., Zonno, V., Fanizza, G., Ricciardi, L., 2008. Univariate and multivariate analysis performed on bio-agronomical traits of Cucumis melo L. Germplasm. Genetic Resources and Crop Evolution 55(4):511-522.
14. Murkoviç, M., Winkler, J., Pfannhauser, W., 1997. Improvement of the quality of pumpkin seed (Cucurbita pepo L.) by use of cluster analysis. First International Symposium on Cucurbits, Adana/Turkey, 41-46.
15. Nacar, Ç., Sarı, N., Mutlu, N., 2012. Determination of heterotic groups in summer squash (Cucurbita pepo L.) using morphological and molecular methods. Proceeding of the 10. Eucarpia Meeting on Genetics and Breeding of Cucurbitaceae, Antalya/Turkey, October 15-18. p:723-732.
16. Paris, H.S., 2001. History of the cultivar-groups of Cucurbita pepo. Horticultural Revıews Westport Then New York, 25:71-170.
17. Pochard, E., Dumas de Vaulx, R., 1979. Haploid parthenogenesis in Capsicum annuum L. In: J.G. Hawkes, R.N. Lester, A.D. Skelding (Eds.). Reprinted from The Biology and Taxonomy of the Solanaceae, Academic Press, New York, p:455-472.
18. Sarı, N., Yetişir, H., 2002. Some agronomical characteristics of doubled haploid lines produced by irradiated pollen technique and parental diploid genotypes in melons. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 26(6):311-317.
19. Sarı, N., Solmaz, İ., 2007. Fruit characterization of some Turkish melon genotypes. 3. International Cucurbit Symposium, 11-17.09.2005. Townsville/ Australia. Acta Horticulturae 731:103-107.
20. Sauton, A., Dumas De Vaulx, R., 1987. Obtention de plantes haploides chez le melon (Cucumis melo L.) par gynogenese induite par du pollen irradie. Agronomie 7:141-148.
21. Sauton, A., 1988. Effect of season and genotype on gynogenetic haploid production in muskmelon Cucumis melo L. Scientia Horticulturae 35:71-75.
22. Seymen, M., Türkmen, Ö., Paksoy, M., Fidan, S., 2012. Determination of some morphological characteristics of edible seed pumpkin (Cucurbita pepo L.) genotypes. Proceedings of the 10. Eucarpia Meeting on Genetics and Breeding of Cucurbitaceae.
23. Seymen, M., Türkmen, Ö., Paksoy, M., 2013. Selection of edible pumpkin seeds (Cucurbita pepo L.) genotypes. Journal of Selçuk University Natural and Applied Science 2(4):29-39.
24. Solmaz, İ., Aras, V., Ünlü, H., Sarı, N., 2004. Türkiye’nin farklı bölgelerinden toplanan acur (Cucumis melo var flexuosus) genotiplerinde karakterizasyon. Türkiye 5. Sebze Tarımı Sempozyumu Bildirileri, 21-24.09.2004, Çanakkale, 75-81.
25. Szamosi, C., Solmaz, S., Sarı, S., Barsony, C., 2010. Morphological evaluation and comparison of Hungarian and Turkish melon (Cucumis melo L.) germplasm. Scientia Horticulturae 124:170-182.
26. Şensoy, S., Büyükalaca, S., Abak, K., 2007. Evaluation of genetic diversity in Turkish melons (Cucumis melo L.) based on phenotypic characters and RAPD markers. Genetic Resources and Crop Evolution 54(6):1351-1365.
27. Toprakkarıştıran, G., 1997. Çekirdek kabaklarında seleksiyon ıslahı: 1. döl kademesinin elde edilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 34s.