TOPRAKTAKİ BİTKİ BESİN MADDESİ HAVUZU KAPSAMINA GİREN BAZI TERİMLERİN KULLANILIŞLARI

Öz Bitki besin maddesi döngüsü ve topraktaki havuzları, orman sağlığı ve beslenmesini doğrudan etkileyen en önemli bileşenlerden biridir. Toprak içinde gerçekleşen muhtelif süreçlerin sonunda alınabilir hâle geçen topraktaki besin maddeleri, toprak içinde çeşitli havuzlarda kısa veya uzun sürelerle durmakta ve buradan da belirli süreçleri geçirdikten sonra bitkiler veya mikroorganizmalar tarafından alınmaktadır. Topraktaki besin maddesi havuzlarının neler olduğu hakkında genel bir fikre sahip olunmakla birlikte, bu çalışma kapsamında ele alınan havuz terimlerinin, tam olarak neyi ifade ettiği, Türkçe ve yabancı yayınlarda bilinen kapsamlı tanım ve kullanımlarının nasıl yapıldığı, bir besin maddesi havuzunu hangi farklı kavramlarla ifade edildiği ve aralarında anlam boşlukları ve farklılıklarının neler olduğu incelenmiştir. Yapılan değerlendirme sonucunda, (i) 1980’lerden önceden beri kullanılan terimlerin daha doğru ve karışıklık içermeyen şekilde kullanıldığı; (ii) üzerinde çalışma yapılan konuların yoğunluğu arttıkça, terimlerin sıklıkla kullanılan hâllerinde bir devamlılığın yakalandığı (toprak organik maddesi, ölü örtü gibi) ve (iii) son zamanlarda yapılan çalışmalardaki konuların ve kavramların doğrudan İngilizce üzerinden yapılmasından dolayı (microbial biomass, plant biomass gibi), Türkçede belirli bir karşılığının henüz yerleşmediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Besin maddesi havuzu, ölü örtü, organik madde, toprak çözeltisi

PDF

___

Ağ1., 2020. TÜBA Terimler Sözlüğü. http://www.tubaterim.gov.tr/ATS/index.php/w_ anasayfa/search/?q=biyok%C3%BCtle+&arama_ options=1&szl=20%2C23%2C32&lng=1%2C2% 2C3&relational_search=# (Ziyaret saati ve tarihi: 11:51 12.03.2020).
Ağ 2., 2020. TÜBA Terimler Sözlüğü. http://www.tubaterim.gov.tr/ATS/index.php/w_ anasayfa/search/?q=mikrobiyal&arama_options= 4&szl=20%2C23%2C32&lng=1%2C2%2C3&rela tional_search=# (Ziyaret saati ve tarihi: 11:49 12.03.2020).
Anderson, D. W., 1988. The effect of parent material and soil development on nutrient cycling in temperate ecosystems. Biogeochemistry, 5(1): 71-97.
Baskerville, G. L., 1972. Use of logarithmic regression in the estimation of plant biomass. Canadian Journal of Forest Research, 2(1): 49-53.
Bormann, F. H., Likens, G. E., 1967. Nutrient cycling. Science, 155 (3761): 424-429.
Brady, N. C., Weil, R. R., Weil, R. R., 2008. The nature and properties of soils (Vol. 13, pp. 662-710). Upper Saddle River, NJ: Prentice Hall.
Busing, R. T., Fujimori, T., 2005. Biomass, production and woody detritus in an old coast redwood (Sequoia sempervirens) forest. Plant Ecology, 177(2): 177-188.
Cameron, F. K., Bell, J. M., 1905. Mineral constituents of the soil solution. United States, Bureau of soils.
Carter, M. R., Gregorich, E. G., Angers, D. A., Beare, M. H., Sparling, G. P., Wardle, D. A., Voroney, R. P., 1999. Interpretation of microbial biomass measurements for soil quality assessment in humid temperate regions. Canadian Journal of Soil Science, 79(4): 507-520.
Çepel, N., 1982. Ekoloji Terimleri Sözlüğü (Almancaİngilizce-Türkçe). İstanbul Üni. Yayın Nu: 3048, Or. Fak. Yay. Nu: 324, 356 sayfa, Taş Matbaası. Çepel, N., 1988. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayını Nu: 3416.
Çepel, N., 1996. Çevre koruma ve ekoloji terimleri sözlüğü: Türkçe-Almanca-İngilizce. TEMA Vakfı.
Çepel, N., Irmak, A., 1968. Belgrad ormanı'nda seçilen birer kayın, meşe ve karaçam meşceresinde yıllık yaprak dökümü miktarı ve bu yolla toprağa verilen besin maddelerinin tesbiti üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18 (2):1- 8.
Culumber, C. M., Reeve, J. R., Black, B. L., Ransom, C. V., Alston, D. G., 2019. Organic orchard floor management impact on soil quality indicators: nutrient fluxes, microbial biomass and activity. Nutrient Cycling in Agroecosystems, 115(1), 101-115.
Demura, T., Ye, Z. H., 2010. Regulation of plant biomass production. Current opinion in plant biology, 13(3): 298-303.
Eruz, E., 1979. Toprak tuzluluğu ve bitkiler üzerindeki genel etkileri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 29 (2):112-120.
Fahey, T. J., 1983. Nutrient dynamics of aboveground detritus in lodgepole pine (Pinus contorta ssp. latifolia) ecosystems, southeastern Wyoming. Ecological Monographs, 53(1): 51-72.
Flores-Verdugo, F. J., Day Jr, J. W., Briseño-Dueñas, R., 1987. Structure, litter fall, decomposition, and detritus dynamics of mangroves in a Mexican coastal lagoon with an ephemeral inlet. Marine Ecology Progress Series, 35(27): 83-90.
Fransen, B., de Kroon, H., De Kovel, C. G. F., van den Bosch, F., 1999. Disentangling the effects of root foraging and inherent growth rate on plant biomass accumulation in heterogeneous environments: a modelling study. Annals of Botany, 84(3): 305-311.
Gülçur, F., 1952. Kuzey Anadolu ormanlarının bazı meşcerelerinde toprak humusu üzerine araştırmalar. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2(1): 153-184.
Gülçur, F., 1961. Toprağın reaksiyonu ve toprak reaksiyonunun bitki besin maddelerinden olan istifadeye tesiri. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11(2):51-59.
Güner, D., Özkan, K., 2019. Türkiye’deki karaçam ağaçlandırma alanlarında besin stoklarının belirlenmesi. Ormancılık Araştırma Dergisi, 6(2): 192- 207.
Hanson, P. J., Wullschleger, S. D., Bohlman, S. A., Todd, D. E., 1993. Seasonal and topographic patterns of forest floor CO2 efflux from an upland oak forest. Tree physiology, 13(1): 1-15.
Harmon, M. E., 2001. Moving towards a new paradigm for woody detritus management. Ecological Bulletins, 49:269-278.
Irmak, A., 1963. Topraklı fidanlarla kaydedilen toprak ve besin maddesi miktarı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi. 13:36-39.
Irmak, A., 1970. Orman Ekolojisi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1650, Orman Fak. Yayın No: 149, Taş Matbaası, 367 sayfa.
Irmak, A., 1972. Toprak İlmi. İstanbul Üniversitesi Yayın No: 1268, Orman Fak. Yayın No: 121, Taş Matbaası 300 sayfa.
Jandl, R., Rodeghiero, M., Martinez, C., Cotrufo, M. F., Bampa, F., van Wesemael, B., Lorenz, K., 2014. Current status, uncertainty and future needs in soil organic carbon monitoring. Science of the Total Environment, 468: 376-383.
Kalisz, P. J., Stone, E. L., 1980. Cation exchange capacity of acid forest humus layers. Soil Science Society of America Journal, 44(2): 407-413.
Karaöz, Ö., 1988. Belgrad ormanında bazı iğne yapraklı ve geniş yapraklı orman ekosistemlerinin önemli edafik özellikleri ile bitkisel kütle karakteristikleri bakımından karşılaştırılması. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 38(1): 156-190.
Kögel, I., 1986. Estimation and decomposition pattern of the lignin component in forest humus layers. Soil Biology and Biochemistry, 18(6): 589-594.
Krankina, O. N., Harmon, M. E., Griazkin, A. V., 1999. Nutrient stores and dynamics of woody detritus in a boreal forest: modeling potential implications at the stand level. Canadian Journal of Forest Research, 29(1): 20-32.
Kriss, A. Y., Rukina, Y. A., Tikhanenko, A. S., 1950. The microbial biomass on the sea floor in the hydrogensulphide region of the Black Sea. In Dokl. Akad. Nauk SSSR (Vol. 89, No. 5).
Laclau, J. P., Ranger, J., de Moraes Gonçalves, J. L., Maquère, V., Krusche, A. V., M’Bou, A. T., Deleporte, P., 2010. Biogeochemical cycles of nutrients in tropical Eucalyptus plantations: main features shown by intensive monitoring in Congo and Brazil. Forest ecology and management, 259(9): 1771-1785.
Lafond, A., 1950. Oxidation-Reduction Potential as a Characteristic of Forest Humus Types 1. Soil Science Society of America Journal, 14(C): 337-340.
Laskowski, R., Niklinska, M., Maryanski, M., 1995: The dynamics of chemical elements in forest litter. Ecology, 76(5): 1393-1406.
McCarthy, M. C., Enquist, B. J., 2007: Consistency between an allometric approach and optimal partitioning theory in global patterns of plant biomass allocation. Functional Ecology, 21(4): 713- 720.
McClaugherty, C. A., Pastor, J., Aber, J. D., Melillo, J. M., 1985. Forest litter decomposition in relation to soil nitrogen dynamics and litter quality. Ecology, 66(1): 266-275.
Menzel, R. G., 1965. Soil-plant relationships of radioactive elements. Health Physics, 11(12): 1325- 1332.
Moscatelli, M. C., Fonck, M., De Angelis, P., Larbi, H., Macuz, A., Rambelli, A., Grego, S., 2001. Mediterranean natural forest living at elevated carbon dioxide: soil biological properties and plant biomass growth. Soil use and management, 17(3): 195- 202.
O'Neill, R. V., Ausmus, B. S., Jackson, D. R., Van Hook, R. I., Van Voris, P., Washburne, C., Watson, A. P., 1977. Monitoring terrestrial ecosystems by analysis of nutrient export. Water, Air, and Soil Pollution, 8(3), 271-277.
Özyazıcı, M. A., Dengiz, O., Aydoğan, M., Bayraklı, B., Kesim, E., Urla, Ö., Ünal, E., 2015. Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi tarım topraklarının bazı makro ve mikro bitki besin maddesi konsantrasyonları ve ters mesafe ağırlık yöntemi (IDW) ile haritalanması. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 16(2): 187-202.
Putuhena, W. M., Cordery, I., 1996. Estimation of interception capacity of the forest floor. Journal of Hydrology, 180(1-4): 283-299.
Rao, R. P., 1913. Biofuels–Feasibility of Using Algae Biomass in ABE Process Interactive Qualifying Project Report completed in partial fulfillment of the Bachelor of Science degree at (Doctoral dissertation, Worcester Polytechnic Institute).
Reiners, W. A., 1973. Terrestrial detritus and the carbon cycle. Atmosphere, 700: 1-76.
Robinson, W. O., Steinkoenig, L. A., Miller, C. F., 1917. The relation of some of the rarer elements in soils and plant. No: 600. US Department of Agriculture.
Schulz, S., Brankatschk, R., Dümig, A., Kögel-Knabner, I., Schloter, M., Zeyer, J., 2013. The role of microorganisms at different stages of ecosystem development for soil formation. Biogeosciences, 10(6): 3983-3996.
Sevgi, O., Tecimen, H. B., 2008. Changes in Austrian Pine forest floor properties in relation with altitude in mountainous areas. Journal of Forest Science, 54(7): 306-313.
Sevgi, O., Tecimen, H. B., 2009. Physical, chemical and pedogenetical properties of soil in relation with altitude at Kazdagi upland black pine forest. J. Environ. Biol, 30(3): 349-354.
Sevgi, O., Tecimen, H., Çobanoğlu, G., Sevgi, E., Yılmaz, O., 2011. Alaçam Dağları Karaçam Ormanlarının Liken Ölü Örtü pH'sının İrdelenmesi. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 61(2): 45-52.
Sevim, M., 1951. Alaçam (Dursunbey) ormanında ekolojik ve pedolojik araştırmalar (Untersuchungen über die Standorts-und Bodenverhaltnisse im Alaçam Waldgebiet (Dursunbey). Journal of the Faculty of Forestry, Istanbul University. 1(1): 115-142.
Sevim, M., 1952. Lübnan sedirinin (Cedrus libani Barr.) Türkiye’deki tabi yayılışı ve ekolojik şartları (Die Naturliche verbreitung und standortsbedingungen der Libanonzeder (Cedrus libani Barr.) in der Turkei. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 2(2): 19- 46.
Sharma, J. C., Sharma, Y., 2004. Nutrient cycling in forest ecosystems–A review. Agricultural Reviews, 25(3): 157-172.
Sparling, G., Parfitt, R. L., Hewitt, A. E., Schipper, L. A. (2003). Three approaches to define desired soil organic matter contents. Journal of Environmental Quality, 32(3): 760-766.
Svoboda, M., Matějka, K., Kopáček, J. (2006). Biomass and element pools of selected spruce trees in the catchments of Plešné and Čertovo Lakes in the Šumava Mts. J. For. Sci, 52(10): 482-495.
Tecimen, H. B., Sevgi, O., Yılmaz, O. Y., Carus, S., Kavgacı, A., Akburak, S., 2019. Estimation of forest litter fractions by regression analysis in different aged stands of Pinus nigra. Bosque, 40(1): 41-48.
Tecimen, H., Sevgi, O. (2008). Orman topraklarında mikroorganizmalar tarafından gerçekleştirilen azot dönüşümleri. Türkiye Ormancılık Dergisi, 9(1), 179- 189.
Tecimen, H.B., Sevgi, O., Makineci, E., 2001, Investigations on Physical and Chemical Properties of Forest Floor in Turkey, Fifth International Conference On Wood Science, Technology And Forestry, September 2001, Ljubljana, Slovenia.
Tolunay, D., 2012. Bolu-Aladağ’daki genç sarıçam meşcereleri için oluşturulan bitkisel kütle denklemleri ve katsayıları.İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 62(2): 97-111.
Tyler, G., 2004. Rare earth elements in soil and plant systems-A review. Plant and soil, 267(1-2): 191-206.
Tyler, G., Olsson, T., 2001. Concentrations of 60 elements in the soil solution as related to the soil acidity. European Journal of Soil Science, 52(1), 151- 165.
van der Heijden, G., Legout, A., Mareschal, L., Ranger, J., Dambrine, E., 2017. Filling the gap in Ca inputoutput budgets in base-poor forest ecosystems: The contribution of non-crystalline phases evidenced by stable isotopic dilution. Geochimica et Cosmochimica Acta, 209: 135-148.
Vance, E. D., Brookes, P. C., Jenkinson, D. S., 1987. An extraction method for measuring soil microbial biomass C. Soil biology and Biochemistry, 19(6): 703- 707.
Yanai, J., Robinson, D., Young, I. M., Kyuma, K., Kosaki, T., 1998. Effects of the chemical form of inorganic nitrogen fertilizers on the dynamics of the soil solution composition and on nutrient uptake by wheat. Plant and Soil, 202(2): 263-270.