Şanlıurfa Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Bazı Nohut (Cicerarietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Unsurlarının Belirlenmesi

Bu araştırma Türkiye’de tescili edilmiş on dört nohut çeşidi (Azkan, Gökçe, İnci, Tavas, Arda, Aksu, Çağatay, Canıtez, Diyar-95,Işık- 05, Yaşa-05, Çakır, Akça ve Hisar) ile Şanlıurfa ekolojik şartlarında verim ve verim unsurlarını belirlemek amacıyla 2017 yılında yapılmıştır. Deneme, Tesadüf Blokları Deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada çeşitlerin çiçeklenme süresi, fizyolojik olum, bitki boyu, ilk bakla yüksekliği, dal sayısı, bitkide bakla sayısı, baklada tane sayısı, yüz taneağırlığı ve tane verimi parametreleri incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre çeşitlerin çiçeklenme süresi 47.3-53.6 gün (Arda Azkan), fizyolojik olum 72-79.3 gün (Akça-Azkan), bitki boyu 39.- 48.3 cm (Çağatay-Hisar), ilk bakla yüksekliği 28.8-38.8 cm (Çakır-Hisar), dal sayısı 2-3.3 adet/bitki (Tavas-Arda), bakla sayısı 6.9-13 adet/bitki (Aksu-Çakır), baklada tane sayısı 0.9-1.2 adet/bakla (Arda-Çağatay), yüz tane ağırlığı 39.8-29.5 g (Işık 05-Diyar 95) tane verimi 140.6-398.7 kg/da (Diyar 95-Akça),aralıklarında belirlenmiştir. Araştırma sonunda elde edilen veriler göre tane verimi yönünden en yüksek değere sahip olan Akça veYaşa 05 çeşitleri bölge için kültürü yapılması tavsiye edilebilir. Ancak daha sağlıklı karar verebilmek için ekim zamanı, bitki sıklığıve gübrelemeye dayalı ayrıntılı bilimsel çalışmalarla desteklenmelidir.

Determination of Yield and Yield Components of Some Chickpea (Cicer arietinum L.) Varieties Growed in the Şanlıurfa Ecological Conditions

This research registration made in Turkey fourteen chickpea varieties (Azkar, Gökçe, İnci, Tavas, Arda, Aksu, Çağatay, Canıtez,Diyar-95, Işık-05, Yaşa-05, Çakır, Akça and Hisar) with a yield of Sanliurfa ecological conditions and it was done in 2017 todetermine efficiency factors. The experiment was carried out in three replications according to the Randomized Blocks Trial pattern. In the study, flowering time, physiological maturity, plant height, first pod height, number of branches, number of pods per plant,number of seeds per pod, hundred-grain weight and grain yield parameters were investigated. According to the research findings, theflowering period of the varieties is 47.3-53.6 days (Arda-Azkan), physiological maturity 72-79.3 days (Akça-Azkan), plant height 39.- 48.3 cm (Çağatay-Hisar), first pod height 28.8-38.8 cm (Çakır -Hisar), the number of branches 2-3.3 pieces/plant (Tavas-Arda), thenumber of pods 6.9-13 pieces / plant (Aksu-Çakır), the number of seeds per pod is 0.9-1.2 pieces/pod (Arda-Çağatay), hundred grainweight the grain yield of 39.8-29.5 g (Işık 05-Diyar 95) was determined in the range of 140.6-398.7 kg/da (Diyar 95-Akça). According to the data obtained at the end of the research, it can be recommended to culture the Akça and Yaşa 05 varieties, whichhave the highest value in terms of grain yield, for the region. However, in order to make a healthier decision, it should be supportedwith detailed scientific studies based on planting time, plant density and fertilization.

PDF

___

Açıkgöz, N., 1987. Nohut Tarımı, T.C. Tarım Orman ve Köy İşleri Bakanlığı, Ege Bölge Zirai Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları , No: 76:.21.
Akman, B. 1993. Bursa Ekolojik Koşullarına Uyan Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Anlarsal, A.E., C. Yücel ve D. Özveren. 1999. Çukurova Koşullarında BazıNohut (Cicer arietinum L.) Hatlarının Verim ve Verimle İlgili ÖzelliklerininSaptanması Üzerine Bir Araştırma. Türkiye 3. TarlaBitkileri Kongresi, 15-18 Kasım, Cilt III, Çayır Mera Yem Bitkileri ve Yemeklik Tane Baklagiller, s. 342-347
Anonim, 2016a. www.tuik.gov.tr. 04.11.2016 Anonim, 2018. http://www.tuik.gov.tr. 22.08.2019
Azkan, N., 1999. Yemeklik Tane Baklagiller, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Ders Notları; 40:107.
Babagil, G.E., 2011, Erzurm Ekolıjik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Özelliklerinin İncelenmesi, Anadolu Tarım Bilim Dergisi, 26(2).122-127.
Babaoğlu, M., 2003. Nohut ve Tarımı (Cicer arietinum L.), Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü., Edirne Blum, A. 1986.
Bakoğlu A., Memiş, A. 2002. Farklı Oranlarda Ekilen Adi Fiğ (Vicia sativa L.) ve Arpa (Hordeum vulgare L.) Karışımlarında Tohum Verimi ve Bazı Özelliklerin Belirlenmesi. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 14(1): 29-35.
Bakoğlu, A. ve Ayçiçek, M., 2005. Bingöl Ekolojik Koşullarında Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi,17(1).107-113.
Bayrak, H., Keleş,R., İmriz, G., (2015) İleri Kademe Nohut Hatlarının ve Çeşitlerin Konya Ekolojisindeki Bazı Verim Karakterlerinin Belirlenmesi. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 4(2): 32-37.
Beysarı, V., 2012. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Bingöl Koşullarındaki Verim ve Adaptasyon Koşullarının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Biçer, B.T., Anlarsal, A. E., 2004. Bazı nohut (Cicer arietinum L.) köy çeşitlerinde bitkisel ve tarımsal özelliklerin belirlenmesi, Tarım Bilimleri Dergisi, Cilt 10(4).389-396
Bildirici, N., Çiftçi, V., Doğan, Y., 2007a. Van-Gevaş sulu koşullarında farklı sıra aralıklarının nohut (Cicer arietinum L.)’ da verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum.
Bildirici, N., Çiftçi, V., Doğan, Y., 2007b. Van-Gevaş sulu koşullarında DAP (Diamonyumfosfat) gübre dozlarının Canıtez-87 nohut (Cicer arietinum L.) çeşidinde verim ve bazı verim öğelerine etkisi. Türkiye VII. Tarla Bitkileri Kongresi, 25-27 Haziran, Erzurum, Türkiye.
Ceran, F., 2015. Farklı Zamanlarda Ekilen Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Bazı Tarımsal Özelliklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Çiftçi, V., Doğan, Y., Togay, N., Karakuş. M., 2004. Türkiye’de Tescil Edilmiş Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Van Ekolojik Koşullarında Verim Ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi, Ç.Ü.Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2):105-110
Dinç, A., 2014. Türkiye’de Tescil Edilmiş Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Van Koşullarında Verim ve Verim Öğelerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Doğan Y., 2014 Mardin Kızıltepe Ekolojik Koşullarında Kışlık Olarak Yetiştirilebilecek Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerin Belirlenmesi , Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, Cilt 31(1). 37-46
Düzgüneş, O., Kesici, T., Kavuncu, O., Gürbüz, F., 1987. Araştırma ve Deneme Metotları (İstatistik Metotları-II). Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları: 1021:295
Engin, M. 1989 a. Çukurova Koşullarında Yüksek Verimli Nohut Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (6):93- 103.
Engin, M. 1989 b. Çukurova Koşullarında Yüksek Verimli ve Makinalı Hasada Uygun Kışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (6):75-83.
Ercan, M.Y.İ., Uzun, S., Özaktan, H., 2019. Kayseri Ekolojik Koşullarında Farklı Ekim Zamanlarının Nohut (Cicer arietinum L.) Bitkisinde verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi,(16):434- 440.
Erdemci, İ., 2012. Güneydoğu Anadolu Bölgesi Koşularında Farklı Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerinin Yazlık Ve Kışlık Ekimlerinde Bazı Tarımsal ve Teknolojik Özeliklerinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Erdin, F., Kulaz, H., 2012. Van–Gevaş ekolojik koşulların da bazı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin ikinci ürün olarak yetiştirilmesi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi,1, 910- 914
Gan, Y. T., Siddique, K.H.M, MacLeod, W.J., Jayakumar, P., 2005. Managementoptions for minimizing the damage by ascochyta blight (Ascochyta rabiei) in chickpea (Cicer arietinum L.). Field Crops Res., 97; 121-134
Güngör, H., Dumlupınar, Z., (2018). Bazı nohut çeşit ve hatlarının verim ve verim unsurları bakımından değerlendirilmesi, Derim 35(2):194-200
Kaçar O., Göksu E., Azkan N., 2005. Bursa’da Kışlık Olarak Yetiştirilebilecek Nohut (Cicer arietinum L.) Hatlarının Belirlenmesi Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (2): 33-45.
Karaköy, T., 2008. Çukurova ve Orta Anadolu Bölgelerinde Toplanan Bazı Yerel Nohut (Cicer arietinum L.) Genotiplerin Verim Ve Verimle İlgili Özelliklerin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Karakan Kaya, F., 2014. Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Elazığ Koşullarındaki Verim ve Adaptasyon Yeteneklerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bingöl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Karasu, A. 1993. Bazı Nohut Çeşitlerinin (Cicer arietinum L.) Agronomikve Teknolojik Karakterleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi ,Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 122 s.
Kaur, M., Singh, N., Sodhi, N. S., 2005. Physicochemical, cooking, textural and roasting characteristics of chickpea (Cicer arietinum L) cultivars. Journal of Food Engineering 69, 511-517.
Mart, D. ve A. E. Anlarsal. 2001. Çukurova Koşullarında Nohutta (Cicer arietinum L.) Bazı Önemli Özellikler Yönünden HatxÇevre İnteraksiyonları ve Uyum Yeteneklerinin Saptanması Üzerine BirAraştırma. Türkiye 4. Tarla Bitkileri Kongresi, 17-21 Eylül, Cilt I, Tahıllar ve Yemeklik Tane Baklagiller, s. 321-331.
Öztaş, E., Bucak, B., Al V., Kahraman, A., 2007. Farklı nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin harran ovası koşullarında kışa dayanıklılık, verim ve diğer özelliklerinin belirlenmesi, Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11(3/4):87-85
Patan, F., 2014. Tescilli Bazı Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Erzurum Ekolojik Koşullarına Adaptasyonu, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Saxena, M.C., 1990. Status of Chickpea in the Mediterranean Basin. CIHEAM Options Méditerranéennes-Série Séminairesn., 9; 17-24
Şehirali, S., 1988. Yemeklik Tane Baklagiller. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Ankara
Türk, Z., Koç, M., 2003. Diyarbakır koşullarında kuru ve sulu olarak yetiştirilen nohut (Cicer arietinum L.)’un verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Türkiye 5. Tarla Bitkileri Kongresi, 13-17 Ekim, Diyarbakır
Ulukan,H., 2012. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Yaz Okulu Ders Notları: 6, Ankara
Uzun, A., Özçelik, H., Yılmaz, S., 2012. Seçilmiş bazı nohut (Cicer arietinum L.) hatlarının agronomik vekalite özellikleri bakımından değerlendirilmesi, Akademik Ziraat Dergisi 1(1):29-36.
Üstün, A., 1994. Kuzey-Geçit bölgesinde nohut verimliliğini arttırma yolları. Tarım ve Köy Dergisi, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı
Yağmur, M., Engin, M., 2005. Farklı fosfor ve azot dozları ile bakteri aşılamanın nohut (Cicer arietinum L.)’un tane verimi ve bazı verim öğeleri ile ham protein oranı üzerine etkileri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 15(2): 93-102.
Yalçın F, Mut Z, Erbas Kose OD (2018). Afyonkarahisar ve Yozgat Koşullarında Yüksek Verim Sağlayacak Uygun Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Belirlenmesi. JAFAG, 35 (1), 46-59.
Yeşilgün, S., 2006. Çukurova Bölgesinde Bazı Kışlık Nohut (Cicer arietinum L.) Hat ve Çeşitlerinin Bitkisel Ve Tarımsal Özelliklerinin Saptanması,Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü
Yiğitoğlu, D., (2006). Kahramanmaraş Koşullarında Farklı Bitki Sıklıklarının Kışlık ve Yazlık Ekilen Bazı Nohut Çeşitlerinde (Cicer arietinum L.) Verim ve Verim ile İlgili Özelliklere Etkisi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Vural, H., Karasu, A., “Agronomical characteristics of several chickpea ecotypes (Cicer arietinum L.) grown in Turkey”, Not. Bot. Hort. Agrobot. Cluj, Vol. : 35, Issue : 2, 2007.
Zeren, Y., Özcan, T., Işık, A., “Nohut hasat ve harman mekanizasyonu üzerine bir araştırma”, Turkis Journal Of Agriculture and Forestry. 15: 215-238, 1991.