ÇOCUK KİTAPLARINDA SORUN ODAKLILIK: ENGELLİLİK ALGISI
Çocuk kitaplarının edebî duyuş kazandırma yanında bir başka işlevi de çocuğa hayata dair bir takım farkındalıklar kazandırmasıdır. Çocuk kitaplarında temel amaç eğitmek olmasa da, çocuğu hayatta karşılaşabileceği bir takım olay ve durumlara karşı hazırlama görevi de üstlendiği söylenebilir. Çalışmanın amacı çocuk kitaplarında yer alan engelli kahramanların kendilerini algılama biçimleri ile çevrenin engellilik algısının tespitidir. Bu sebeple çalışmada doküman analizi deseni kullanılmıştır. Çalışmada incelenen eserlerde kimi zaman toplumun, kimi zaman da engelli bireyin kendini “öteki”leştirdiği görülmektedir. Özellikle engel gruplarında bedensel engele yönelik kahramanların ağırlıkta olduğu görülmektedir. Bu durumun zihinsel engelli bireylerin duygu dünyalarını anlatmalarının zor olmasından kaynaklandığı düşünülmektedir. Eserleri engelli bireylerin de okuyacağı göz önünde bulundurulduğunda yaşadıkları pek çok deneyimin somutlaştırıldığı söylenebilir. Bununla birlikte eserlerde olumlu tavır/bakış açısından ziyade olumsuz bakış açılarının daha yoğun hissedildiği görülmüştür. Çalışma sonucunda engelliliğin farklı boyutlarıyla ve edebîlik göz önünde tutularak incelenen eserlerde kendine yer bulduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler:
çocuk edebiyatı, engellilik, sorun odaklılık
___
- Avcı Çakman, K. (2016). Düşlerin peşindeki çocuk. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Bektaş, H. (2017). Sevginin gizli tarifi. İstanbul: Altın Kitaplar.
- Can, D., Pekbay, C., Hakverdi Can, M., Kaya, G., Avşar Tuncay, A., Candan, S. (2017). İlköğretim ders kitaplarında engellilik. PAU Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 75-89.
- Cemali, Z. (2018). Patenli kız. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
- Çayır, K. ve Ergün, M. (2013) Ders kitaplarında engellilik. Engelli Hakları İzleme Grubu Projesi. http://secbir.org/images/haber/2012/07/derskitaplarindaengellilik_rapor.pdf
- Çınaroğlu, Ayla. (2011). Denize doğru. İzmir: Uçanbalık.
- Demiral, S. (2015). Parmak uçları. İzmir: Tudem.
- Gedikoğlu Özilhan, Y. G. ve Karadayı, Ş. (2015). Sol ayağım ve kardeşim benim adlı çocuk romanlarında engelliliğe ailenin, toplumun ve engellinin bakış açısı. II.
- Uluslararası Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu. 576-583.
- Güngörmüş Özkardeş, O. (2013). Farklı gelişen çocuklarla ilgili olarak ülkemizde yayınlanmış kitapların incelenmesi. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi. 1, 173-198.
- Gürdal Ünal, A. (2011). Türk çocuk edebiyatında engellilik. İstanbul: Evrensel Basım Yayın.
- Kaynak, M. F. (2016). Güneşe açılan pencere. İstanbul: Bu Yayınevi.
- Kural, L. (2012). Sorun odaklı yazında işitme yetersizliğine karşılaştırmalı bir yaklaşım. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Kutlu, A. (2018). Merhaba sevgi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook. (2nd ed). Thousand Oaks, CA: Sage.
- Önderoğlu, N. (2015). Bana sesini bırak. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
- Sever, S. (2013). Çocuk Edebiyatı ve Okuma Kültürü. İzmir: Tudem Yayınevi.
- Soysal, M. (2017). Daralan. İstanbul: Günışığı Kitaplığı.
- Şirin, M. R. (20017). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. Ankara: Kök Yayıncılık.
- Tuncer, A. T., Karasu, N., Altunay, B., Güler, Ö. (2011). Türkçe ilköğretim ders kitaplarında engel ve engellilik: Bir doküman analizi örneği. GÜ, Gazi Eğiti Fakültesi Dergisi, 31(2), 439-457.
- Ural, Y. (2014). Müzik satan çocuklar. İstanbul: Marsık Kitap.
- Ünüvar, Z. (2009). Sihirli sözcükler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Yakar, Y. M. (2018). Çocuk şiirinde sorunlu coğrafyalar ve acı çeken çocuklar. Ekev Akademi Dergisi, 73, 585-594.
- ISSN: 2651-5067
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2016
- Yayıncı: Musa ÇİFCİ
Sayıdaki Diğer Makaleler
ÇOCUK KİTAPLARINDA SORUN ODAKLILIK: ENGELLİLİK ALGISI
Yasin Mahmut YAKAR, Oğuzhan YILMAZ, Hatice Derya YILMAZ
DİNLEME/İZLEME KAZANIMLARI AÇISINDAN ORTAOKUL TÜRKÇE DERS KİTAPLARI
Kemalettin DENİZ, Rasim TARAKCI, Efecan KARAGÖL
ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN OKUMA EĞİLİMLERİNİN İNCELENMESİ
Halil Ziya ÖZCAN, Zekerya BATUR, Yaşar Ceren SAĞCAN
İŞBİRLİKLİ YAZMANIN TÜRKÇEYİ YABANCI DİL OLARAK ÖĞRENENLERİN YAZMA BECERİLERİNİ GELİŞTİRMEYE ETKİSİ