MALİ KURUMLARA GÜVEN VE SOSYAL SERMAYE İLİŞKİSİNİN YAPISAL EŞİTLİK MODELİ İLE ANALİZİ

Öz 1993 Nobel Ekonomi Ödülü'nü Robert W. Fogel ile birlikte kazanan, büyük düşünür ve kurumsal iktisadın kendi içerisinde belirginleşen farklılaşması sonucu ortaya çıkan yeni kurumsal iktisat yaklaşımının öncüsü olan Douglass C. North'un fikirleriyle şekillenen bu çalışma, mali kurumlara güven ve sosyal sermaye ilişkisine odaklanmaktadır. İktisadın doğası gereği kurumsal olduğunu vurgulayan kurumsal iktisat için en önemli kavramların başında kurum gelmektedir. North'a göre kurumlar, bir toplumda oynanan oyunun kurallarıdır; daha açık bir ifadeyle, insanlar tarafından oluşturulan ve insanlar arasındaki etkileşimi şekillendiren kısıtlamalardır. Bu kısıtlamalar, bireylerin yapmasının yasaklandığı faaliyetleri ve bireylerin hangi şartlarda belli faaliyetlere girişmesine izin verildiğini belirlemektedir. Kısaca kurumlar insanlar arasındaki etkileşimin çerçevesini oluşturmaktadırlar. North ile şekillenen ve "kurumlara güven" olarak karşımıza çıkan söz konusu ilişkiden hareketle, bu çalışmada, ilk olarak merkezine kuralları ve kurumları alan kurumsal iktisat yaklaşımı ve günümüzde giderek daha da önem arz eden sosyal sermaye yaklaşımı arasındaki ilişki teorik olarak ele alınmaktadır. Teorik çerçevede bu ilişkinin ortaya konulmasının ardından, alanımız doğrultusunda belirlenen mali formel ve enformel kurumlara duyulan güvenin sosyal sermaye üzerine olan etkisi ikinci nesil veri analiz tekniği olan Yapısal Eşitlik Modeli aracılığıyla ortaya konulmaktadır. Yapısal Eşitlik Modeli ile test edilen araştırmanın bulgularına göre, mali kurumlara duyulan güven sosyal sermaye üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkiye sahiptir.

Anahtar Kelimeler:

Kurumsal İktisat, Sosyal Sermaye, Kurumlara Güven, Yapısal Eşlik Modeli

PDF

___

AKTAN, C. C., (2000), Politik İktisat, İzmir: Anadolu Matbaacılık.
AKTAN, C. C. ve YAY, S., (2018), Nobel Ekonomi Ödülü Sahibi Douglass C. North'un İktisat Bilimine Katkıları: Yeni İktisat Tarihi ve Kurumsal İktisat, Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 10 (2): 62-82.
AKTAN, C. C. ve YAY, S., (2019), Kurumsal Sosyal Sermaye, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
AYDEMİR, M. A., (2011), Toplumsal İlişkilerin Sosyal Sermaye Değeri : Topluluk Duygusu ve Sosyal Sermaye Üzerine Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
AYYILDIZ, H. ve CENGİZ, E., (2006), Pazarlama Modellerinin Testinde Kullanılabilecek Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi,11 (1): 63-84.
BUCHANAN, J. M., (1981), Moral Community, Moral Order, or Moral Anarchy, Colorado College: Colorado Springs.
CAN AKTAN WEB, (2018), Kurallar ve Kurumlar Üzerine..., http://www.canaktan.net/canaktan_personal/aktan-seyyah/hayat_hakikat/kurallar.html, (11.09.2018).
DEMİR, Ö., (1996), Kurumcu İktisat, Ankara: Vadi Yayınları.
DEMİR, Ö., (2012), Kurumcu İktisat ve Tarihçi Okul, içinde: B. Erdem & H. İslatince (ed.), İktisadi Düşünceler Tarihi, T. C. Anadolu Üniversitesi Yayını, No: 2617: 121- 141.
FERRARI, M. Z., (2012), Social Capital, Trust and Legal Institutions, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), İtalya: Milan Üniversitesi.
FUKUYAMA, F. Y., (1996), Trust: Social Virtues and the Creation of Prosperity, New York: Simon & Schuster.
FUKUYAMA, F. Y., (2002), Social Capital and Development: The Coming Agenda, SAIS Review, 22 (1), 23-37.
GAY, L. R., (1987), Educational Research Compentencies for Analysis and Application, New York: Macmillan Publishing Company.
GÜRBÜZ, R., (2018), Türkiye'nin İdari Yapısı ve Kamu Görevlileri, Ankara: Kuram Kitap.
HÖGBERG, A., (2009), Formal and Informal Institutions in Asia: A Survey of Asian Corporate Governance, http://www.divaportal.org/smash/get/diva2:279299/FULLTEXT01.pdf, (18.09.2018).
HÖL, İ., TUTAR, K. ve KANDEMİR, H., (2017), Yaşam Stillerinin Girişimcilik Üzerine Yordama Etkisi: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Kesit Akademi Dergisi, 3 (11): 536-549.
KANDEMİR, H., (2015), Çevre Etkenlerinin Kurumsal Stratejilere Etkisi: Büyük Ölçekli İnşaat Firmaları Üzerinde Bir Araştırma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KANSIZ, E. İ., (2016), İstanbul'daki Alışveriş Merkezleri Bazında Tüketici Davranış Modellerinin Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
KURAN, T., (2018), Yollar Ayrılırken - Ortadoğu'nun Geri Kalma Sürecinde İslam Hukukunun Rolü, (Çev: N. Elhüseyni), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
MERİÇ, M., (2007), Türkiye'nin Mali Yapısı, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi.
MEYDAN, C. H. ve İEİEN, H., (2015), Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
NOOTEBOOM, B., (2007), Social Capital, Institutions and Trust, Review of Social Economy, 65: (1): 29-53.
NORTH, D. C., (1990), Institutions and a Transaction-cost Theory of Exchange, içinde: J. Alt & K. Shepsle (ed.), Perspectives on Positive Political Economy, Cambridge: Cambridge University Press., 182-194.
NORTH, D. C., (1991), Institutions, Journal of Economic Perspectives, 5 (1): 97-112.
NORTH, D. C., (1997), The Contribution of the New Institutional Economics to an Understanding of the Transition Problem, Helsinki WIDER Annual Lecture 1. UNU World Institute for Development Economics Research, 1-19.
North D. C., (1997a), The Process of Economic Change, UNU World Institute for Development Economics Research (UNU/WIDER) Discussion Paper, 128.
NORTH, D. C., (2005), Understanding the Process of Economic Change, Princeton: Princeton University Press.
NORTH, D. C., (2010), Kurumlar, Kurumsal Değişim ve Ekonomik Performans, (Çev: G. Ç. Güven), İstanbul: Sabancı Üniversitesi Yayınları.
OECD, (2006), İşletme Kümelenmeleri - Orta ve Doğu Avrupa'daki İşletmelerin Desteklenmesi, (Çev: M. H. Çolakoğlu, C. Özelli Gazel, G. Turgut, D. Demirez & Ç. Arslan), Ankara: TOBB Yayınları.
ONYX, J., ve BULLEN, P., (2000), Measuring Social Capital in Five Communities, The Journal of Applied Behavioral Science, 36 (1): 23-42.
ÖZTÜRK, N., (2013), Kamu Mali Yönetimi: Mali Kurumlar, Bursa: Ekin Yayınevi.
ÖZTÜRK, N., (2017), Mali Yönetim, Bursa: Ekin Yayınevi.
PAVARINA, P. R. D. J. P. CELLA, D., (2015), Formal and Informal Institutions and the Economic Development in Latin America, European Regional Science Association Papers, Ersa15p209.
POEL, P. E., (2005), Informal Institutions, Transaction Costs and Trust: A Case Study on Housing Construction by Migrants in Ashanti-Mampong, Ghana, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hollanda: Amsterdam Üniversitesi.
PUTNAM, R. D., (1993), Making Democracy Work: Civic Traditions in Modern Italy, Princeton: Princeton University Press.
RAISER, M., (1997), Informal Institutions, Social Capital and Economic Transition: Reflections on a Neglected Dimension, European Bank for Reconstruction and Development Working Paper.
SİNCER, E., (2017), Din İnancı ve Dindarlık Düzeyinin Girişimcilik Düzeyine Etkisi: Hatay Örneklemi Üzerinden Değerlendirme, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
SOYSA, I. D. & JUTTING, J., (2007), Informal Institutions and Development: How They Matter and What Makes Them Change, içinde: J. Jutting, D. Drechsler, S. Bartsch & I. D. Soysa (ed.), Informel Institutions: How Social Norms Help Hinder Development, OECD: The Development Centre of OECD, 29-43.
TECİM, E., (2011), Sosyal Güven Oluşumunda Dinin Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
ZWAAN, A., (2015), Formal Versus Informal Institutions, http://www.davidehrhardt.com/blog-institutions-in-time/2015/10/16/formal- versusinformal-institutions, (11.09.2018).