Üniversite Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığını Yordamada Yaşantısal Kaçınma, Ait Olma ve Psikolojik İyi Oluşun Rolü

Amaç: Bu araştırmanın amacı; cinsiyet, yaşantısal kaçınma, ait olma ve psikolojik iyi oluş değişkenlerinin üniversite öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı puanlarını yordamadaki rollerinin incelenmesidir. Yöntem: Araştırmanın örneklemi, araştırmaya katılmayı kabul eden ve dijital oyun oynadığını belirten 217 kadın ve 175 erkek olmak üzere toplam 392 lisans öğrencisinden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacının hazırlamış olduğu ‘Kişisel Bilgi Formu’, ‘Üniversite Öğrencileri için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği’, ‘Kabul ve Eylem Formu II’, ‘Ait Olma Ölçeği’ ve ‘Psikolojik İyi Oluş Ölçeği’ kullanılmıştır. Bulgular: Regresyon analizi sonuçlarına göre cinsiyet, yaşantısal kaçınma, ait olma ve psikolojik iyi oluş değişkenleriyle oluşturulan modelin üniversite öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı puanlarını istatistiksel olarak anlamlı biçimde yordadığı ve dijital oyun bağımlılığı toplam varyansının %14.4’ünü açıkladığı belirlenmiştir. Sonuç: Bu nedenle üniversite öğrencilerinin yaşantısal kaçınma düzeylerini azaltmak ve erkek üniversite öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığını önlemek için psikoeğitim ve/veya etkileşim gruplarının geliştirilmesi ve uygulanması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Dijital oyun bağımlılığı, yaşantısal kaçınma, ait olma, psikolojik iyi oluş

The Role of Experiential Avoidance, Belonging and Psychological Well-Being in Predicting University Students' Digital Game Addiction

Objective: This study explores how gender, experiential avoidance, belongingness, and psychological well-being influence university students' digital game addiction. Method: The study participants were 392 undergraduate students, 217 female and 175 male, who played digital games and consented to join the study. The researchers used the following instruments: “Personal Information Form”, “Digital Game Addiction Scale for University Students”, “Acceptance and Action Form II”, “Belonging Scale”, and “Psychological Well-Being Scale”. Results: The regression analysis showed that the model with gender, experiential avoidance, belongingness, and psychological well-being variables was statistically significant in predicting the digital game addiction scores of university students. The model accounted for 14.4% of the total variance of digital game addiction. Conclusion: The study found that gender and experiential avoidance scores were significant predictors of digital game addiction scores. The study suggests developing and implementing psyco-educational and/or encounter groups programs to lower the experiential avoidance levels of university students and to prevent digital game addiction among male university students.

Keywords:

Digital game addiction, experiential avoidance, belongingness, psychological well-being,

PDF

___

Adams E, Rollings A. Fundamentals of Game Design. 1. Baskı, Boston: Pearson College Div, 2006: 1-12.
Horzum MB. İlköğretim öğrencilerinin bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Eğitim ve Bilim 2011; 36(2): 56-68.
Cengizhan C. Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: ‘internet bağımlılığı’. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 2005; 22(22): 83-98.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). 2020 Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçları. http://www.tuik.gov.tr (Accessed 25.09.2021)
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). 2021 Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçları. http://www.tuik.gov.tr (Accessed 25.09.2021)
Öncel M, Tekin A. Ortaokul öğrencilerinin bilgisayar oyun bağımlılığı ve yalnızlık durumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2015; 2: 7-17.
Adıgüzel A. Üniversite Öğrencilerinde Gündemi Kaçırma Korkusu, Problemli Akıllı Telefon Kullanımı, Problemli İnternet Kullanımı ve Yaşantısal Kaçınmanın Cep Telefonu Bağlantısını Kaybetmeye Yönelik Modelin Sınanması Muğla İli Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Muğla: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, 2018.
Kaplan SE. A social skill account of problematic internet use. Journal of Communication 2005; 55(4): 721-736.
Hayes SC, Wilson KG, Gifford EV, Follette VM, Strosahl K. Experiential avoidance and behavioral disorders: a functional dimensional approach to diagnosis and treatment. J Consult Clin Psychol 1996; 64(6): 1152.
Duru E. Genel Aidiyet Ölçeğinin psikometrik özellikleri: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 2015; 5(26): 37-47.
Seidman G. Self-presentation and belonging on Facebook: how personality influences social media use and motivations. Pers Individ Dif 2013; 54(3): 402-407.
Kavaklı M. Psikolojik Dışlanma ile İnternet Kullanma Alışkanlıkları Arasındaki İlişkide Öz Duyarlığın Aracı Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji Bölümü, 2018.
Huppert FA. Psychological well-being: evidence regarding its causes and consequences. Appl Psychol Health Well-Being 2009; 1(2): 137-164.
Uz-Baş A, Soysal F, Aysan F. Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımının psikolojik iyi-oluş ve sosyal destek ile ilişkisi. Itobiad: Journal of the Human & Social Science Researches 2016; 5(9): 1035-1046.
Kiràly O, Potenza MN, Stein DJ, et al. Preventing problematic internet use during the Covid-19 pandemic: consensus guidance. Compr Psychiatry 2020; 100: 152180.
Hazar Z, Hazar E. Üniversite öğrencileri için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği (uyarlama çalışması). Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi 2019; 4(2): 308-322.
Torun F, Akçay A, Çoklar AN. Bilgisayar oyunlarının ortaokul öğrencilerinin akademik davranış ve sosyal yaşam üzerine etkilerinin incelenmesi. Karaelmas Journal of Educational Science 2015; 3(2): 25-35.
Yalçın S, Bertiz Y. Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığının etkileri üzerine nitel bir çalışma. Bilim, Eğitim, Sanat ve Teknoloji Dergisi 2019; 3(1): 27-34.
Hazar Z, Hazar M. Çocuklar için dijital oyun bağımlılığı ölçeği. International Journal of Human Sciences 2017; 14(2): 204-216.
Hayes SC, Luoma JB, Bond FW, et al. Acceptance and commitment therapy: model, processes and outcomes. Behav Res Ther 2006; 44(1): 1–25.
Bond FW, Hayes SC, Baer RA, et al. Preliminary psychometric properties of the acceptance and action questionnaire-II: a revised measure of psychological inflexibility and experiential avoidance. Behav Ther 2011; 42(4): 676-688.
Yavuz F, Ulusoy S, Işkın M, Esen FB, et al. Turkish version of Acceptance and Action Questionnaire-II (AAQ-II): a reliability and validity analysis in clinical and non-clinical samples. Klin Psikofarmakol Bulteni 2016; 26(3): 329-444.
Ersanlı K, Koçyiğit M. Ait Olma Ölçeğinin psikometrik özellikleri. Turkish Studies 2013; 8(2): 751-764.
Diener E, Wirtz D, Tov W, et al. New well-being measures: short scales to assess flourishing and positive and negative feelings. Soc Indic Res 2010; 97(2): 143-156.
Telef BB. Psikolojik İyi Oluş Ölçeği: Türkçeye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2013; 28(2): 374-384.
Tabachnick BG, Fidell LS. Using Multivariate Statistics. 5. Baskı, Boston: Pearson, 2013: 45-68.
George D, Mallery M. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. 5. Baskı, Boston: Pearson, 2010: 75-92.
Turgut MF, Baykul Y. Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. 1. Baskı, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 2010: 85-99.
Pallant J. SPSS Survival Manual: A Step by Step Guide to Data Analysis Using SPSS for Windows (Version 12). 3. Baskı, New York: Open University Press, 2007:75-98.
Bekir S. Üniversite Öğrencilerinde Çevrimiçi Oyun Bağımlılığı Düzeyinin Duygusal Şemalar, Eylemli Kişilik ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü, 2018.
Bekar T. Üniversite Öğrencilerinde Teknoloji ile İlgili Bağımlılıklar ve İlişkili Faktörler. Uzmanlık Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Bölümü, 2018.
Bülbül H, Tunç T, Aydil F. Üniversite öğrencilerinde oyun bağımlılığı: kişisel özellikler ve başarı ile ilişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2018; 11(2): 97-111.
Odabaşı Ş. Üniversite Öğrencilerinin Online Oyun Bağımlılığı Düzeylerinin Öznel Mutluluk Düzeyleriyle İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Bölümü, 2016.
Ding, WN, Sun, JH, Sun, YW, et al. Trait impulsivity and impaired prefrontal impulse inhibition function in adolescents with internet gaming addiction revealed by a Go/No-Go fMRI study. Behav Brain Funct 2014; 10: 20.
Çavuş S, Ayhan B, Tuncer M. Bilgisayar oyunları ve bağımlılık: üniversite öğrencileri üzerine bir alan araştırması. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi 2016; 43(2): 265-289.
Mclnroy LB, Mishna F. Cyberbullying on online gaming platforms for children and youth. Child Adolesc Soc Work J 2017; 34(6): 597-607.
Bülbül H, Tunç T. Telefon ve oyun bağımlılığı: ölçek incelemesi, başlama yaşı ve başarıyla ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi 2018; 9(1): 1-13.
Ercan Ö. Üniversite Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılık Düzeylerinin Sosyal Yeterlilik, Yaşantısal Kaçınma ve Yalnızlık Değişkenleri Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, 2021.
Aslan Ş. Bilişsel Ayrışma, Depresyon, Bilinçli Farkındalık ve Deneyimsel Kaçınmanın Üniversite Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığı Üzerindeki Rolü. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü, 2020.
Ekşi F. The mediating role of social media disorder in the relationship of experiential avoidance with psychological symptoms. Addicta: The Turkish Journal on Addictions 2019; 6(3): 497-509.
Zandipayam A, Mehrabizadeh M. The relationship of experiential avoidance, familial emotional atmosphere and self-control with online gaming addiction in bachelor student of Shahid Chamran University of Ahvaz. Journal of Education and Community Health 2016; 3(1): 28-35.
Teymouri-Farkush F, Kachooei M, Vahidi E. The relationship between shame and internet addiction among university students: the mediating role of experiential avoidance. Int J Adolesc Youth 2022; 27(1): 102-110.
Kavaklı M, Ünal G. The effects of social comparison on the relationships among social media addiction, self-esteem, and general belongingness levels. Current Issues in Personality Psychology 2021; 9(1): 114-124.
Sharma A, Sharma R. Internet addiction and psychological well-being among college students: A cross-sectional study from Central India. J Family Med Prim Care 2018; 7(1): 147-151.