CAN YÜCEL ŞİİRİNDE BİR VAROLUŞ BİÇİMİ OLARAK GÜZELDEN KAÇMAK

Öz Sanatçının bir insan olarak doğuştan getirdiği mizaç özellikleri yanında özellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde çevresiyle kurduğu/kuramadığı ilişkiler, onun yaratma edimiyle doğrudan ilgilidir. Süperego ile uyum sağlamış bir egonun ürettikleri karşısında, bu dengeyi kuramamış bir başka egonun ürettikleri arasında yapısal ve tematik bütünlük bakımından farklar vardır. Can Yücel’in ilk şiirinden son şiirine doğru yapılacak kronolojik bir okumada göze çarpan ilk şey, şiirlerdeki öznenin gittikçe marjinalleşen bir şekilde güzel ve güzellik duygusundan uzaklaşmaya başlamasıdır. Bu da bize onun –bahsettiğimiz- süperegoego uyumsuzluğunun içinde olduğunu düşündürmektedir. Şiirlerdeki özne güzel olana karşı adeta savunma oluşturmuş ve savaş açmış gibidir. Tahammüden girişilen bu tutum ego inşa ederken kendine özgü bir varoluş biçimi arayan şairin bulduğu sıra dışı yol ile ilgili olmalıdır. Diğer taraftan şiir türünün estetik ilkeleri düşünüldüğünde bir şairin mesleğine mugayyir bir şekilde güzellikle işinin olmadığını söylemek de kolay değildir. Şairin hemen her şiirine yansıyan bu tezatlı durum, onun şiir estetiğinin de en belirgin yönlerinden birini oluşturur. Bu çalışmanın amacının Can Yücel’in psikolojisini tahlil etmek ya da şiirleri ile psikolojisi arasında bağlantı kurmak olmadığını öncelikle belirtmek gerekir. Amaç, onun şiirlerinde bu olgunun ne denli yoğun bir biçimde karşımıza çıktığı ve estetiğinin yapı taşlarından biri olduğunu ortaya koymaktır.

Anahtar Kelimeler:

Can Yücel, , şiir, , varoluş

PDF

___

AKIN, Enis, (2006), “Güzelde Tutunamayan Şair: Can Yücel”, Varlık, 1181, ss. 49-52
BOWLBY, John, (1973), “Seperation: Anger and Anxiety”, Attachment and Loss, Vol.2, New York: Basic Books,
BÖRKLÜ, Jale.G. (2012), Can Yücel’in Hayatı, Edebî Çevresi ve Şiirlerinin İncelenmesi, (Doktora Tezi), Gazi Ü. Sos. Bil. Ens.
BURGER Jerry. M., (2006), Kişilik- Psikoloji Biliminin İnsan Doğasına Dair Söyledikleri, (Çev.: İ.D.E. Sarıoğlu), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
HİLAV, Selahattin, (1995), Edebiyat Yazıları, İstanbul: YKY.
HORNEY, Karen, (1993), Nevrozlar ve İnsan Gelişimi, (Çev.: S. Budak), Ankara: Öteki Yayınevi.
KAYIRAN, Yücel, (1996), “Modern Türk Şiirinde Bir Tavır: Can Yücel’in Şiirinde İmge”, Sombahar, 34, Mart-Nisan.
UZUNOĞLU, Selim, (2006), Kişilikleri Tanıma Rehberi, İstanbul: Morpa Kültür Yay.
REİCH, Wilhelm, (1991), Kişilik Çözümlemesi, (Çev.: B. Onaran), İstanbul: Payel Yayınları.
SÜREYYA Cemal (2006), Şapkam Dolu Çiçekle, İstanbul: YKY.
YALÇIN, Mehmet, (1996), “Can Yücel’in Şiiri”, Sombahar, 34, Mart-Nisan.
YÜCEL, Can, (1974), “Şiir İnsanlığın Kurtuluşu….”, (Kon: Alpay Kabacalı), Milliyet Sanat, 103, ss.4-8.
YÜCEL, Can, (1983), “Can Yücel ile Rengahenk Üzerine Konuşma”, (Kon.: T.Uyar), Milliyet Sanat Dergisi, 65, ss.20-21
YÜCEL, Can, (1988), “Biz Öfkenin Yerine Oturtulduğu Zaman Çıkış Noktası….”, (Kon.: Ö. Taner, B. Toprak), Yeni Düşün, Nisan, ss. 12-19
YÜCEL, Can, (1996), “Can Yücel Genç Bir İhtiyar-Söyleşi”, (Kon.: M.Erol), Hürriyet Gösteri, 193, ss.16-21
YÜCEL, Can, (1996), “Can Yücel: Şiir Düzerken Kahkaha Çiçekleri Üretmek”, (Kon: Zeynep Oral), Milliyet Sanat, 463, ss.4-8.
YÜCEL, Can, (2000), Seke Seke, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2004a), Ölüm ve Oğlum, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2004b), Alavara, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2005), Gökyokuş/Kuzgunun Yavrusu, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2006), Çok Bi Çocuk, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2007a), Gece Vardiyası, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2007b), Canfeda, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2008a), Seke Seke, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2008b), Portreler, İstanbul: Doğan Kitap.
YÜCEL, Can, (2018a), Maaile, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2018b), Yazma, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2018c), Gezintiler, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2019a), Mekânım Datça Olsun, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2019b), Güle Güle-Seslerin Sessizliği, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2019c), Bir Siyasinin Şiirleri, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2019d), Sevgi Duvarı, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
YÜCEL, Can, (2020), Rengâhenk, İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.