Kanser Hastası Yakınlarının Algıladığı Sosyal Destek İle Umutsuzluk Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Bu araştırmanın temel amacı, kanser hastası yakını olan kişilerin algıladıklarısosyal destek ile umutsuzluk düzeyi arasındaki ilişkiyi incelemektir. Buamaç doğrultusunda araştırmada; hasta yakınlarının algıladıkları sosyaldestek (aile, arkadaş ve özel kişi desteği) ile umutsuzluk (geleceğe ilişkinduygu, motivasyon kaybı, beklenti) düzeyi arasındaki ilişki incelenmiştir.Araştırmanın örneklemini; İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi AyaktanKemoterapi Servisinde kemoterapi tedavisi alan 130 hastanın yakınıoluşturmaktadır. Araştırmada, kanser hastası yakınlarının sosyodemografikbilgilerini öğrenebilmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen“Sosyodemografik Bilgi Formu” kullanılmıştır. Hasta yakınlarınınalgıladıkları sosyal destek düzeyi Zimet ve arkadaşlarının geliştirdiği, Ekerve Arkar’ın 1995’te Türkçeye uyarladığı “Çok Boyutlu Algılanan SosyalDestek Ölçeği (MSPSS)” ile ölçülmüştür. Hasta yakınlarının umutsuzlukdüzeyi ise Seber’in 1991 yılında Türkçeye uyarladığı “Beck UmutsuzlukÖlçeği” ile değerlendirilmiştir.Araştırmada elde edilen sonuç, kanser hastası yakınlarının algıladıklarısosyal destek ile umutsuzluk düzeyleri arasında anlamlı ilişkilerbulunmasıdır. Hasta yakınlarının algıladıkları sosyal destek arttıkçaumutsuzluk düzeylerinin azaldığı yapılan istatistiksel analizlerlebulunmuştur.Araştırma sonuçlarıyla elde edilen bulguların literatürle tutarlılığı vesonuçlar üzerinde etkili olabilecek diğer değişkenler tartışılmış ve çeşitliöneriler sunulmuştur.
___
- [1] Ateşçi, F. Ç. Kanser Hastalarında Psikiyatrik Bozukluklar ve
İlişkili Etmenler. Türk Psikiyatri Dergisi, 2003. 14: 145-152.
[2] Eker, D. ve Arkar, H. Çok Boyutlu Algılanan Sosyal
Destek Ölçeği’nin Faktör Yapısı, Geçerlik ve Güvenirliği
[FactorialStructure, Validity, andReliability of
theMultidimensionalScale of PerceivedSocialSupport]. Türk
Psikoloji Dergisi, 1995. 34: 17-25.
[3] Polat, Ü. İleri Evre Kanser Hastalarında Semptom Yönetiminde
Bakım Verenin Rolleri ve Destek Gereksinimleri. Türk Onkoloji
Dergisi, 2011. 26. 4: 193-198.
[4] Folkman, S. Stres, CopingandHope. Psycho-Oncology, 2010. 19:
901-908.
[5] Kızıler, E. Kanserli Çocuğu Olan Ailelerin Sosyal Destek
Algısı, Umutsuzluk ve Baş Etme Davranışları Arasındaki
İlişkinin İncelenmesi. GATA Sağlık Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul. 2007.
[6] Çelik, M. İmplante Edilebilen KardiyoverterDefibrilatör (ICD)
Hastalarında Algılanan Sosyal Destek ve Umutsuzluk Düzeyleri.
İstanbul Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. 2015.
[7] Babaoğlu, E. ,Öz F. Terminal Dönem Kanser hastasına
Bakım Veren Eşlerin Duygusal ve Sosyal Sorunları Arasındaki
İlişki. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 2003. 2: 24-33.
[8] Altun, İ. Hasta Yakınlarının Bakım Verme Rolünde Zorlanma
Durumları, I. Ulusal Evde Bakım Kongresi. İstanbul, Türkiye.
Kongre özet kitabı. 1998. 71-78.
[9] Yıldız, E. , Dedeli, Ö. ve Pakyüz, S. Ç. Kanser Hastalarına Bakım
Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin
İncelenmesi. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 2016. 13
(3): 216-225.
[10] Pelit, S. “Jinekolojik Kanserli Hastanın Hastanede Bakımına
Destek Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Algıladıkları
Sosyal Destek Düzeyinin Belirlenmesi.” Gazi Üniversitesi
Hemşirelik Anabilim Dalı. 2015.
[11] Saunders, J. C. Familieslivingwith severe mentalillness: A
literaturereview. Issues in mentalhealthnursing, 2003. 24. 2: 175-198.
[12] Aslan, Ö. , Kömürcü, Ş. , Özet, K. ve Sekmen, A . Kanserli
Hastalarda Umut. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik
Yüksekokulu Dergisi, 2007. 11 (2): 18-24.
[13] Özer, B. U. , Tezer, E. Umut ve Olumlu – Olumsuz Duygular
Arasındaki İlişkiler. Dokuz Eylül Fakültesi Buca Eğitim Fakültesi
Dergisi, 2008. 23: 81-86.
[14] Dökmen, Y. Z. Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik
Açıklamalar. Remzi Kitabevi, İstanbul. 2010.
[15] Tarhan, S. Umudun Özyeterlik, Algılanan Destek ve Kişilik
Özelliklerinden Yordanması (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2012.
[16] Subaşı, H. , Güzin, H. , Yıldız, N. ve Tekin, S. “Kanser
Hastalarının Bakımıyla İlgilenen Yakınlarının Umut Düzeylerinin
İncelenmesi.” Journal of TurkishEducationalSciences,
2016. 14 (2): 109-129.
[17] Guse, T. , Vermaak, Y. Hope, PsychosocialWell-
BeingAndSocioeconomicStatusAmong A Group Of South
AfricanAdolescents. Journal of Psychology in Africa, 2011. 21
(4): 527-533.
[18] Palos, G. R. , Mendoza, T. R. , Liao, K. P. , Anderson, K. O. ,
Garcia-Gonzalez, A. , Hahn, K. Caregiversymptomburden:
the risk of caringfor an under served patient with advanced
cancer. Cancer, 2010. 117 (5): 1070-1079.
[19] Öksüz, E. , Barış, N. , Arslan, F. , Ateş, M. , A. Kemoterapi Alan
Hastalara Bakım Verenlerin Psikiyatrik Semptom Düzeyleri ve
Bakım Yükleri. Anatol J ClinInvestig, 2013. 7(1):24-30.
[20] Şahin, Z. A. , Polat, H. ve Ergüney, S. Kemoterapi Alan Hastalara
Bakım Verenlerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi. Journal
of Anatolia Nursing and Health Sciences, 2009. 12. 2: 5-11.