Alışveriş Bağımlılığında Cinsiyet Farklılığı Bildiren Çalışmaların Analizi

Bu çalışma, uluslararası alan yazında alışveriş bağımlılığı alanında yapılan araştırmaların yayınlandığı yıl ve yöntem özelliklerini, alışveriş bağımlılığıyla ilişkilenen alanların nasıl çeşitlendiğini, cinsiyet temelinde nasıl farklılaştığını, konuyla ilgili kapsamın hangi değişkenlerle ele alındığını incelemeyi ve bu yöndeki eğilimi tespit etmeyi amaçlamaktadır. Çalışmada nitel yöntem ve amaçlı örneklem tekniği kullanılmıştır. 2010-2021 tarihleri arasında uluslararası alan yazında yapılmış araştırma makaleleri Google Scholar üzerinden taranmış olup betimsel analize tabi tutulmuştur. Yapılan analiz sonucunda nitel, nicel ve karma desenli olmak üzere toplamda 65 çalışma tespit edilmiş ve hazırlanan dahil edilme kriterleri kapsamında 18 çalışma araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırma bulgularına göre çalışmalarda nicel araştırma yönteminin sıklıkla tercih edildiği; tarama araştırma deseninde ve uygun örnekleme modeli ile hazırlandığı; çoğunlukla lisans öğrencileri ile yürütüldüğü, verilerin alanla ilgili kullanılan ölçeklerle toplandığı ve korelasyon yöntemi ile analiz edildiği görülmektedir. Ayrıca alışveriş bağımlılığının daha çok benlik saygısı, beden imajı ve cinsiyet farklılıkları temelinde ele alındığı belirlenmiştir. Örneklem grubu olarak araştırmalardaki kadın katılımcı sayılarının erkek katılımcı sayılarına göre daha fazla olduğu ortaya çıkmıştır. Alışveriş bağımlılığı alanında nicel yöntemin yaygın kullanıldığı görülmektedir. Ancak konunun hangi örüntülerle iç içe olduğunu, hangi anlamlar yüklendiğini, derinlemesine tartışabilmek için nitel veya karma desenli araştırmalara ihtiyaç vardır. Diğer yandan alışveriş bağımlılığı alanındaki çalışmalarda risk grubu olarak kadınların ön plana çıktığı görülmektedir. Risk faktörlerinin cinsiyetler temelinde neden ve nasıl farklılaştığını anlamaya dolasıyla konuyla ilgili müdahale yöntemlerini oluşturmaya ihtiyaç vardır. Alışveriş bağımlılığına eşlik eden diğer bağımlılıklarında dikkate alındığı çalışmaların yapılmasına ihtiyaç vardır.

Anahtar Kelimeler:

Alışveriş bağımlılığı, sosyal hizmet, cinsiyet farklılıkları

Analysis of Studies Reporting Gender Differences in Shopping Addiction

This study aims to examine the year and method characteristics of the researches in the field of shopping addiction in the international literature, how the areas related to shopping addiction diversify, how they differ on the basis of gender, with which variables the scope of the subject is discussed and to determine the trend in this direction. Qualitative method and purposive sampling technique were used in the study. Research articles made in the international literature between 2010-2021 were scanned through Google Scholar and subjected to descriptive analysis. As a result of the analysis, a total of 65 studies, including qualitative, quantitative and mixed patterns, were identified and 18 studies were included in the study the scope of the inclusion criteria. According to the research findings, quantitative research method is frequently preferred in studies; it was prepared in a survey research design and with an appropriate sampling model; it is seen that is it mostly carried out with undergraduate students, the data are collected with the scales used in the field and analyzed by the correlation method. In addition, it has been determined that shopping addiction is mostly handled on the basis of self-esteem, body image and gender differences. As a sample group, it was revealed that the number of female participants in the studies was higher than the number of male participants. It is seen that the quantitative method is widely used in the field of shopping addiction. However, qualitative or mixed-patterned studies are needed in order to discuss in depth what patterns the subjects is intertwined with and what meanings it has. On the other hand, it is seen that women come to forefront as a risk group in studies in the field of shopping addiction. To understand why and how risk factors differ on the basis of genders, there is a need to establish relevant intervention methods. There is a need to carry out studies in which other addictions accompanying shopping addiction are taken into account.

Keywords:

shopping addiction, social work, gender differences,

PDF

___

1. Kalyoncu ÖA. Plastik Düşler: Bağımlılık Hakkında Gerçekler, Yeni Bilgiler, Yeni Tedaviler, Yeni Umutlar. İstanbul: Kapital Yayıncılık, 2012: 65-195.
2. Danışmaz Sevin M. İkinci Kez Amatem’de Tedavi Gören Madde Bağımlıların Madde Kullanımına İlişkin Yaşam Deneyimleri. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, 2017.
3. Yıldız MO. Belediye Madde Bağımlılığı Merkezlerinin Çalışmalarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, 2018.
4. Akıncı H. Madde Bağımlılığı ve Manevi Destek. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yalova: Yalova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Sosyal Hizmet Bölümü, 2017.
5. Murali V, Ra R, Shaffiullha M. Shopping addiction. Adv Psychiatr Treat 2012; 18 (4): 263–269.
6. Kirezli Ö, Arslan FM. Analyzing motivational determinants of shopping addiction tendency. Ege Academic Review 2019; 19(1): 61-74.
7. Simion I. Shopping addiction Romanian Journal of Cognitive Behavioral Therapy and Hypnosis 2018; 5(3-4): 1-8.
8. Woodruffe-Burton H, Eccles S, Elliott R. Towards a theory of shopping: A holistic framework. Journal of Consumer Behaviour 2002; 1(3): 256–266.
9. Deniz E. Üniversite öğrencilerinde çevrimiçi kompulsif satın alma davranışına etki eden faktörlerin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2020; (40): 209-226.
10. Doğan Keskin A, Günüç S. Online alışveriş bağımlılığı ile ilgili test modelleri. Addicta 2017; (4): 221–242.
11. Bighiu G, Manolică A, Roman CT. Compulsive buying behavior on the internet. Procedia Economics and Finance 2015; (20): 72 – 79
12. Bani-Rshaida AM, Alghraibehb AM. Relationship between compulsive buying and depressive symptoms among males and females. J Obsessive Compuls Relat Disord 2017; (14): 47–50.
13. Black DW. A reviwe of compulsive buying disorder. World Psychiatry 2007; 6(1): 14-18.
14. Roberts JA, Manolis C, Pulling C. Contingent self, esteem, self presentational concerns and compulsive buying. P&M 2014; 31(2): 147-160.
15. Vicdan H, Chapa S, De Los Santos G. ‘Understanding compulsive buyers’ online shopping incidence: a closer look at the effects of sales promotions and bargains on Hispanic Americans. Journal of Customer Behaviour 2007; 6(1): 57-74.
16. Fattore L, Melis M. Exploring gender and sex differences in behavioral dyscontrol: From drug addiction to impulse control disorders, Front Psychiatry 2016; (7): 19.
17. Arıduru Ayazoğlu B, Aksu M, Ünübol H, et al. Alışveriş Bağımlılığı, Etkileşim 2019; (4): 44-64.
18. Buz S. Feminist sosyal hizmet uygulaması, Toplum ve Sosyal Hizmet 2009; 20(1): 53-65.
19. İlter N. Toplumsal Cinsiyet Gerilimleri Üzerinden Feminizmi Tartışmak. Uzmanlık Tezi, Mardin: Artuklu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, 2014.
20. Scherhorn G, Reisch LA, Raab G. Addictive buying in West Germany: An empirical study. J Consum Policy (Dordr) 1990; 13(4): 355-387.
21. Uzarska A, Czerwinski SK, Atroszko PA. Measurement of shopping addiction and its relationship with personality traits and well-being among Polish undergraduate students. Curr Psychol 2021; doi:10.1007/s12144-021-01712- 9.
22. Duong XL, Liaw SY. Determinants of online shopping addiction among Vietnamese university students. Journal of Human Behavior in the Social Environment 2021; doi: 10.1080/10911359.2021.1901824.
23. Covington SS. Women and addiction: a trauma-ınformed approach. J Psychoactive Drugs 2008; 40(5): 377-385.
24. Dittmar H, Beattie J, Friese S. Objects, decision considerations and selfimage in men’s and women’s impulse purchases. Acta Psychol 1996; 93(1): 187–206.
25. Biolcati R. The role of self-esteem and fear of negative evaluation in compulsive buying. Front Psychiatry 2017; 8: 74.
26. Yıldırım A, Şimşek H. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003: 241-269.
27. Kukar-Kinney M, Ridgway NM. Monroe KB. The role of price in the behavior
28. and purchase decisions of compulsive buyers. J Retailing 2012; 88(1): 63–71.
29. Karataş Z. Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi 2015; 1(1): 62-80.
30. Büyüköztürk Ş, Çakmak EK, Akgün ÖE, et al. Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (2.Baskı), Ankara: Pegem Akademi, 2008: 252-286.
31. Acar S, Şaşman Kaylı D. An analysis about studies conducted on addiction field with methods of qualitative and mixed patterns in Turkey. Cyprus Turkish Journal of Psychiatry & Psychology 2021; 3(1): 37-47.
32. Mueller A, Claes L, Mitchell JE, et al. Does compulsory purchasing differ between male and female students?. Pers Individ Diff 2011; 50: 1309- 1312.
33. Vicdan H, Chapa S, De Los Santos G. Understanding the online shopping frequency of compulsive buyers: A closer look at the effects of sales promotions and bargains on Hispanic Americans. Journal of Customer Behaviour 2007; 6(1): 557-574.
34. Clark M, Calleja K. Shopping addiction: A preliminary investigation among Maltese university students. Addict Res Theory 2008, 16(6): 633-649. 35. Hartston H. The case of compulsive shopping as an addiction. J Psychoactive Drugs 2012; 44(1): 64-67.
36. Maraz A, Griffiths MD, Demetrovics Z. The prevalence of compulsive buying;: A meta-analysis. Addiction 2016; (111): 408- 419.
37. Brown L. A theoretical model of the behavioural addictions: Applied to offending. Hodge JE, Mcmurran M, Hollin CR (editors). Addicted to Crime?. Chichester, UK: Wiley, 1997: 13–65.