Chionodoxa boiss. (Asparagaceae) Cinsinin Taksonomik Statüsünün Sürdürülmesi, Türkiye'de Yayılış Gösteren Taksonlarının Morfolojik Revizyonu ve Yeni Bir Türü

Chionodoxa taksonları Scilla bifolia ile moleküler ve bazı morfolojik yakınlıklarından dolayıScilla altında sinonim olarak ele alınmaktadır. Moleküler yakınlıklarına rağmen, Scilla cinsi kendiiçinde çok atalı, polifiletik bir yapıdadır. Chionodoxa taksonlarında, bariz bir perigon tüpü veperigon tüpünü örtecek şekilde üzerine kapanan, konik dizilimli, oldukça yassılaşmış filamentleresahip sitamenlerin varlığı Chionodoxa taksonlarını net bir şekilde Scilla taksonlarındanayırmaktadır. Morfolojik karakterlerin evrimsel olarak ilkelliği ve gelişmişliği baz alındığında,birleşik perigonlu ve ayrık perigonlu taksonların aynı cins altında yer alması bekelen bir durumdeğildir. Bu çalışmamızda, Chionodoxa cinsinin Scilla cinsi altında sinonim olarak ele alınmasınındoğru bir yaklaşım olmadığı ve Chionodoxa cinsinin cins düzeyinde taksonomik statüsünün devamettirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu çalışma kapsamında, Türkiye'de yayılış gösterenChionodoxa taksonlarının morfolojik ve taksonomik bir revizyonu gerçekleştirilmiştir. Ayrıca,Chionodoxa salbacus Yıldırım adlı yeni bir tür, Denizli, Babadağ'dan tanımlanmıştır. Türkiye'dekiChionodoxa taksonlarının teşhis anahtarı hazırlanmıştır. Chionodoxa forbesii, C. sardensis, C.luciliae, C. siehei, C. salbacus ve cinsler arası bir melez takson, x Chionoscilla allenii'nin(Chionodoxa siehei x Scilla bifolia) tam betimleri, ayrıntılı fotoğrafları ve çizimleri verilmiştir. Tümtaksonların coğrafi dağılımları haritalandırılmıştır. Ayrıca, Chionodoxa luciliae ve x Chionosillaallenii'nin lektotipleri ve x Chionosilla allenii'nin epitipi belirlenmiştir. Bu çalışmanın sonunda,Chionodoxa cinsi Türkiye'de 5 türle ile temsil edildiği ortaya konulmuştur.

Resurrection of Genus Chionodoxa Boiss. (Asparagaceae), A Morphological Revision of Chionodoxa Taxa in Turkey and A New Species of This Genus

Chionodoxa taxa are considered synonymously under Scilla due to their molecular and some morphological affinity with Scilla bifolia. Despite their molecular affinity, the genus Scilla is in itself a polyphiletic structure. Chionodoxa taxa each have a perigon tube. In addition, their stamens with highly flattened filaments are arranged in a conical fashion on the top of the perigon tube. These characters are unique for Chionodoxa and provide easily distinguished from Scilla taxa. Based on the evolutionary primitiveness and sophistication of the morphological characters, it is not expected that taxa with compound perigon and split perigon are under the same genus. In this study carried out by us, it was concluded that it is not a correct approach to consider Chionodoxa genus under the Scilla s.l. genus synonymously. It was emphasized that the taxonomic status of Chionodoxa genus should be maintained at the genus level. In scope of this study, a morphologic and taxonomic revision of genus Chionodoxa in Turkey was carried out. Also, Chionodoxa salbacus Yıldırım was described as a new species from Babadağ in Denizli. A dichotomous key for the determination of members of Chionodoxa taxa in Turkey was prepared. The full description, detail photos and illustrations of Chionodoxa forbesii, C. sardensis, C. luciliae, C. siehei, C. salbacus and intergeneric hybrid × Chionoscilla allenii (Chionodoxa siehei x Scilla bifolia) are provided. Also, the geographic distributions of all taxa are mapped. Moreover, the lectotype of C. luciliae and C. × allenii, epitype of × Chionoscilla allenii was designated. At the end of present study, Chionodoxa was represented by 5 species and an intergeneric hybrid between C. siehei and Scilla bifolia in Turkey

PDF

___

Baker, J.G. (1870). A revision of the genera and species of herbaceous capsular gamophyllous Liliaceae. J. Linn. Soc.
Bot. 11: 349-436.
Baker, J.G. (1879a). Chionodoxa luciliae. Bot. Mag. 35, t. 6433.
Baker, J.G. (1879b). Chionodoxa nana. Bot. Mag. 35, t. 6453.
Boissier, P.E. (1844). Diagnoses plantarum orientalium. Ser. 1 (5): 61-62.
Boissier, P.E. (1854). Diagnoses plantarum orientalium. Ser. 1 (13). Boissier, P.E. (1881). Flora Orientalis 5. Genevae et Basileae.
Burtt, B.L. (1949). Chionodoxa sardensis. Bot. Mag. 166, tab. 50. s. 4.
Fırat, M. ve Yıldırım, H. (2020). Scilla hakkariensis, sp. nov. (Asparagaceae: Scilloideae): a new species of Scilla L. from Hakkâri (eastern Anatolia). Adansonia 42(2): 89-94.
Gerard, J.N. (1892). The Chionodoxas. Gard. & Forest 5: 488-489.
Gerard, J.N. (1893). New Plants from Asia Minor. Gard. & Forest 6: 274-275.
Gerard, J.N. (1894a). The hardy flower-garden. Gard. & Forest 7: 146.
Gerard, J.N. (1894b). Spring flowers. Gard. & Forest 7: 176.
Gerard, J.N. (1895). Flowers of the Season. Gard. & Forest 8: 157.
Gerard, J.N. (1896). Early spring flowers. Gard. & Forest 9: 177-178.
Gerard, J.N. (1897). Scillas and Chionodoxas. Gard. & Forest 10: 137-138.
Govaerts, R. (2020). World Checklist of Asparagaceae. Facilitated by the Royal Botanic Gardens, Kew. Published on the Internet; http://apps.kew.org/wcsp/, http://sweetgum.nybg.org/ih/ (erişim tarihi: 25 Aralık 2020).
Grey-Wilson, C. ve Mathew, B. (1981). Bulbs-The Bulbous Plants of Europe and Their Allies, W.Collins and Sons, Limited, London, 285 s.
Gumbleton, W.E. (1892). New form of Chionodoxa. Garden (London) 42: 16-17.
Güner, A., Özhatay, N., Ekim, T. ve Başer, K.H.C. (2000). Liliaceae. Flora of Turkey and the East Aegean Islands 11. Edinburgh University Press, Edinburgh.
Leet, J. (1994). The Cover. Jama 272 (23):1802.
Linnaeus, C. (1753). Species Plantarum 1, 560 s. Impensis Laurentii Salvii, Stockholm.
Mathew, B. (1987). The Smaller Bulbs, 145. Batsford, London.
Mathew, B. (2005). Hyacinthaceae-Little Blue Bulbs, Bulletin number 11. RHS Plant Trials and Awards. Royal Horticultural Society.
Maw, G. (1879). Chionodoxa luciliae in Reports of Societies. Gard. Chron. 11: 474.
Meikle, R.D. (1954). A new species of Chionodoxa from Cyprus. Kew Bull. 9 (3): 495-496.
Meikle, R.D. (1977). Chionodoxa luciliae. Bot. Mag. 181, 3: Plate (tafel) 730, 109-111.
Meikle, R.D. (1984). Chionodoxa Boiss. Şu eserde: Davis, P.H (ed.). Flora of Turkey and East Aegean Islands 8: 224- 226, Edinburgh University Press, Edinburgh.
Mordak, E.V. (1984). Scilla L. Şu eserde: Davis P.H. (ed.), Flora of Turkey and the East Aegean Islands 8: 214–224. Edinburgh University Press. Edinburgh.
Nicholson, G. (1897). Chionoscilla allenii. Gard. Chron. 21 (3): 191.
Pfosser, M. ve Speta, F. (1999). Phylogenetics of Hyacinthaceae Based on Plastid DNA Sequences. Annals of the Missouri Botanical Garden 86: 852-875.
Speta, F. (1971). Beitrag zur Systematik von Scilla L. subgen. Scilla (inklusive Chionodoxa Boiss.). Österr. Bot. Z. 119: 6-18.
Speta, F. (1972). Entwicklungsgeschichte und Karyologie von Elaiosomen an Samen und Früchten. Naturk. Jahrb. Stadt Linz 18: 9-65.
Speta, F. (1974a). Cytotaxonomische und arealkundliche Untersuchungen an der Scilla bifolia-Gruppe in Oberösterreich, Niederösterreich und Wien. Naturk. Jahrb. Stadt Linz 19: 9-54.
Speta, F. (1974b). Cytotaxonomischer Beitrag zur Kenntnis der Scilla nivalis- Gruppe. Linzer Biol. Beitr. 8, 1: 293- 322.
Speta, F. (1976). Über Chionodoxa Boiss., ihre Gliederung und Zugehörigkeit zu Scilla L. Naturk. Jahrb. Stadt Linz 21: 9-79.
Speta, F. (1977). Cytotaxonomischer Beitrag zur Kenntnis der Scilla-Arten Ungarns und Siebenbürgens, Naturk. Jahrb. Stadt Linz 22: 9-6.
Speta, F. (1980). Die frühjahrsblühenden Scilla-Arten des östlichen Mittelmeerraumes, Naturk. Jahrb. Stadt Linz 25: 19-198.
Speta, F. (1981a). Bemerkungen über die Familie Hyacinthaceae J. Agardh. Linzer biol. Beitr. 13: 79-80.
Speta, F. (1981b). S. bifolia L. S. Str. und S. vindobonensis Speta Der Gegenwärtige Stamp Unseres Wissens. Linzerbiol. Beitr. 13, 1: 77-78.
Speta, F. (1991). Zwei neue Scilla-Arten (Hyacinthaceae) aus dem östlichen Mittelmeerraum, Phyton (Horn) 31: 27- 33.
Speta, F. (1998a). Systematische Analyse der Gattung Scilla L. s.l. (Hyacinthaceae). Phyton 38: 1–141.
Speta, F. (1998b). Hyacithaceae. Şu eserde: Kubitzki., K. (ed.). The Families and Genera of Vascular Plants, Monocotyledons III: 261–285.. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg.
Spratt, L.T.A.B. (1842). Travels in Lycia 2: 332. London.
Stapf, O. (1925). Chionodoxa siehei. Bot. Mag. 150, t. 9068.
Thiers, B. (2020) [devamlı güncellenmekte]) Index Herbariorum: A global directory of public herbaria and associated staff. New York Botanical Garden’s Virtual Herbarium. http://sweetgum.nybg.org/ih/ http://sweetgum.nybg.org/ih/ (erişim tarihi: 25 Aralık 2020).
Turland, N.J., Wiersema, J.H., Barrie, F.R., Greuter, W., Hawksworth, D.L., Herendeen, P.S., Knapp, S., Kusber, W.- H., Li, D.-Z., Marhold, K., May, T.W., McNeill, J., Monro, A.M., Prado, J., Price, M.J. ve Smith, G.F. (2018). International Code of Nomenclature for algae, fungi, and plants (Shenzhen Code) adopted by the Nineteenth International Botanical Congress Shenzhen, China, July 2017. Regnum Vegetabile 159.
Trávníček, B., Duchoslav, M., Šarhanová, P. ve Šafáøová, L. (2009). Squills (Scilla s.lat., Hyacinthaceae) in the flora of the Czech Republic, with taxonomical notes on Central-European squill populations. Acta Musei Moraviae, Scientiae biologicae (Brno) 94: 157–205.
Turrill, W.B. (1953). Chionoscilla allenii. Bot. Mag. 169: t. 207.
Umlauft, F. (1895). Deutsche Rundschau für Geographie und Statistik 17: 282.
Valdes, B. (2004). Some Validations in Liliaceae. Willdenowia 34 (1): 63-64.
Whittall, E. (1889). Chionodoxas. Garden 35: 367.
Yıldırım, H., Wilkin P. ve Gemici Y. (2013). Scilla vardaria (Asparagaceae subfamily Scilloideae): a threatened new species of Scilla L. from Northeast Turkey with a floral corona. Phytotaxa 91: 50-60.
Yıldırım, H. (2012). Scilla Adams. Şu eserde: Güner A., Aslan S., Ekim T., Vural M. ve Babaç M.T. (edlr.). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını, İstanbul: 106-107.
Yıldırım, H. ve Aslan, S. (2015). Scilla alinihatiana (Asparagaceae alt familya Scilloideae): Kuzeydoğu Anadolu’dan yeni bir Sümbülcük (Scilla L.) türü. Bağbahçe Bilim Dergisi 2(2): 33-41.
Yıldırım, H. ve Altıoğlu, Y. (2017). Scilla bilgineri (Asparagaceae: Scilloideae): a new species of Scilla L. from eastern Turkey. Turkish Journal of Botany 41: 88-95.
Yıldırım, H., Gemici, Y. ve Altıoğlu, Y. (2014). Scilla arsusiana Yıldırım ve Gemici ve Scilla albinerve Yıldırım & Gemici (Asparagaceae alt familya Scilloideae): Güney Anadolu’dan iki yeni Sümbülcük (Scilla L.) türü. Bağbahçe Bilim Dergisi 1(2): 37- 49

ISSN: 2148-4015
Yayın Aralığı: Yılda 3 Sayı
Başlangıç: 2014
Yayıncı: Ali Nihat Gökyiğit Eğitim ve Sağlık Kültür Sanat ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı