Türk ve Kore Kültüründe Mağara ve Mitolojik Ana İlişkilendirmesi Üzerine Bir İnceleme

Mitoloji, başlangıcından günümüze sözlü kültür olarak aktarılan değerlerimizin ve dünya görüşlerimizin kaynağıdır. Kadim dönemde yaşayan insanlar, korku ve hayret uyandırdıkları için doğal unsurların ve olayların kutsallığına inanmışlardır. Mağara inancı Türk mitolojisinde önemli bir yere sahiptir ve bu inançtan dolayı mağaralar kutsal kabul edilmektedir. Kore’de ise mağara, hayatın anası veya hayatın doğduğu yer olarak tanımlamıştır. Özellikle mağara, tanrıçanın temsili bir kutsal alanıydı. Bu nedenle, geçmişte mağara kutsal bir mekân olarak kabul edilmiş ve ibadet edilecek yer olarak görülmüştür. Bu nedenle kadim dönemdeki Türk kağanlarının ve Kore krallarının yılın belirli zamanlarında atalar mağarasını ziyaret edip orada kurban sunup ibadet ettikleri bilinmektedir. Mağara çeşitli inanç grupları tarafından ana rahmi olarak görülmüş ve bazı Moğol kabileleri tarafından ehın umay olarak adlandırılmıştır. Mağaradan çıkan her şey, yeni bir yaşama kavuşur. Mağara, mitlerin ve efsanelerin özel bir köklü mekânıdır ve yeniden doğuşu simgelemektedir. Türklerde mağara, önce Mitolojik Ana kültü ile sonra kadınların ve çocukların koruyucusu olan Umay Ana kültü ile ilgili bir gelişim görmüştür. Türk Dünyasında Umay Ana’nın Kore Mitolojisindeki karşılığı Mago halmi olarak anılan Mago Tanrıça’dır. Bu araştırmanın amacı, Kore ve Türk kültüründe Mitoloji Ana bağlamında olan mağara kültleri incelenecektir. Özellikle kadim zamanda Türk ve Kore milletinde var olan mağara kültleri yakınlığı ve benzerlikleri açısından ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Türk, Kore, Mitoloji Ana, Mağara, Kültü

Cave and Mythological Mother in Turkish and Korean Culture A Review on The Relationship

Mythology is the source of our values and worldviews that have been transmitted as oral culture from the beginning to the present. People living in ancient times believed in the sanctity of natural elements and events because they aroused fear and astonishment. Cave belief has an important place in Turkish mythology, and because of this belief, caves are considered sacred. Cave belief has a very important place in Turkish mythology and because of this belief, caves are considered sacred. In Korea, cave is defined as the mother of life or the birthplace of life. In particular, the cave was to represent the sanctuary of the goddesses. Therefore, in the past, caves were considered sacred places and an object to be worshiped. The cave was seen as a womb by various belief groups and was called ehın umay by some Mongolian tribes. Everything that came out of the cave got a new life. Caves are a special rooted place in myths and legends and symbolizes rebirth. For Turks, the cave has seen developments in relation to the Mythological Mother cult first and then the Umay Ana cult, which is the protector of women and children. Umay Ana in the Turkish world can be compared to the Mago Goddess, also known as Mago halmi, which is the mythological mother in Korea. The aim of this research is to examine the cave cults in the context of Main Mythology in Korean and Turkish culture. Especially in the ancient times, the closeness and similarities of the cave cults that existed in the Turkish and Korean nations are to be determined.

Keywords:

Turk, Korea, Mythology, Cave, Cult.,

PDF

___

Akçam, Harun, Kös Serkan. 2022. “Mitolojik Ana Tasavvuru Bağlamında Toprak”, Motif Vakıf yayın, Cilt:15, Sayı 38: 389-396 . Bars, Emin. 2017. “Türk Destanlarında Mağara Kültü Üzerine Bir Değerlendirme”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 10 Sayı: 52: 75-85. Bayat, Fuzuli. 2018. Türk Mitolojik Sistemi 2 (Kutsal Dişi-Mitolojik Ana, Umay Paradigmasında İlkel Mitolojik Kategoriler-İyeler ve Demonoloji), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Cho, Tae-young. 2005. “Kore Kurucu Efsanesinin Doğuşu ve Yumurta Şarkısı 'Arirang'”, Kore ve Çin Çalışmaları, Kore ve Çin Çalışmaları Dergisi, 16: 113-143 Çobanoğlu, Özkul. 2013. "Mit, Mitoloji ve Edebiyat", Türk Edebiyatmm Mitolojik Kaynakları, Eski-şehir, Anadolu Üniversitesi Yayınları. Çobanoğlu, Özkul. 2016. “Toplumsal ve İktisadi Kökenleriyle Türk Mitolojisi”, Bilim ve Ütopya, Yıl: 22, Sayı: 270 : 11-36.
Çobanoğlu, Özkul. 2018. “Altay Mitoloji Bağlamında Türk Ve Kore Şamanizmi Üzerine Tespitler”, Türk ile Kore Arasında Uygarlıkların Etkileşimi Bildirileri, 20: 32-47: İstanbul. Çobanoğlu, Özkul. 2020. “Türk Mitolojisinde Anaerkil Dönem”, Türk Söz İle Kültür Varlıklarının İzinde, Türk Bilim Araştırmaları Dizisi1 : 117-160, İstanbul : Kutlu Yayınevi.
Eberhard, W. 1942. Çin’in Şimal Komşuları, (Çev.: N. Uluğtuğ), TTK Yayınları, Ankara. Ercilasun, A. Bican, Akkoyunu Ziyyat. 2018. Kaşgari, M. Divân-ü Lügati’t-Türk, TDK yay. Ankara. Han, Sangjun. Park, Kidong. 1991. “A Sport Scientific Study of Korean Ancient Checheon Ceremony”, Kangwon Üniversitesi Beden Eğitimi Enstitüsü Bildirileri, 16 : 41-55. İnayet, Alimcan. Adem, Öger. 2009. Uygur Türklerinin Mitolojik, Dini ve Tarihi Kadın Kahramanları Üzerine, Türkoloji Araştırmaları cilt: IV, sayı 3 (II) :1183-1198. Jeon, Ho-Tea. 2018. “Kore'de Antik Tanrıça İnancı, Tarih ve Sınırlar”, Pusan-Kyungnam Tarih Dergisi, 108 :1-28, Pusan.
Kalafat, Yaşar. 2014. "Kazan ve Çevresi İzleri ile Türk Mitolojisinde Umay". Kültür Evreni, 6 (22) : 29 - 44. Kızıldağ, Hasan. 2017. “Onondaga Kızılderililerinin Kozmogoni Miti: Kaplumbağanın Sırtındaki Dünya”. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi , 6 (2) : 1019-1027. Kim, Hyun Woo, Lee Gyung Won. 2017. “The Origin of Korea Mental Culture in Ethnical Religions”, Kore Felsefe Tarihi Derneği, Kore Felsefesi Dergisi, 52: 243-280. Kim, Myoungsook. 2016. “Cheomseongdae, Tanrıça heykeli ve tapınağı”, Kore Kadın Çalışmaları Dergisi, 32 : 139-187.
Kim, Yeol-gyu.1987. Mitler ve Mağaralar ve Sembolik Prototipleri, Edebiyat ve Eleştiri yayınları. Lee, Enbong. 1999. Eski Kore Dini Düşüncesi, Gipmundang, Seul. Na, Heera. 2005. “Founding Myth of Kingdom and Rituals in Silla Dynast”, Korean Ancient History, Seoul: Korean Society of Ancient History, 39: 64-65
Ögel, Bahaeddin. 2014. Türk Mitolojisi I, Ankara: Türk Tarih Kurumu. Park, Jungjin. 2014. Mother Magod -Yeniden yayılmış Budoji, Mago Books. Park, Mira. 2010. Üç Krallık ve Goryeo Hanedanlığı'nın ritüelleri ve sorunları, Uluslararası Beyin Eğitimi Üniversitesi Kore Çalışmaları Enstitüsü, Sundo Kültürü, 8 : 7-30 .
Roux, Jean-Paul. 2012. Eski Türk Mitolojisi (çev. Musa Yaşar Sağlam), Ankara: BilgeSu Yayıncılık. Seok, Sang Soon. 2019. “Kore ve Çin’deki Mago Geleneğinin Karşılaştırmalı çalışması”, Avrasya Kültür Derneği, Avrasya kültürü dergisi, Cilt 1: 121-165.
Song, Jungwha. 2003. “Kore-Çin Mitolojisinde Bulunan Tanrıçaların Karşılaştırılması”, Taocu Kültür Araştırmaları 19: 285-314, Taocu Kültür Araştırmaları.