TÜRK EDEBİYATINDA GÜLİSTÂN ŞERHLERİ VE MAHMUD TÂÎ BİN MUHAMMED’İN(v.1268/1851) ŞERH-İ GÜLİSTÂN’I

Klasik Türk edebiyatı denilen dönem 13. yüzyıl sonlarından, 19. yüzyılın ikinci yarısına kadar geçen süreci kapsar. Osmanlı Devleti saltanatına denk düşen bu dönemde, klasik Türk edebiyatının ilerleme alanı, devletin sınırlarının ulaştığı yerler ile paralellik gösterir. Yeni kültür ve medeniyetlerle tanışma süreci edebiyatımızda tercüme ve şerh geleneğini doğurmuştur. Özellikle şerh geleneği sayesinde, yazıldığı döneme damgasını vuran ya da evrensel nitelikler taşıyan eserler, insanların anlayışına ve istifadesine sunulmuştur. Bu eserlerden biri de Sa‘dî-i Şirazî’nin Gülistân’ı olup, 16. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar şerhleri yapılagelmiştir. Bu çalışmamızda Türk edebiyatında yapılmış olan Gülistân şerhleri listelenecek ve içlerinden Mahmud Tâî bin Muhammed’in tespit edilebilen hayatî bilgileri ve eseri Şerh-i Gülistân genel hatlarıyla tanıtılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Sa‘dî, Mahmud Tâî, Gülistân, Şerh, Türk edebiyat

GULISTAN SHARSH IN TURKISH LITERATURE AND MAHMUD TAI BIN MUHAMMED’S SHARHS GULISTAN

What is called Classical Turkish Literature is between the end of 13th century and the second half of 19th century. In this period which timely corresponds the reign of Ottoman Empire progress can be made according to the bundaries of the states. The phase of acquainting between new cultures and civilizations leads to the tradition of translation and sharh. Especially thanks to the tradition of sharh the literary works which are either remorkable works can be presented or made avaliable to human beings. Sadi Sirazi’s Gulistan is one of those works it’s sharhs was made from 16th to 19th century. In this study, the sharhs of Gulistan is listed and some confirmed information about his life and his work Sharh of Gulistan (The Commentary of Gulistan) is presented in general terms.

Keywords:

Saadi, Mahmud Tai, Gulistan, Sharh, Turkish Literatur,

PDF

___

KAYNAKÇA‘ACLUNÎ,İsmail b. Muhammed, (1985) Keşfü’l-Hafâ ve Müzîlü’l-İlbâs,c.I, Beyrut AYYILDIZ, E. (2003) Makâme, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.27, 417-419CANPOLAT, H. (2000) Lâmi’î Çelebi’nin Şerh-i Dibâce-i Gülistân’ı. Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir.CANPOLAT, H. (2006) Sa’dî’nin Gülistân Önsözüne Yapılan Türkçe Şerhlerin Karşılaştırmalı İncelenmesi. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir.ÇELEBİOĞLU, Â. (1994), Kanûnî Sultân Süleyman Devri Türk Edebiyatı, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları: 2540, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi: 657, Araştırma - İnceleme Dizisi: 38, İstanbul.ÇİÇEKLER, M. (2008) Sa’dî Şirâzî. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, c.35,405-407.DURU, R. (2007) Modern Metin Çözümleme Teknikleri Bakımından Şerh Geleneği Ve İsmail Hakkı Bursevî. Doktora Tezi. Ege Üniversitesi. İzmir.EL-BAĞDÂDÎ, İ. P. Hediyyetü’l- Ârifîn. 2.cilt. Dâru İhyâ’u’t-Terâsi’l-Arabî, Beyrut.EL-BAĞDÂDÎ, İ. P. Îzâhu’l- Meknûn. 2.cilt. Dâru İhyâ’u’t-Terâsi’l- Arabî, Beyrut.GÜLDENOĞLU, S. (2019). MAHMUD TÂÎ BİN MUHAMMED’İN(v.1268/1851) ŞERH-İ GÜLİSTÂN’I. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (71), 191-203.İLAYDIN, H. (2001), İskenderiyye, Gülistan, MEB Yayınları: 2119, Bilim ve Kültür Eserleri Dizisi:430, İslâm Klasikleri: 4, İstanbulKANAR, M. (2002) Gülistân. Şule Yayınları, İstanbul.MAHMUD Tâî bin Muhammed el-Bağdâdî el- Hanefî. Şerh-i Gülistân. Milli Kütüphane. nr.9036.REHBER, H. H.(1997) Gülistân’ı Sa’dî. İntişârât-ı Safâ Alişâh, Tahran.SADRU’L-HUFFÂZ, S. M.(1385) Avâmil-i Terbiyyet Der-Bâbhâ-yi Heftom u Heştom-i Gülistân-i Sa’dî. Mecelle-i Dânişkede-i Edebiyyât u Ulûm-i İnsânî Dânişgâh-i Tehrân, (177),153-172.Safa, Z. (1371) Tarih-i Edebiyat Der İran, c.5/1, Tahran.SÂMÎ, A. (1346) Şinâsâ-yı Sa’dî der-Avrupa. Hüner u Merdom, (61),2-5.TARLAN, A.N. (1937), Metinler Şerhine Dair. Suhulet Basımevi, İstanbul.YAZAR, S.(2011) Anadolu Sahası Klasik Türk Edebiyatında Tercüme Ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi. İstanbul.YAZICI, T.(1996) Gülistân. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 14, 240- 241.YILMAZ, O. (2008) 16. Yüzyıl Şârihlerinden Sûdî-i Bosnevî Ve Şerh-i Gülistân’ı Doktora-Tezi. Marmara Üniversitesi. İstanbul.YILMAZ, O. (2012) 16. Yüzyıl Şârihlerinden Sûdî-i Bosnevî Ve Şerh-i Gülistân’ı Çamlıca Basım Yayın, İstanbul.