Avrupa Birliği'nin Dağlık Karabağ Sorunundaki Rolü

Sovyet sonrası Kafkasya coğrafyasının önemli çatışma alanı olan Dağlık Karabağ sorunu, uzun bir geçmişe dayanmaktadır. Bu nedenle, Azerbaycan ve Ermenistan arasında meydana gelen bu sorunda çatışma ve uzlaşma girişimleri devamlılık göstermiştir. 1988-1994 savaşı, iki taraf arasında önemli gelişmelere neden olmuştur. Sonraki süreçte Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı bünyesinde bulunan Minsk Grubu uzlaşı sağlamaya çalışmıştır. Buna karşın, Nisan 2016'da yaşanan çatışmalar, sorunun güncelliğini koruduğunu göstermiştir. Bu çerçevede, Avrupa Birliği de diğer uluslararası örgütler ve küresel güçler gibi sorunla ilgili olarak çeşitli politikalar geliştirmiştir. Çalışma, Avrupa Birliği'nin Dağlık Karabağ sorunundaki rolünü ve etkisini incelemesiyle önceki çalışmalardan ayrılmaktadır. Bu kapsamda çalışmada öncelikle sorunun tarihsel arka planına değinilmiştir. Sonraki bölümde, Avrupa Birliği'nin Dağlık Karabağ sorunundaki politikaları kronolojik olarak incelenmiştir. Ayrıca, sorunla ilgili görevlendirilen Avrupa Birliği Özel Temsilcisi de ele alınmıştır. Sonuç olarak, AB'nin sorunun çözümünde etkin bir role sahip olmadığı belirtilmiştir.

The Role of the European Union in the Nagorno-Karabakh Question

Nagorno-Karabakh question which has been one of the crucial conflict areas of the post-Soviet Caucasus geography has a long history. Thus, the conflict and consensus attempts in this problem between Azerbaijan and Armenia have shown continuity. 1988-1994 war has led to important developments between the two sides. In the following process, Minsk Group working under Organization for Security and Co-operation in Europe has tried to compromise. In spite of this, conflicts in April 2016 indicated that the question was still alive. In this framework, European Union has also developed various policies regarding the question as well as other international organizations and global powers. This study has been separated from the previous ones by examining the role and impact of the European Union in the Nagorno-Karabakh question. In this context, this study initially deals with the historical background of the question. Next chapter chronologically examines the policies implemented by the European Union. Furthermore, the study also addresses the European Union Special Representative that has been assign to the question. Consequently, it is expressed that the EU does not have an active role in the resolution of the question.

PDF

___

"AB Dağlık Karabağ için arabulucu", 18.05.2004, http://arsiv.ntv.com.tr/ news/270526.asp Erişim: 14.08.2016.
"AB Karabağ sorununun çözümünün uzamasından rahatsız", 02.07.2012, http://newsaze.com/haberler_ab_karabag_sorununun_cozumunun_uzamasindan_rahatsiz_-l-1-sayfa_id-666-id-101500 Erişim: 25.08.2016.
"AB Komiseri Stefan Füle: Karabağ sorununun çözümü için güven oluş- turmak şart", 04.04.2012, http://www.newsaze.com/haberler_ab_komiseri_stefan_fule_karabag_sorununun_cozumu_icin_guven_olusturmak_sart_-l-1-sayfa_id-666-id-91805 Erişim: 21.08.2016.
"AB: Yukarı Karabağ'daki referandumu tanımıyoruz", 11.12.2006, http:// www.hurriyet.com.tr/dunya/5593046.asp Erişim: 13.08.2016.
"AB Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton'ın Dağlık Karabağ konusunda yaptığı konuşma", http://avrupa.info.tr/tr/bilgi-kaynaklari/eeas-haberleri/eeas-single-view/article/ab-yueksek-temsilcisi-catherine-ashtonin-daglik-karabag-konusunda-yaptigi-konusma.html Erişim: 08.09.2016.
"AB'den, Ermenistan ve Azerbaycan'a 'ateşkese saygılı olun' çağrısı", 03.08.2014, http://www.haberturk.com/dunya/haber/976302-abdenermenistan-ve-azerbaycana-ateskese-saygili-olun-cagrisi Erişim: 30.08.2016.
"AB'den Karabağ Sorununa 'Halk Diplomasisi' Önerisi", 21.05.2012, http://www.newsaze.com/haberler_ab8242den_karabag_sorununa_halk_diplomasisi_onerisi_-l-1-sayfa_id-666-id-96948 Erişim: 18.08.2016.
Abushev, Kavus. "The Nagorno Karabakh Conflict as a Part of the 'New' Eurasian Gopolitics", Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt: 60, Sayı: 3, 2005, s. 1-32.
Aslanlı, Araz. "Karabağ Sorunu ve Azerbaycan-Türkiye-Ermenistan İli- şileri", Çankırı Karatekin Üniversitesi Uluslararası Avrasya Strateji Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1, Kasım 2012, s. 175-196.
Aslanlı, Araz. "Tarihten Günümüze Karabağ Sorunu", Avrasya Dosyası, Cilt: 7, Sayı: 1, İlkbahar 2001, s. 393-430.
Cafersoy, Nazım. Elçibey Dönemi Azerbaycan Dış Politikası, ASAM Yayınları, Ankara, 2001.
"Catherine Ashton: Dağlık Karabağ sorununun tek çözüm formatı AGİT Minsk Grubu", 30.09.2011, http://news.am/tur/news/76159.html Eri- şim: 24.08.2016.
Commission Of The European Communities, Communication From The Commission To The Council And The European Parliament Black Sea Synergy - A New Regional Cooperation Initiative, Brussels, 11.04.2007 Com(2007) 160 Final.
Council Decision 2014/438/CFSP of 8 July 2014 amending and extending the mandate of the European Union Special Representative for the South Caucasus and the crisis in Georgia, OJ L 200, 9.7.2014.
Council of the European Union, Eastern Partnership: the way ahead, Joint Declaration of the Eastern Partnership Summit, Vilnius, 29 November 2013 17130/13, PRESSE 516.
"Dağlık Karabağ sandık başında", 19.07.2012, http://www.aljazeera.com. tr/haber/daglik-karabag-sandik-basinda Erişim: 20.08.2016.
Demir, Ali Faik. "AB'nin Güney Kafkasya Politikaları", (Der. Beril Dedeoğlu), Dünden Bugüne Avrupa Birliği, Boyut Yayıncılık, İstanbul, 2003, s. 363-395.
"ENP Action Plans", http://eeas.europa.eu/enp/documents/action-plans/ index_en.htm Erişim: 18.08.2016.
"EU: Status quo in Karabakh conflict not sustainable, solution must be found", 16.04.2016, http://www.today.az/news/politics/149798.html Erişim 30.09.2016.
European Council. A Secure Europe in a Better World: European Security Strategy, Brussels, 12 December 2003.
"European Neighbourhood Policy (ENP)", http://eeas.europa.eu/enp/ about-us/index_en.htm Erişim: 19.08.2016.
European Parliament resolution of 20 May 2010 on the need for an EU strategy for the South Caucasus (2009/2216(INI)).
"Foreign Minister of Armenia received the EU Special Representative for the South Caucasus and the crisis in Georgia", 07.07.2015, http:// www.mfa.am/en/press-releases/item/2015/07/07/min_eu_sp/ Erişim: 06.09.2016.Gaweda, Barbara and Marco Siddi. No settlement without a proactive policy: The European Union and the secessionist conflicts in the post-Soviet space, Institut für Europäische Politik Policy Briefs on Enlargement and Neighbourhood No. 5, 2012.
German, Tracey. "The Nagorno-Karabakh Conflict between Azerbaijan and Armenia: Security Issues in the Caucasus", Journal of Muslim Minority Affairs, Vol: 32, No: 2, June 2012, pp. 216-229.
Görgülü, Aybars. "The Dispute over Nagorno-Karabakh: A Protracted Conflict", Review of Armenian Studies, No: 25, 2012, pp. 47-66.
Huseynli, Fidan. "The EU's Changing Role in the Nagorno-Karabakh Negotiation Process: Realities, Limits and Perspectives", Journal of Conflict Transformation, Vol: 9, September 2011, pp. 3-6.
Huseynov, Tabib. "The EU and Azerbaijan: Destination Unclear", (Ed. Tigran Mkrtchyan, Tabib Huseynov, Kakha Gogolashvili), The European Union and the South Caucasus, Bertelsmann Stifung, Güterslah, 2009, pp. 49-89.
Janssen, David. "The Impact of the European Union on the Nagorno-Karabakh Conflict", Turkish Policy Quarterly, Vol: 11, No: 1, Spring 2012, pp. 155-163.
"Karabağ'da ateşkes", 5.4.2016, http://www.aljazeera.com.tr/haber/karabagda-ateskes Erişim: 27.09.2016.
"Karabağ'da gerginlik kontrolden çıkabilir", 8.9.2010, http://www.bbc. com/turkce/haberler/2010/09/100908_nagorno_karabakh.shtml Eri- şim: 02.09.2016.
Karaca, Kayhan. "Dağlık Karabağ-Kırım hayaleti", 11.05.2014, http://dw. com/p/1BxnE Erişim: 30.08.2016.
Lobjakas, Ahto. "Caucasus: EU, Azerbaijan Discuss Nagorno-Karabakh", 19.05.2004, http://www.rferl.org/content/article/1052854.html Eri- şim: 15.09.2016.
Özkul, Osman ve Hüseyin Vermez. "Dağlık Karabağ Göçmenlerinin Sosyo-Ekonomik Sorunları", Bilig, Sayı: 51, Güz 2009, s. 139-170.
Paul, Amanda. AB ve Güney Kafkasya: Ne Derece Uzak ve Derin?, Hazar Raporu, Bahar 2013, http://www.hazar.org/content/yayinlar/ab_ ve_guney_kafkasya_ne_derece_uzak_ve_derin__273.aspx Erişim: 19.08.2016."Peter Semneby: AB, Karabağ sorununun çözümünde arabuluculuk için büyük potansiyele sahip", 26.05.2012, http://newsaze.com/haberler_ peter_semneby_ab_karabag_sorununun_cozumunde_arabuluculuk_ icin_buyuk_potansiyele_sahip_-l-1-sayfa_id-666-id-97738 Erişim: 02.09.2016.
"Peter Semneby: Son 5 yılda Dağlık Karabağ sorununda çok az ilerleme kaydedildi", 26.02.2011, http://news.am/tur/news/49447.html Eri- şim: 06.09.2016.
"Philippe Lefort: Dağlık Karabağ sorununun tek kabul edilebilir çözüm alternatifi", 08.09.2011, http://news.am/tur/news/73464.html Erişim: 02.09.2016.
"Philippe Lefort: Ermenistan ve Azerbaycan, Karabağ çatışmasının kurbanına dönüştüler", 07.09.2011, http://news.am/tur/news/73312.html Erişim: 02.09.2016.
"Philippe Lefort: Karabağ sorunu sadece Azerbaycan için değil, tüm bölge için önemli bir sorun", 28.07.2013, http://www.newsaze.com/haberler_philippe_lefort_karabag_sorunu_sadece_azerbaycan_icin_degil_tum_bolge_icin_onemli_bir_sorun-l-1-sayfa_id-666-id-177993 Erişim: 04.09.2016.
Pokalova, Elena. "Conflict Resolution in Frozen Conflicts: Timing in Nagorno-Karabakh", Journal of Balkan and Near Eastern Studies, Vol: 17, No: 1, 2015, pp. 68-85.
Rajabova, Sara. "EU official: Minsk Group only format for Nagorno-Karabakh settlement", 8.6.2013, http://www.azernews.az/azerbaijan/55119.html Erişim: 24.08.2016.
"Remarks by the High Representative/Vice-President Federica Mogherini at the Joint Press Conference with the Foreign Minister of Azerbaijan, Elmar Mammadyarov", 29.02.2016, https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/5335_fr Erişim: 28.09.2016.
"Sargsyan: Nagorno-Karabakh settlement possible exclusively though peaceful means", 31.07.2014, http://en.trend.az/azerbaijan/karabakh/2298674.html Erişim: 06.09.2016.
Semneby, Peter. "The Role of the EU in the Resolution of Conflicts in the South Caucasus", Turkish Policy Quarterly, Vol: 2, Issue 5, June 2006, pp. 17-20.Shiriyev, Zaur. Challenges for the EU in the resolution of the Nagorno-Karabakh conflict: An Azerbaijani perspective, European Policy Centre Policy Brief, Brussels 17 June 2013.
Simãos, Licínia. Engaging Civil Society in the Nagorno Karabakh Conflict: What Role for the EU and its Neighbourhood Policy?, MICROCON Policy Working Paper 11, Brighton, 2010.
"Statement by High Representative/Vice-President Federica Mogherini on the escalation in the Nagorno-Karabakh conflict", 02.04.2016, https:// eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/2921_en Eri- şim: 30.09.2016.
"Statement by President Barroso following his meeting with Tigran Sargsyan, Prime Minister of the Republic of Armenia", http://europa. eu/rapid/press-release_SPEECH-11-180_en.htm?locale=en Erişim: 27.08.2016.
"Status quo in Nagorno-Karabakh conflict is unacceptable, EU South Caucasus envoy says", 30.4.2015, http://www.refugees-idps-committee. gov.az/en/news/384.html Erişim: 07.09.2016.
Şiriyev, Zaur. "2010 Yılının Diplomasi Trafiğinde Dağlık Karabağ Sorununa Çözüm Arayışları", Orta Asya ve Kafkasya Araştırmaları, Cilt: 5, No: 10, 2010, s. 119-145.
The European Partnership for the Peaceful Settlement of the Conflict over Nagorno-Karabakh, http://www.epnk.org/ Erişim: 17.08.2016.
Türker, Haşim. "Avrupa Birliği'nin Güney Kafkasya Politikası", Güney Kafkasya'ya Güncel Bakış Sempozyumu, T.C. Genelkurmay Başkanlığı Harp Akademileri Komutanlığı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Müdürlüğü, Harp Akademileri Basım Evi, İstanbul, 2006, s. 36-40.
United Nations Security Council, Resolution 822, 30 April 1993; United Nations Security Council, Resolution 853, 29 July 1993; United Nations Security Council, Resolution 874, 14 October 1993; United Nations Security Council, Resolution 884, 12 November 1993. United Nations, "Security Council Resolutions -1993", http://www.un.org/ Docs/scres/1993/scres93.htm (9.06.2017)
"Van Rompuy: 'Azerbaycan AB için oldukça önemli bir ortaktır'", 21.06.2013, http://teas.eu/tr/news-van-rompuy-azerbaijan-very-important-partner-eu Erişim: 15.09.2016."West and Azerbaijan denounce Nagorno-Karabakh 'elections'", 04.05.2015, http://www.euractiv.com/sections/europes-east/west-andazerbaijan-denounce-nagorno-karabakh-elections-314288 Erişim: 27.08.2016.
"What Is the EU's Game in the Caucasus Separatist Territories?", 26.02.2015,
http://www.eurasianet.org/node/72301 Erişim: 06.09.2016.
Wolff, Stefan. "The European Union and the Conflict over the Nagorno-Karabakh Territory", Report prepared for the Committee on Member States' Obligations Parliamentary Assembly of the Council of Europe Berlin 4-5 November 2007, s. 1-6. https://www.gov.uk/government/uploads/system/uploads/attachment_data/file/224476/evidence-stefan-wolff-nagorno-karabakh-territory.pdf Erişim: 07.09.2016.