Erzurum koşullarında farklı azot dozlarının arpanın maltlık özelliklerine etkisi

Bu araştırma, azot dozlarının (0, 2, 4, 6, 8 kg/da), 3 arpa genotipinin (Tokak 157/37, Cytris, 1515) bazı maltlık özelliklerine etkisini belirlemek amacıyla, 1996 ve 1997 yıllarında Erzurum koşullarında yürütülmüştür. Ham protein oranı, ekstrakt oranı, 2.5 mm lik elek üstü oranı, nem oranı, 1000 tane ağırlığı ve hektolitre ağırlığı yönünden genotipler arasındaki farklar önemli bulunmuştur. En yüksek tane verimi (270.6 kg/da), 1000 tane ağırlığı (52.5 g), hektolitre ağırlığı (70.7 kg), 2.5 mm lik elek üstü oranı (% 82.6) ile en düşük nem oranı (% 10.35) .- Tokak 157/37; en yüksek ekstrakt oranı (% 80.6) ile en düşük kavuz (% 8,06) ve ham protein oranı (% 10.25) ise 1515 kayıt nolu genotipten elde edilmiştir. Genotipler, incelenen özellikler yönünden (1000 tane ağırlığı yönünden 1515 genotipi hariç) maltlık arpa standardına uygunluk göstermiştir. Azot dozlarının tane verimi, 1000 tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, ekstrakt oranı ve ham protein oranına etkisi önemli olmuştur. En yüksek tane verimi (312.8 kg/da) ve 2.5 mm lik elek üstü oranı (% 80.3) 6 kg N/da, en yüksek ekstrakt oranı 2 kg N/da, en düşük ham protein oranı (% 9.59) ise O kg N/da dozundan elde edilmiştir. Tane verimi ve malt kalitesi birlikte düşünüldüğünde, benzer yetiştiricilik koşullarında 6 kg N/da dozunun yeterli olduğu sonucuna varılmıştır.

The effect of different nitrogen doses on malting characteristics of barley in Erzurum conditions

This study was conducted in order to investigate the effects of nitrogen doses (0, 2, 4, 6, 8 kg/da) on some malting characteristics of three barley genotypes (Tokak 157/37, Cytris, 1515) under Erzurum conditions in 1996 and 1997. The differences among the genotypes for crude protein, extract and moisture content, sieve analysis (> 2.5 mm), 1000-kernel and hectoliter weights were significant. Tokak 157/37 had the highest grain yield (270.6 kg/da), 1000-kernel (52.5 g) and hectoliter weights (70.7 kg), sieve analysis value (82.6 %) and the lowest moisture content (10.35 %). Genotype 1515 had the highest extract content (80.6 %) and the lowest chaff (8.06 %) and crude protein contents (10.25 %). The results showed that the genotypes in terms of all characteristics (except 1000-kernel weight for 1515) were suitable to Turkish malting barley standard. The effects of nitrogen doses on grain yield, 1000-kernel and hectoliter weights, extract content and crude protein content were significant. The highest grain yield (312.8 kg/da), sieve analysis value (80.3 %), extract content (80.4 %) and the lowest crude protein content (9.59 %) were obtained from 6, 6,2 and 0 kg N/da doses, respectively. When grain yield and malting quality are considered together, application of 6 kg N/da may be recommend for similar condition.

PDF

___

Anonim, 1983. TSE Arpa Standardı, TS 4078, Ankara.
Akkaya, A., 1984. Kıraç Koşullarda Farklı Gübre Uygulamalarının Bazı Kışlık Arpa Çeşitlerinin Kışa Dayanıklılık, Verim ve Verim Unsurlarına Etkisi. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü, Erzurum, (Yayınlanmamış Doktora tezi), 169 s.
Akkaya, A., Akten, Ş., 1990. Erzurum Yöresinde Yetiştirilebilecek Yazlık Arpa Çeşitlerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg., 21 (1): 9-27.
Atlı, A., Koçak, N., Köksel, H., Tuncer, T., 1989 a. Çeşit ve Üretim Koşullarının Arpa Kalite Kriterleri Üzerine Etkisi. I. Arpa Malt Sempozyumu, 30 Mayıs-1 Haziran 1989, Konya, 69-83.
Atlı, A., Koçak, N., Köksel, H., Tuncer, T., 1989 b. Yemlik ve Maltlık Arpada Kalite Kriterleri ve Arpa Islah Programında Kalite Değerlendirmesi. I. Arpa Malt Sempozyumu, 30 Mayıs-1 Haziran 1989, Konya, 23-37.
Başgül, A., Engin, A., 1995. Efes Pilsen Arpa Araştırma Geliştirme Çalışmaları. III. Arpa-Malt Sempozyumu, 5-7 Eylül 1995, Konya, 69-92.
Clancy, J.A., Tillman, B.A., Pan, W.L., Ullrich, S.E., 1991. Nitrogen Effects on Yield and Malting Quality of Barley Genotypes Under No-Till. AgroB. J., 83 (2): 341-346.
Çölkesen, M., Kırtok, Y., 1987. Çukurova'nın Taban ve Kıraç Koşullarında Değişik Kökenli Arpa Çeşitlerinin Maltlık Özellikleri Üzerinde Araştırmalar. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 1987, Bursa, 559-569.
Çölkesen, M., Kaynak, M.A., 1992. Şanlıurfa Koşullarında Değişik Kökenli Arpa Çeşitlerinin Verim ve Maltlık özellikleri Üzerine Bir Araştırma. II. Arpa Malt Sempozyumu, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 172-189.
Eagles, H.A., Bedggood, A.G., Panozzo, J.F., Martin, P.J., 1995. Cultivar and Environmental Effects on Malting Quality in Barley. Aust. J. Agric. Res., 46 (5): 831-844.
Engin, A., 1989. Biralık Arpalarda önemli Kalite Kriterleri ve Bunların Malt Kalitesine Etkileri. I. Arpa Malt Sempozyumu, 30 Mayıs-1 Haziran 1989, Konya, 38-41.
Ergene, A., 1982. Toprak Biliminin Esasları. Atatürk Üniv. Yay. No: 586 Ziraat Fak. Yay. No. 267, Ders Kitapları Serisi No. 42, Erzurum, 368 s.
Garcia, M.L.F., Ramos, J.M., Garcia, M.B., Jimenez, T.M.P., 1991. Ontogenetic Approach to Grain Production in Spring Barley Based on Path Coefficient Analysis. Crop Sci., 31 (5): 1179-1185.
Gonzales-Ponce, R., Salaş, M.L., Mason, S.C., 1993. Nitrogen Use Effciency by Winter Barley Under Different Climatic Conditions. Journal of Plant Nutrition, 16 (7): 1249-1261.
Horsley, R.D., Schwarz, P.B., Hammond, J.J., 1995. Genetic Diversity in Malt Quality of North American Six-Rowed Spring Barley. Crop. Sci., 35(1): 113-118.
Kılıç, O., 1987. Islah Edilmiş Tokak 157/37, Zafer 160 ve Yeşilköy 387 Arpalarımın Biralık Özellikleri ve Bu Arpalara Uygun Malt Üretim Yöntemleri. Türkiye Tahıl Sempozyumu, 6-9 Ekim 1987, Bursa, 549-558.
Koçak, N., Karababa, E., Özkara, R., 1992. Bazı Arpa Çeşitlerinin Maltlık Kalitesi Üzerine Araştırmalar. II. Arpa Malt Sempozyumu, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 98-111.
Kucey, R.M.N., Schaalje, G.B., 1986. Comporison of Nitrogen Fertilizer Methods for Irrigated Barley in the Northern Great Plains. Argon. J., 78 (6): 1091-1094.
Kün, E., 1988. Serin İklim Tahılları, Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:1032, Ders Kitabı No: 299, Ankara, 322 s.
Kün, E., Özgen, M., Ulukan, H., 1992. Arpa Çeşit ve Hatlarının Kalite Özellikleri Üzerinde Araştırmalar, II. Arpa Malt Sempozyumu, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 70-97.
Lauer, J.G., Partridge, J.R., 1990. Planting Date And Nitrogen Rate Effects on Spring Malting Barley. Agron. J., 82 (6): 1083-1088.
Loffler, D., Rauch, T.L., Busch, R.H., 1985. Grain and Plant Protein Relationship In Hard Spring Wheat. Crop Sci., 25 (3): 521-524.
Öztürk, A., Çağlar, Ö., Akten, Ş., 1997. Erzurum Yöresinde Maltlık Olarak Yetiştirilecek Arpa Genotiplerinin Belirlenmesi. Türkiye II. Tarla Bitkileri Kongresi, 22-25 Eylül 1997, Samsun, 37-41.
Öztürk, A., Çağlar, Ö., Akten, Ş., 1998. Kuzeydoğu- Anadolu Bölgesinde Tahıl Tarımı, Verimlilik Sorunları ve Çözüm Önerileri. Doğu Anadolu Tarım Kongresi, 14-18 Eylül 1998, Erzurum, 157- 169.
Öztürk, A., Çağlar, Ö., 1999. Arpa Genotiplerinde Azot Etkinlik İndeksleri, Tane Verimi ve Tane Protein Oranı Arasındaki İlişkiler. Tarım Bilimleri Derg., 5 (3): 102-109.
Pomeranz, Y., Standrıdge, N.N., Hockett, E.A., Wesenberg, D.M., Botth, G.D., 1976. Efect of Nitrogen Fertilizer on Malting Quality of Widely Varying Barley Cultivars. Cereal Chem., 53 (4):' 574- 585.
Schıldbach, R., Başgül, A., 1995. Dünyada Maltlık Arpa ve Malt Üretimi ve Ticareti. III. Arpa Malt Sempozyumu, 5-7 Eylül 1995, Konya, 5-11.
Sekin, Y., Ege, H., Ceylan, A., 1992. Ege Bölgesinde Farklı Arpaların Adaptasyon ve Malt Özellikleri Üzerine Çalışmalar. II. Arpa Malt Sempozyumu, 25-27 Mayıs 1992, Konya, 163-171.
Topbaş, M.T., 1987. Azotlu Gübreler. Selçuk Üniv. Yay. No: 36, Ziraat Fak. Yay. No:7, Konya, 176 s.
Tugay, M. E., 1995. Türkiye'de Biralık Arpa Üretiminin Sorunları ve Çözüm Yolları. III. Arpa Malt Sempozyumu, 5-7 Eylül 1995, Konya, 15-24.
Weston, D.T., Horsley, R.D., Schwarz, P.B., Goos, R.J., 1993. Nitrogen and Planting Date Effects on Low-Protein Spring Barley. Agron.J., 85 (6): 1170-1173.
Yazıcıoğlu, T., Durgun, T., 1976. Malt ve Bira Teknolojisi Uygulama Kılavuzu Analiz Metotları. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yay. No:574, Ankara Üniv. Basımevi, Ankara.
Yazıcıoğlu, T., Geçkiner, G., Kılıç, O., 1976. Biralık Arpa Güdümlü Projesi. Proje No. Toag/125. TÜBİTAK, Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu, Gebze.
Zubriski, J.C., Vasey, E.H., Norum, E.B., 1970. Influence of Nitrogen and Potassium Fertilizers and Dates of Seeding on Yield and Quality of Malting Barley. Agron. J., 62 (2): 216-219.