Geleneksel hayır anlayışının modern görünümleri: Kermesler

Kermes günümüz Türkiye’sinde yaygın yardımlaşma organizasyonlarından birisidir. Kadınların üretmiş oldukları el işleri vb metaların yardım amaçlı satışa sunulduğu kermesler, özellikle dini gurup ve cemaatlerin sıklıkla başvurdukları yardım/hayır faaliyetleri arasındadır. Sosyal aynı zamanda dini nitelikli bir duyarlılığın yardıma dönüşmesine aracılık eden yardım kermeslerinin Türk toplumunun yirminci yüzyılda yaşadığı değişimin bir sonucu olarak yaygınlık kazandıkları; orijini itibariyle kilise organizasyonu olan bir faaliyetin islamizasyonunun ifadesi oldukları anlaşılmaktadır. Bu makalede biz, yardım kermeslerini popüler hale getiren süreçleri, aktörlerinin dini, psiko-sosyal motivlerini irdelemeye ve yardım kermesleri üzerinden dinselliğin tüketim kültürü ile etkileşimini analiz etmeye çalıştık.

Modern appearances of the traditional charity mentality: Kermesses

Kermes is one of the most widespread organizations of solidarity in contemporary Turkey. Kermesses which handmade embroideries and manufactures are offered to bazaar are charity organizations which religious groups frequently carry out. Kermesses which helps a social and religious sensitivity turn into charity are observed to become popular as a result of the changes which Turkish society undergo and islamization of an activity which was originally a church organization. We tried to investigate the processes and religious andpsycho-social motives of the actors which cause kermesses to gain popularityand to analyze the interaction of religiosity and consumer culture.

PDF

___

AYATA, Sencer, “Yeni Orta Sınıf ve Uydu Kent Yaşamı”, Kültür Fragmanları; Türkiye’de Gündelik Hayat, , (2.bsk.), Haz. Deniz Kandiyoti-Ayşe Saktanber, Çev. Zeynep Yelçe, Metis Yay., İstanbul 2005.
AYTAÇ, Ömer, “Tüketimcilik ve Metalaşma Kıskacında Boş Zaman”, K.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. 11, Sayı: 1, 2006.
BAŞTÜRK, Levent, “Consumer Culture and Religiosity in Turkey-1”, http://www.wakeup.org/ anadolu/05/4/consumer_culture.html, Erişim Tarihi: 10.05.2009.
BAUDRİLLARD, Jean, The Consumer Society; Myths&Structures, Tr. Chris Turner, Sage Publications, 1998.
BOULGER, D. Charles de Kavanagh, Belgium of the Belgians, Adamant Media Corporation, 1911.
CONNERTON, Paul, Toplumlar Nasıl Anımsar?, Çev. Alaeddin Şenel, Ayrıntı Yay., İstanbul 1999.
CORM, Georges, 21. Yüzyılda Din Sorunu, Çev. Şule Sönmez, İletişim Yay., İstanbul 2008.
ÇAYIR, Kenan, “İslamcı bir Sivil Toplum Örgütü: Gökkuşağı İstanbul Kadın Platformu”, İslam’ın Yeni Kamusal Yüzleri, Ed. Nilüfer Göle, Metis Yay., İstanbul 1999.
ÇELİK, Celaleddin-İlkay Şahin, “Kadın Dindarlığı: Bir Paradoksun Söyledikleri”, Toplum Bilimleri Dergisi, Sayı; 1-3, Ocak-Haziran 2006-2009.
DURAKBAŞA, Ayşe-Dilek Cindoğlu, “Tezgâh Üstü Karşılaşmalar: Toplumsal Cinsiyet ve Alışveriş Deneyimi”, Kültür Fragmanları; Türkiye’de Gündelik Hayat, , (2.bsk.), Haz. Deniz Kandiyoti-Ayşe Saktanber, Çev. Zeynep Yelçe, Metis Yay., İstanbul 2005.
DURAN, Burhanettin, “Türkiye’de Sivil Toplum ve Siyaset”, Sivil Toplum: Farklı Bakışlar, Haz. Lütfi Sunar, Kaknüs Yay., İstanbul 2005.
EN-NEYSÂBÛRÎ, El-Hâkim, El-Mustedrek ala’s-sahihayn, Dâru’l-Haremeyn, Kahire 1977, C. 2.
http://en.wikipedia.org/wiki/Kermesse_(festival), Erişim Tarihi: 20.05.2009.
http://encyclopedia.thefreedictionary.com/Kermesse+ (festival), Erişim Tarihi: 20.05.2009.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Bergama_Kermesi, Erişim Tarihi: 30.06.2009.
http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=39&ust_id=11, Erişim Tarihi: 20.05.2009.
KAHRAMAN, H. Bülent, Postmodernite İle Modernite Arasında Türkiye; 1980 Sonrası, Zihinsel, Toplumsal, Siyasal Dönüşüm, Everest Yay., İstanbul 2002.
KANDİYOTİ, Deniz, “Parçaları Yorumlamak”, Kültür Fragmanları; Türkiye’de Gündelik Hayat, (2.bsk.), Haz. Deniz Kandiyoti-Ayşe Saktanber, Çev. Zeynep Yelçe, Metis Yay., İstanbul 2005.
KIVISTO, Peter, Sosyolojinin Temel Kavramları, Çev. İhsan Çapçıoğlu-Sefer Yavuz, Birleşik Yay., Ankara 2008.
KURAN, Timur, İslam’ın Ekonomik Yüzleri, Çev. Yasemin Tezgiden, İletişim Yay., İstanbul 2002.
MİLLER, Alan S.-John P. Hoffman, “Risk and Religion: An Explanation of Gender Differences in Religiosity”, Journal for the Scientific Study of Religion, Vol. 34, No. 1, March 1995.
MİLLER, Vincent J., Consuming Religion: Christian Faith and Practice in a Consumer Culture, Continuum, New York 2003.
NAVARO-YAŞIN, Yael, “Kimlik Piyasası: Metalar, İslamcılık, Laiklik”, Kültür Fragmanları; Türkiye’de Gündelik Hayat, , (2.bsk.), Haz. Deniz Kandiyoti-Ayşe Saktanber, Çev. Zeynep Yelçe, Metis Yay., İstanbul 2005.
ÖZCAN, Burcu, “Rasyonel Satın Alma ve Boş Zaman Sürecine İlişkin Alışveriş Eylemlerinin Birlikte Sergilendikleri Mekanlar; Alışveriş Merkezleri” Sosyal Bilimler Dergisi, C. IX, Sayı: 2, Aralık 2007.
RAUDVERE, Catharina, Çağdaş İstanbul’da Sufi Kadınlar, Çev. Damla Acar, Kitap Yay., İstanbul 2003.
SARIBAY, Ali Yaşar, Postmodernite Sivil Toplum ve İslam, (3. bsk.), Alfa Yay., Bursa 2001.
ŞEN, Mustafa, “Kökene Dayalı Dayanışma-Yardımlaşma: ‘Zor iş’ ”, Yoksulluk Halleri: Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Toplumsal Görünümleri, Ed. Necmi Erdoğan, İletişim Yay., İstanbul 2007.
TANYU, Hikmet, “Türk Töresi üzerine Yeni Bir Araştırma”, http://dergiler.ankara.edu.tr/ dergiler/ 37/767/9723.pdf, Erişim Tarihi: 22.05.2009.
TÜRKDOĞAN, Orhan, “Batı ve Türk Toplumunda Yeni Dini Hareketler”, Türk Yurdu, C. 17, Sayı; 116-117.
YELKEN, Ramazan, Cemaatin Dönüşümü, Geç modern dönemde cemaat sosyolojisi, Vadi Yay., Ankara 1999.