“Edebiyat Bilgileri” Kitaplarında Kafiye Meselesi

Kafiye, özellikle klâsik şiirin temel unsurlarından biridir. İslâm öncesi Türk şiirindeki kafiye anlayışı halk şiirinde gelişerek devam eder. İslâmî devirde Arapların “ulûm-ı edebiyye”sinin bir kolu olan “fenn-i kafiye” bizim şairlerimiz tarafından da kullanılmıştır. Ayrıca “edebiyat bilgileri” veren kitaplarda da az veya çok Arap edebiyatındaki kafiye anlayışı nakledilmiştir. “Abes-muktebes” meselesinden sonra bu anlayıştan yavaş yavaş uzaklaşılmış, kafiye basitleştirilmiş ve gruplandırılmıştır. Fakat 1980’li yıllarda bu gruplara, kafiye anlayışına uymayan bir yaklaşımla yeni gruplandırmalar eklenmiştir. Üstelik bu, yaygınlaşmaya da başlamıştır. Bu uygulama ve gruplandırmanın doğru olmadığı açıktır

Issues of Rhyme in “Literature Information” Books

Rhyme is especially one of the basic elements of classical poetry. Understanding of rhyme in pre-Islamic Turkish poetry continues developing in the folk poetry. In Islamic period, “fenn-i kafiye” (science of rhyme) which was a branch of “ulûm-ı edebiye” (Arabs literary sciences) was also used by our poets. Also in boks containing literature information, understanding of rhyme in Arabic literature was transferred more or less. After “abes-muktebes” problem, slowly moved away from this understanding, rhyme was simplified and grouped. But a new groupings that do not comply with an approach to understanding the rhyme was made to these groups in the 1980s. Moreover, it has started to become widespread. It is clear that, this application and grouping is not true

Keywords:

Literature Information Books, Turkish poetry rhyme,

PDF

___

Ali Cemalettin. (1291(=1874-1875)). Arûz-ı Türkî(İlm-i Kavâfi, Sanâyi-i Şi’riyye ve İlm-i Bedî), İstanbul.
Ali Nazima. (1308(=1890)). Muhtıra-i Belâgat, Kasbar Matbaası, Dersaâdet.
Ahmet Hamdi. (1288-1289(=1872)). Teshîlü’l-Aruz ve’l-Kavâfî ve’l-Bedâyi, İstanbul: Terakki Matbaası.
AKALIN, L. Sami. (1980). Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Varlık Yayınları.
BANARLI, Nihad Sami. (1942). Edebî Bilgiler, İstanbul: Remzi Kitabevi.
BANARLI, Nihad Sami. (1953). Metinlerle Edebî Bilgiler, İstanbul: Remzi Kitabevi:
BİRİNCİ, Necat. Tercüman Türk Edebiyatı Ansiklopedisi, İstanbul.
DİLÇİN, Cem. (1983). Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Edebiyat ve Söz Sanatları Sözlüğü. (1948). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
GÜLEÇ, İsmail. (1997). Bahru’l-Maârif’e Göre Edebî Kavramlar, Yaymlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
İLAYDIN, Hikmet. (1947). Türk Edebiyatında Nazım, İzmir: Yeni Yol Matbaası, biz çalışmamızda 4. baskıyı kullandık. (1964, İnkılap ve Aka, İstanbul).
KABAKLI, Ahmet. (1967). Türk Edebiyatı, c. 1, İstanbul: Türkiye Yayınevi.
KARAALİOĞLU, Seyit Kemal. (1962). Türkçe ve Edebiyat Sözlüğü, İstanbul: Okat Yayınevi.
KARAALİOĞLU, Seyit Kemal. (1966). Türk Şiir Sanatı, İstanbul: İnkılâp ve Aka Kitabevi.
KARATAŞ, Turan. (2001). Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Perşembe Kitapları.
KARTAL, Numan. (1985), Açıklamalı Yardımcı Edebiyat Kitabı Lise I, İstanbul.
Köprülüzade Mehmet Fuad-Şahabettin Süleyman. (1330(=1912)). Malûmât-ı Edebiyye, c.1, Dersaâdet: Kanaat Matbaası.
Mehmet Rifat. (1308(=1891)). Mecâmiü’l-Edeb, , Dersaâdet: Kasbar Matbaası.
Mehmet Tevfik. ( 1309(=1891)). Usul-i İnşâ ve Kitâbet, (İstanbul).
Milliyet Edebiyat Ansiklopedisi (1991). İstanbul.
Muallim Naci. (1307(=1890)). Istılahât-ı Edebiyye, İstanbul: A. Asadoryan Şirket-i Mürettibiyye Matbaası.
MUTLUAY, Rauf. (1972). 100 Soruda Edebiyat Bilgileri, İstanbul.
PALA, İskender. (tarihsiz). Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınları.
Reşit. (1328). Nazariyyat-ı Edebiyye, c. 1, İstanbul: Ahmet İhsan ve Şürekâsı Matbaacılık Osmanlı Şirketi.
Selim Sabit. (1287(=1870)). Mi’yâru’l-Kelâm, İstanbul: Matbaa-i Âmire.
(SEVÜK) İsmail Habip. (1942). Edebiyat Bilgileri, İstanbul: Remzi Kitabevi.
Süleyman Paşa. (1289(=1872). Mebâni’l-İnşâ, c. 2, İstanbul: Mekteb-i Fünun-ı Harbiyye-i Hazret-i Şâhâne Matbaası.
Süleyman Şevket. (1923). Güzel Yazılar, c. 4, İstanbul: Sanayi-i Nefise Matbaas.
Tahirülmevlevi. (1329). Tedrisât-ı Edebiyyeden Nazım ve Eşkâl-i Nazım, Cüz 1, İstanbul: Yeni Osmanlı Matbaası.
Tahirülmevlevi. (1973), Edebiyat Lügatı, İstanbul: Enderun Kitabevi.
TUNÇSİPER, Nebih. (1962). Edebî Bilgiler ve Örnekler, Adana: Kemal Matbaası,
Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (2001), c. 24, “Kafiye” Mad., İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını.
ÜNLÜ, Osman. (2012). “Eski Türk Edebiyatı Dersinde Kafiye Öğretimine Dair Öneriler”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (10/2), Manisa.
YETİŞ, Kâzım. (2006). “XVI. Yüzyılın Başında Yazılmış Bir Kavâid-i Şi’riyye Risalesi”, Belâgattan Retoriğe, İstanbul. Kitabevi.
YETİŞ, Kâzım. (2006). Belâgattan Retoriğe, İstanbul: Kitabevi.
(YÖNTEM) Ali Canip. (1926). Edebiyat, İstanbul: Türkiye Cumhuriyeti Maarif Vekâleti Neşriyatı.
YÜZBAŞIOĞLU, Muammer. (1958). Örneklerle Edebiyat Bilgileri, İstanbul: Fakülteler Matbaası.