Uyuşturucu Madde Bağımlılığı ile Mücadelede Suç Teorilerinin Rolü

Uyuşturucu madde, insan sağlığı ile toplum yaşamı üzerinde olumsuz etkileri bulunan ve bağımlılık yapan psikoaktif maddelerdir. Uyuşturucu bağımlılığını anlamak, açıklamak ve bu sosyal problemle mücadele etmek çerçevesinde bu konunun bilimsel olarak araştırılması büyük önem taşımaktadır. Uyuşturucu madde bağımlılığı, bireysel bir davranış olarak görülmekle birlikte bağımlı olma süreci ve etkileri bakımından toplumsaldır. Bu noktada da madde bağımlılığı sosyoloji disiplinin ilgi alanına girmektedir. Madde bağımlılığının en önemli özelliklerinden biri kuşkusuz Türkiye de dâhil olmak üzere birçok ülkede suç olarak kabul ediliyor olmasıdır. Bu özelliğinden dolayı diğer bağımlılık türleri içerisinde farklı bir yeri bulunmaktadır. Bu nedenle madde bağımlılığı genellikle sosyoloji alanında alt disiplin olan suç sosyolojisi çerçevesinde incelenmektedir. Bu çalışma da suç sosyolojisinin madde bağımlılığına olan bakış açısını kuramsal olarak analiz etmeyi amaçlamaktadır. Madde bağımlılığında bireyin psikolojik yapısı kadar içinde yaşadığı toplumun yapısı ve özelliklerinin de etkili olduğu bulgularına ulaşılmıştır. Bu araştırmanın madde bağımlılığı ile mücadeleye farklı bir bakış açısı kazandıracağı düşünülmektedir. Anahtar kelimeler: Suç teorileri, uyuşturucu madde, bağımlılık, uyuşturucu madde bağımlılığı, madde bağımlılığı ile mücadele.

The Role of Crime Theories in Combating Drug Abuse

Drugs are psychoactive substances that have negative effects on human health and community life and addicts. Scientific research of this issue is of great importance to understand, explain and combat drug addiction. Although drug addiction is seen as an individual behavior, it is social in terms of addiction process and effects. At this point, drug addiction is in the interest area of sociology discipline. One of the most important characteristics of drug addiction is that it is considered a crime in many countries, including Turkey. Due to this feature, it has a different place among other types of addiction. In this context, it is generally examined within the framework of the sociology of crime, which is a sub-discipline in the field of sociology. This study aims to analyze the drug addiction from the point of crime sociology. In drug addiction, it has been found that the structure and characteristics of the society in which the individual lives as well as the psychological structure of the individual. It is thought that this research will gain a different perspective on the fight against drug abuse.

Keywords:

Crime theories, drug abuse addiction,

PDF

___

Akgül, A. ve Irmak, F. (2016). Sosyal yapı teorileri. M. A. Sözer ve E. Balcıoğlu(Eds.), Kriminoloji içinde (ss. 73-88). Ankara: Nobel Yayınevi.
Bahr, S. J., Hoffmann, J. P., &Yang, X. (2005). Parental and peer influences on the risk of adolescent drug use. The Journal of Primary Prevention, 26(6), 529-551.
Branstetter, S. A., Furman, W., & Cottrell, L. (2009). The influence of representations of attachment, maternal- adolescent relationship quality, and maternal monitoring on adolescent substance use: A 2-year longitudinal examination. Child Development, 80, 1448-1462.
Brook, J. S., Brook, D. W., Arencibia-Mireles, O., Richter, L., & Whiteman, M. (2001). Risk factors for adolescent marijuana use across cultures and across time. Journal of Genetic Psychology, 162(3), 357-374.
Byun, S., Ruffini, C., Mills, J. E., Douglas, A. C., Niang, M., Stepchenkova, S., & Blanton, M. (2009). Internet addiction: Metasynthesis of 1996-2006 quantitative research. Cyberpsycholohy & Behavior, 12(2), 203-207.
Calhoun, C., Gerteis, J & Moody, J. (2007). Classical sociological theory. USA: Blackwell Press.
Chabrol, H., Chauchard, E., Mabila, J. D., Mantoulan, R., Adele, A., & Rousseau, A. (2006). Contributions of social influences and expectations of use to cannabis use in high-school students. Addictive Behaviors, 31, 2116-2119.
Coffey, C., Lynskey, M., Wolfe, R., & Patton, G. C. (2000). Initiation and progression of cannabis use in a population-based Australian adolescent longitudinal study. Addiction, 95(11), 1679-1690.
Cloward, R. A. (1959). İllegitimate means, anomie and deviant behavior. American Sociological Review, 24 (2), 164-176.
Cloward, R. A. & Ohlin, E. L. (1960). Delinquency and opportunity: A theory of delinquent gangs. Glencoe, IL: Free Press.
Cullen, F. & Agnes, R. (2003) Criminological Theory: Past to Present- Essential Readings. Los Angeles, CA: Roxbury Publishing Company.
Durkheim, E. (2011). İntihar. (Çev. Ö. Ozankaya). İstanbul: Cem Yayınevi.
Felix-Ortiz, M., Fernandez, A., & Newcomb, M. D. (1998). The role of intergenerational discrepancy of cultural orientation in drug use among Latina adolescents. Substance Use & Misuse, 33, 967-994.
Giddens, A. (2000). Sosyoloji, Ankara: Ayraç Yayınevi.
Hirsch, T. (1969). Causes of deliquency. Los Angeles: University of California Press.
İçli, T. (2001). Kriminoloji. Ankara: Bizim Büro Yayınevi.
İçişleri Bakanlığı (2010). Bağımlılık yapıcı maddeler ve bağımlılıkla mücadelede ulusal politika ve strateji belgesinin uygulanması için eylem planı 2010-2012. Ankara: İçişleri Bakanlığı Yayınları, 5.
Kuntsche, E. N., & Silbereisen, R. K. (2004). Parental closeness and adolescent substance use in single and two-parent families in Switzerland. Swiss Journal of Psychology, 63, 85-92.
Kösemihal, N.Ş. (1971). Durkheim Sosyolojisi. İstanbul.
Ledoux, S., Miller, P., Choquet, M., & Plant, M. (2002). Family structure, parent–child relationships, and alcohol and other drug use among teenagers in France and the United Kingdom. Alcohol and Alcoholism, 37, 52-60.
Macit, R. (2020). Uyuşturucu madde kullanıcıları ve esrar. Journal of Economy, Culture and Society, Advance online publication. https://doi.org/10.26650/JECS2019-0042.
Mandara, J., & Murray, C. B. (2006). Father’s absence and African American adolescent drug use. Journal of Divorce & Remarriage, 46, 1-12.
Merton, R. (1938). Social structure and anomie. American Sociological Review, 3 (5), 672-682.
Mjaland, K. (2014). A culture of sharing: Drug exchange in a Norwegian prison. Punishment & Society, 16 (3), 336–352.
Öğel, K., Tamar, D., Evren, C. ve Sır, A. (1999). Madde kullanımı ve suç. 3P Dergisi.
Özbay, Ö. (2004). Yaş, Adolesan Suçları ve Soysal Bağ Teorisi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, Sayı:1, 53-57.
Özbay, Ö. ve Özcan, Y.Z. (2006). A test of Hirschi’s social bonding theory: Juvenile Deliquency in the high schools of Ankara, Turkey. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 50 (6), 711-726.
Pedersen, W. (2009). Cannabis use: Subcultural opposition or social marginality? Acta Sociologica, 52(2), 135–48.
Piko, B. F., & Fitzpatrick, K. M. (2006). Cross-cultural parent–child relations: The role of parental monitoring in youth’s substance abuse behaviors in Hungary and the United States. In D. M. Devore (Ed.), New developments in parent–child relations (pp. 129-146). Hauppauge, NY: Nova Science Publishers.
Ruffle JK. (2014). Molecular neurobiology of addiction: What’s all the FosB about?. Am J, Drug Alcohol Abuse, 40(6), 428-437.
Saint-Jean, G. (2010). Gender differences in the salience of psychosocial mediators of the impact of acculturation on substance abuse among Hispanic youth in Florida. Journal of Immigrant Minority Health, 12, 166-172.
Sandberg, S. (2012). Cannabis culture: A stable subculture in a changing world. Criminology and Criminal Justice, 13(1), 63–79.
Stahl, A., Finnegan, T. & Kang, W. (2003). Easy access to juvanile court statistics 1985- 2000. Washington D.C: Department of Justice.
Sutherland, E. & Cressey, D. R. (1978). Criminology. 10th Edition. New York: J. P. Lippincott Company.
Tarde, G. (1903). The laws of imitation. New York, NY: Henry Holt.
Vucina, T., & Becirevic, I. Z. (2007). Risk factors and protective factors for adolescent substance use. Review of Psychology, 14, 59-72.
Web of Science (2020, Nisan 10). Sociology and addiction. https://apps.webofknowledge.com adresinden edinilmiştir.
Sage Journals (2020,Nisan10). Sociology and addiction. https://journals.sagepub.com/action/doSearch?filterOption=allJournal&AllField=ad diction adresinden edinilmiştir.
Sutherland, E. H. & Donald, R. C. (1978) Criminology. 10th ed., Philadelphia: Lippincott.
Türk Ceza Kanunu (2004). 10.03.2020. tarihinde www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5237.pdf adresinden edinilmiştir.
Williams, F. P. & McShane, M. D. (1988). Criminological theory. Englewood Cliffs, N.J: Prentice Hall.
Yaşar, Y. (2012). Uyuşturucu veya uyarıcı madde temini ve ticareti suçları. Ankara: Seçkin Yayınevi.