İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI ÖNCESİ İNGİLİZ-FRANSIZ-TÜRK İTTİFAKININ FRANSIZ BASININA YANSIMALARI (1939)

Lozan Antlaşması’ndan sonra Türk-Fransız ilişkilerinde mevcut ekonomik ve siyasisorunlar yapılan anlaşmalar sonucunda çözüme kavuşturuldu. Türkiye Cumhuriyetiiki savaş arası dönemde mevcut sorunlarını ülkelerle anlaşmalar yoluyla çözümekavuşturduktan sonra otuzlu yıllardan itibaren sınır güvenliğini bölgesindekidengeleri gözeterek, Balkan Antantı ve Sadabat Paktı gibi ittifaklarla sağlamayoluna gitti. Fransa’nın yönetimi altında tuttuğu Suriye’de yaptığı düzenlemelerdeİskenderun Sancağını Suriye’ye bağlamak istemesiyle 1936 yılında iki ülke arasında“Hatay Sorunu” ortaya çıktı. İskenderun Sancağını topraklarının bir parçası olarakgören Türkiye, bir takım zorluklara rağmen 1939 yılında amacına ulaştı. İkinciDünya Savaşı’nın yaklaştığı 1936-1939 yılları arasında Avrupa’da meydana gelengelişmeler Türk-Fransız yakınlaşmasını zorunlu kılıyordu. Fransa, yenidenkarşısına dikilen Almanya ile başa çıkmasının yolu Boğazları kontrol eden Türkiyeile yakınlaşmaktan geçiyordu. Doğu Akdeniz’de ve Suriye topraklarında varlığınısürdürebilmek, İngiltere ile ortak hareket edebilmenin yolu Türkiye ile yapacağıdostluk ve ittifak anlaşmasından geçtiğini biliyordu.Türk Fransız ilişkilerinin son üçyıllık inişli çıkışlı sürecinde sağ ve sol ayrımı olmaksızın bütün Fransız basınınındikkati önceden yapılan anlaşmaları yok sayan Almanya’nın izlediği yayılmacıpolitikadaydı. Basın Hatay sorununun ortaya çıktığı ilk dönemde yaptığıdeğerlendirmelerde Türkiye’nin İskenderun Sancağı ile ilgili isteklerine eleştirelyaklaşıyor. Suriyelileri gücendirmemenin yollarının aranmasını tavsiye ediyordu.Fakat Almanya ve İtalya’nın başlattığı işgaller Fransa’yı Türkiye ve İngiltere ileyakınlaşmasının gereklilikleri basında daha sık işlenmeye başlandı. Üçlü İttifakınimzalandığı 1939 ve sonrasında Fransız dergi ve gazetelerinde Türkiye ve Türklerleilgili içeriği dostluk olan yazı ve yorumlar sıkça yer alıyordu.

ENGLISH-FRENCH-TURKISH ALLIANCE REFLECTION FROM FRENCH PRESS BEFORE THE SECOND WORLD WAR (1939)

After Lozano treaty, existing economic and political disputes in Turkish-French relations were solved through treaties. Between two wars, Republic of Turkey resolved her problems with countries by signing treaties then with an intense care given to regional stability, Turkey attempted to ensure her border security with Balkan Entente and Sa`dabad Pact from thirties. “Hatay Dispute” between Turkey and French aroused right after French’s attempts to make Iskenderun Sanjack part of French ruled Syria in 1936. In 1939, Turkey already considering Iskenderun Sanjack part of her land succeeded to embrace Iskenderun part of the country. Right before the Second World War between 1936 and 1939, the political environment in Europe make it necessary for Turkey and French to create close relations. For French the only way to overcome German threat is to create good relations with Turkey controlling the straits. To keep its existence in East Mediterranean and Syria, French was cognizant about the importance of having alliance and good relations with Turkey to ensure acting jointly with English. During the last three years of Turkish-French unstable relationship, the most important thing for all French press regardless of their political stands was Germany’s dissemination policy which ignores all the treaties signed before. When Hatay dispute was first recognized, the evaluation of French press was basically critical about Turkey’s plans for Iskenderun. Additionally, the press was also proposing venues to support Syrians. However, the invasions of Germany and Italy forced French to get closed with Turkey and England and this trend was occasionally pronounced in the press. When the triple alliance was signed in 1939 and afterwards, in French journals and magazines there are many friendly news, comments and interpretations regarding Turks and Turkey.

PDF

___

Atabey, Figen, 1939 Türk-İngiliz-Fransız İttifakı, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul 2014.
Cleveland, William L., Modern Ortadoğu Tarihi, Çeviren: Mehmet Harmancı, Agora Kitaplığı, İstanbul 2008.
Erdem, Ömer, Fransa Suriye Kıskacında Hatay, Gece Kitaplığı Yayınevi, İstanbul 2015.
Musaoğlu, Neziha; Gerçekleş(e)meyen Türk Sovyet İttifakı 1939, Paradigma Akademi, Çanakkale 2017.
Amiral, Z, “La Lutte Pour la Maitrise de la Mer Noire”, Nouveau Juvenal, No: 304, 6 Nisan 1940.
Atabey, Figen, “Montreux Konferansı’ndan İkinci Dünya Harbi’ne Türk Sovyet İlişkileri”, Avrasya Uluslararası Araştırmaları Dergisi, Cilt:2 Sayı 4, Türkiye Ocak 2014.
Blum, Georges, “Hitler ne Pardonne pas à la Turquie de ne pas Conformer sa Politiquie aux Intérets Straretégiques et Economiques de l’Alllemagne”, Le Jour,20 Ekim 1939.
Blum, Leon, “La Turquie et Les Soviets” Le Populaire, No: 6091, 20. 10. 1939.
Blum, Leon, “La Turquie et Les Soviets”, Le Populaire, No:6091, 21.10.1939.
Bourguès, Lucien, “Les Stipulations de l’Accord Anglo-Franco-Turc”, Petit Parisien, No: 22878, 20.10.1939.
Ciret-Richard, “L’Accord Franco-Turc”, L’Homme Libre 24 06 1939.
Ertem, Barı, “Türkiye Üzerinde Sovyet Talepleri ve Türk Sovyet İlişkileri 1939- 1947), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Volume 3/11, İstanbul 2010.
F.D. Jouard, “Concéquence du Pacte Anglo-Franco-Turc”, La Voix du Cobattants et de la Jeunesse, No: 4056, 28 Ekim 1939.
Flandin, P. E., “LAccord Anglo-Franco-Turc: Un Pas Décişsif Pour Ecarter la Guerre en Méditerranée” Paris Soir, No: 5884, 21 Ekim 1939.
Fontanier Henri, “La Traité d’Amitié Entre La France et La Turquie”, Correspondance D’Orient, No: 488, Ağustos 1938.
Fontanier Henri, “La France, La Turquie et Le Sandjak”, Correspondance D’Orient, No: 488, Ağustos 1938.
Gallus, “Un Peuple Honnête”, L’Intransigeant, 21.10.1939.
Hassan, Abou, “La Traité Franco-Turc” La Revue des Ambassades et Des Question Diplomatiques et Coloniales, Ekim 1938.
L.B., “Après ‘Accord Franco-Turc”, Le Progrés, 06.29. 1939.
Leroux, André, “La Question ‘Alexandrette et Amitié Franco-Turque, La Populaire, 16. 12. 1936.
Lorin, Albert, “Les Frants de Guerre”, Le Monde Colonial İllustré, No: 187, Ocak 1939.
Öztürk, Ayhan, “Milletlerarası Antlaşmalar ve Türk-Fransız Antlaşmaları (TBMM Hükümeti’nin Tanınması ve İlk Siyasî Zaferi)”, E.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 5, Kayseri 1993.
Peri, Gabriel; “Les Relations Franco-Turc, les Négociations avec l’URSS le Problème Syrien”, L’Humanité, 30.05.1939.
Peri, Gabriel, “Menaces Dans la Proche Orient: Le Scandale de Sandjak”, L’Humanité, 24.06.1938.
Pernot, Mauris, “Le Snandjak d’Alexandrette”, Journal de Débats, No: 347, 15.12. 1936.
Poulaine, Robert, “Les Accords d’Ankara et Le Drang Nach Osten”, Le MondeColonia İllustré, No: 187, Ocak 1939.
Umar, Ömer Osman, “Milli Mücadele Dönemi Atatürk’ün Ortadoğu Politikası”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 20, Sayı: 1, Elazığ 2010.
Yavuz, Bige; “1921 Tarihli Türk Fransız Anlaşması’nın Hazırlık Aşamaları”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt VIII, sayı 23, Ankara 1992.
Yılmaz, Mustafa, “Atatürk Dönemi Emniyet Genel Müdürlüğü Raporlarında Nazi Propagandası”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi s.40, Ankara Kasım 2007.
Affaires Etrangères, “Le Proche Orient Après La Signatüre des Traités FrancoSyrien et Franco-Libanais”, No: 3, Paris Mart 1938.
L’Action Française, “L’Accord Franco Turc est Conclu”, No: 183 2.07.1938.
L’Homme Libre, “Les Accords Franco-Turc”, 24.06.1939, s. 3.
L’Ouest Eclaire, “La Presse Londonienne Souligne les Conséquences Favorables de l’Accord”, 21 Ekim 1939.
L’Homme Libre, Repercussions Mondiales de l’Accord d’Ankara: La Sympathie des Neutres et La Colere de Berlin Témoingnent de l’Impotence de Notre Succes”, 2ı. 10. 1039.
La Croix, “Un Accord est Intervevu Entre la France et la Turquie au Sujet du Sandjak d’Alexandrette”, No: 16994, 02.07.1938.
La Nouvelle Revue, “L’Accord Anglo-Franco-Turc”, 15 Kasım 1939.
Le Journal, “L’Accord Franco-Turc est Réalisé”, No: 1669, Paris 2.7.1938.
Le Populaire, “ Un Succès Important Pour les Alliées: Le Traité d’Assistance Mutuelle Franco-Anglo-Turc a été Signé Hier à Ankara”, No:6090, 21.10.1939.
Le Temps, “LAllemagne Devant Le Pact Anglo-Franco-Turc”, No: 28527, 22 Ekim 1939.