I. DÜNYA SAVAŞI'NDA YUNANİSTAN'IN TARAFSIZLIĞINA KARŞI VENİZELOS-“ENTENTE CORDİALE” İŞBİRLİĞİ VE PROPAGANDA ÇALIŞMALARI

XX. yüzyılın ilk büyük uluslararası çatışması olarak göze çarpan ve modern tarihinyıkıcı savaşlarından biri sayılan. I. Dünya Savaşı'nın tetikleyici unsuru her ne kadar1914 Haziranında yaşanan Saraybosna Suikastı olsa da arka planında o dönemAvrupa’yı hâkimiyeti altına alan liberal siyasetin ve ekonominin getirdiğisömürgecilik anlayışı bulunmaktadır. Avrupa’daki sömürgecilik anlayışına bağlıgelişen uluslararası rekabet belli bir süre sonra beraberinde bloklaşma vesilahlanma sürecini başlatarak emperyalist kavgada kendine taraftarlaroluşturmuştur. Nitekim Saraybosna krizinin öncesinde 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı,1905-1911 Fas bunalımları, 1908 Bosna Hersek olayı, 1912-13 Balkan Savaşlarıgibi tüm uluslararası buhranlar genel çatışmaya gidilmeden karşılıklı anlaşmalar vebarışçıl yollarla çözümlendiği halde sıradan bir vaka sayılabilecek HabsburgArşidükü Ferdinand ve karısının Sırp milliyetçisi Gavrilo Princip tarafındanSaraybosna'da öldürülmesi I. Dünya Savaşı’nın fitilini neden ateşlemiştir?Avrupa'nın bütün büyük devletlerini, daha sonra aralarına Amerika, Japonya veOsmanlı İmparatorluğu gibi güçleri de katarak, birbirleriyle topyekûn savaşasürükleyecek bu olay, öncesinde yaşanılan tarihi vakalarla kıyaslandığında güçlübir sebep de değildir. On sene gibi uzun ve kanlı bir savaş olan ve gerekçesiniParis’in Helena’yı kaçırmasına bağlayan Troya Savaşı misali Ferdinand Suikasti deI. Dünya Savaş’ının gerçek nedenini kamufle etmektedir. Yüzyıl öncesini yenidendeğerlendiren çalışmalar Büyük Savaşın çıkma sebebini güçler arasındaki kavgalar ve bu kavgalardan menfaat sağlamak isteyen uluslarla açıklamaktadır. Özetleemperyalist bir savaş kabul edilen Büyük Savaş sömürgecilik, bloklaşma, militarizmve milliyetçilik hareketleri sonucunda çıkan ve dünya sınırlarının yenidençizilmesiyle sonuçlanan acı bilançoya sahip büyük bir kavgadır. Bu makalede I.Dünya Savaşı’na 14/27 Haziran 1917 tarihinde katılan Yunanistan’ın savaşsüresince iç ve dış siyasetinde yaşadığı bunalımlar ve savaşın başında kabul ettiğitarafsızlık ilkesi incelenmiştir. Araştırma sırasında Yunan arşiv belgelerinden veYunan kaynaklarından yararlanılmıştır. Makalede ayrıca Avrupa’da oluşanbloklaşma hareketinde yönünü belirleyemeyen Yunanistan’ın, Büyük Savaş sırasındaAntant ve Merkez Güçlerin yoğun propaganda çalışmalarına maruz bırakılıp savaşadâhil edilme süreci de farklı siyasi yönlerden değerlendirilmiştir.

VENIZELOS- “ENTENTE CORDIALE” COLLABORATION AND PROPAGANDA ACTIVITIES AGAINST NEUTRALITY OF GREECE IN WORLD WAR 1st

Although the triggering event of the First World War, which was the first international war of the 20th century and one of the most devastating war of modern history, seems as the assosiation of Sarajevo in June 1914 yet in the backround there was the apprehension of colonialism which dominated to Europe and was bought by liberal policy and economy. The international rivalry which developed connectedly to the colonialism in Europe started blocking and armanent process after a while created supporters for it self in the imperialist fighting. As a matter of fact before the Srajevo Crisis, although the depressions such as 1877-1878 Ottoman Russian War, 1905-1911 Moroccan Depression, 1908 Bosnia Herzogevina Event were solved with treaties and amicable ways, why the murder of Habsburg Archduke Ferdinand and his wife started the First World War which is known as the Great War? This event, which entailed a total war with all European countries and after taking the great Powers such as USA, Japan and Ottoman Empire in it, was not an effective reason when it is compared with other historical events happened before. Just like the ten year long and bloody Trojan war which arose from the kidnap event of Helena by Paris, the Ferdinand Assasination is an epic expression that conceals the real reason of the war. The studies which evaluate over again the process before hundred years, explain the reason of the Great War with the fights between Powers and with the nations that try to take advantage of these fights. As a sum, the Great War, accepted as an imperialist war, broke out as a result of colonialism, blocing, militarism and nationalist movements, is a huge fighting resulted with redrawing of the borders. In this paper, the depressions of Greece - joined to war on June 13rd, 1917- not only in domestic but also in foreign policies and the principle of neutrality she accepted before the war is examined from Greek archive materials and documents. Also, exposing intensive propaganda works of Entente and Central Powers to Greece, getting involved to war of Greece which couldn’t determine her way in the blocing process of Europian countries is examined in this study.

PDF

___

Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:13, İpofakelos 13.2, Xartofakelos me tipomenes eıkones tou vasilia kaı tou Venizelou meta tous Valkanikous.
Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos: 8, İpofakelos 8.1, Praktika synedriaseon Simvouliou Stemmatos 18 kaı 20 Fevrouariou 1915.
Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:8, İpofakelos 8.2, Simmahikos Nautikos Apokleısmos: diatagi gallou aksiomatikou gia tin katalipsi tou froureıou tis Kastelas (Pireas, 16 Oktovriou 1916).
Archeıo Eleftheriou Venizelou, ELİA, Fakelos:8, İpofakelos 8.2, Daktilografimena antigrafa telesingrafou ton Simmahon kaı ipomnimatos tis ellinikis kyvernisis pros tis Dunameıs tis Sinennoıseos.
AKTEPE, Münir (haz), Girid Meselesi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, Ankara 1967.
ALKAN, Necmettin Ve Selanik Düştü. 1912-1913 Balkan Savaşı, Timaş Yayınları, İstanbul 2014.
DAFNİS, Grigorios, Ta ellinika politika kommata, 1821-1961, Galaksias, Athina 1956.
FOTAKİS, Zisis, Greek Naval Strategy and Polıcy 1910-1919, Routledge, New York 2005.
GARDİKA KATSİADAKİ, Eleni, “Venizelos kaı Churchill, Oı Vaseıs tis AngloEllinikis Synennoisis (1912-1913)”, Thanos Veremis-Odysseas Dimitrakopoulos, Meletimata giro apo ton Venizelo kaı tin epohi tou, Filippoti, Atina 1980.
GİOURGOS, Kostis - DRAKOPOULOS, Haris, Ellines Politikoi, Kathimerini Özel Eki, Athina 1996.
HART, Basıl Lıddell, Birinci Dünya Savaşı Tarihi, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2014.
HÜLAGÜ, Metin, Osmanlı Yunan Savaşı, Abdülhamid'in Zaferi, Yitik Hazine Yayınları, İzmir 2008.
INGLEZOU, Georgia (edit), Goudi 1909, To kinima pou allakse tin Ellada, Ioannis Chronopoulos, “O stratiotikos syndesmos kaı o Eleftherios Venizelos”, Athina 2011.
KOTZİAS, Aleksandros, O Ethinikos Dihasmos, Ta Nea-Ekdoseis Fitraki, Athina 2011.
MİHALOPOULOS, Dimitris, O Ethnikos Dihasmos, İ Alli Diastasi, Ekdoseis Trohalia, Athina 1997.
MİLLAS, Herkül, Yunan Ulusunun Doğuşu, İletişim Yayınları, İstanbul 2006.
MONGER, George W., The End of Isolation: British Foreign Policy, 1900-1907, Nelson, Edinburgh and London 1963.
NİKOLAKOPOULOS, İlias & İKONOMOU, Nikos “To Eklogiko Vaptisma tou Venizelismou ekloges 1910-1912”, Symposio gia ton Eleftherio Venizelo. Praktika, Eteria Ellinikou Logotehnikou kaı Istorikou Arheiou Mouseıo Benaki, Athina 1988.
PETRİDİS, Pavlos & NAKOS, Georgios, O Eleftherios Venizelos stin Thessaloniki, H Prosorini Kyvernisi 1916-1917, Ethniki Trapeza tis Ellados Politistiko Kentro Voreıou Ellados, Thessaloniki 1994.
STEFANOU Stefanos I. (der), Ta keımena tou Eleftheriou Venizelou, Cilt 2, Leshi Fileleftheron Mnimi Eleftheriou Venizelou, Athina 1982.
SVOLOPOULOS, Konstantinos, Anafores ston Eleftherio Venizelo, Ekdoseıs Kastanioti, Athina 2014.
THEODOULOU, Christos A., İ Ellada kaı i Antant, Ekdoseis Pataki, Hania 2011.
TSİROS, Nikolaos, Kratos, Eksousia, Koınovouleutiko Systima se Krisi kata tin Periodo 1914-1920, Papazisi, Athina 2013.
TURAN, Şerafettin “1829 Edirne Antlaşması”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı: 1-2 (1951), s. 111-151.
ÜLMAN, A. Haluk, I. Dünya Savaşı'na giden Yol ve Savaş, İmge, İstanbul 2002.
VAKALOPOULOS, Apostolos V., Nea Elliniki İstoria, 1204-1985, Vanias, Thessaloniki 1987.
VEREMİS, Thanos, Megaloı Ellines, Eleftherios Venizelos, Cilt 8, Skai, Athina 2009.
VENDİRİS, Georgios, İ Ellas tou 1910-1920, Cilt I, Ikaros, Athina 1970, VENDİRİS, Georgios, İ Ellas tou 1910-1920, Cilt II, Ekdoseis Pirsos, Atina 1931.
VOURNAS, Tasos, İstoria tis Neoteris kaı Synhronis Elladas, Cilt II, Pataki, Athina 2009.
ZAVİTZİANOS, Konstantinos G., Aı Anamniseıs tou ek tis Istorikis Dıafonias Vasileos Konstantinou kaı Eleftheriou Venizelou opos tin ezise (1914- 1922), Cilt I, Adelfon G. Rodi, Athina 1946.
ZORBAS, Nikolaos, Apomnimonevmata. İ Epanastasi tou Goudi (1909), Metron, Athina 2005.