Sibel MANSUROĞLU, Veysel DAĞ, Selma KÖSA, Feyzanur DEMİR

Korunan Alanlarda Turizmin Etkisi: Antalya Kenti Örneği

Mevcut turizm alanlarının, yoğun kullanım nedeniyle zarar görmesi, korunan alanların 21. yüzyılda değişen turizm taleplerine yönelik önemli bir potansiyele sahip olması, bu alanları önemli turizm destinasyonları haline getirmiştir. Korunan alanların ülke ekonomisine katkı sağlama amacıyla, gerekli olduğu ve doğru alanların seçilmesi durumunda, uygun planlama çalışmaları yapılarak, daha da önemlisi koruma/kullanma dengesi gözetilerek turizm amaçlı kullanımı önemlidir. Kitle turizminin yaygın olduğu Antalya’da, kent merkezindeki korunan alanların doğru kullanımı turizmin canlandırılması için önemli ve gereklidir. Korunan alanlarda uzun süreli sürdürülebilirliğin sağlanması için turizm faaliyetlerinin dikkatli bir şekilde planlanması, yönetilmesi ve izlenmesi gerekmektedir. Bu alanların turizm amacıyla doğru kullanılması etkin korunmasını da sağlayacaktır. Bu çalışmada Antalya kent merkezindeki farklı koruma statüsündeki korunan alanların turizm faaliyetlerini etkileme ve bu faaliyetlerden etkilenme durumlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla kent merkezinde en fazla ziyaret edilen alanlar tespit edilerek mevcut durumları değerlendirilmiş ve bu alanlarda görülen olumlu-olumsuz etkilerin nedenleri irdelenerek olumsuzlukların azaltılması yönünde alınması gereken bazı öneriler geliştirilmiştir.

The Effect of Tourism in Protected Areas: Case of Antalya City

However, the existing tourism areas are damaged due to intensive use and the protected areas have significant potential for the changing tourism demands in the 21st century, making these areas important tourism destinations. In order to contribute to the national economy, it is important to use the protected areas for tourism purposes if necessary and appropriate areas are selected, convenient planning studies are carried out and more importantly, considering the balance of protection. In Antalya proper use of protected areas in the city center is important and necessary for revitalizing tourism. In order to ensure long-term sustainability in protected areas, tourism activities need to be carefully planned, managed and monitored. Proper use of these areas for tourism purposes will ensure effective protection. In this study, it is aimed to determine the impact of tourism activities on protected areas in Antalya city center with different conservation status and to be affected from these activities. For this purpose, the most visited areas in the city center were identified and their current status was evaluated and the reasons for the positive and negative effects were examined.

Keywords:

Protected Areas, Antalya, Tourism,

PDF

___

Akten, S. (2009). Korunan Doğal Alanlarda Ziyaretçi Etki Yönetim Yaklaşımı (Gölcük Tabiat Parkı Örneği). Yüksek Lisans Tezi (Basılmamış), Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Isparta.
Akyol, A., Akbulut, E. (2017). Korunan alanların planlanması ve etkin yönetiminde ziyaretçi özellikleri ve algılarının önemi: Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı örneği. Turkish Journal of Forestry, 18(3): 197-206. DOI: 10.18182/tjf.306364
Antalya Çevre Durum Raporu (2017). Antalya İli 2017 Yılı Çevre Durum Raporu. ÇED ve Çevre İzinlerinden Sorumlu Şube Müdürlüğü. Erişim 13.08.2019
Antalya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü (2015). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun Doğal Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları ile İlgili Raporu (Basılmamış), Antalya.
Antalya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü (2019). http://www.antalyakulturturizm.gov.tr/TR,68432/kultur-turizmi.html (22.08.2019)
Aslım, G., Yiğit A., İzmirli S., Yaşar A. (2012). Hayvan Koruma Kavramı ve Biyoetik Çerçevesinde Yaban Hayatı Koruma ve Yaban Hayatı Geliştirme Sahaları. Kafkas Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi Dergisi, 18 (4): 657-662, DOI:10.9775/kvfd.2012.6217
Atik, M., Ortaçeşme, V., Sayan, M. S., Kaşan, R., Sönmez, S., Göktürk, R. S., Yıldırım, E. (2010). Olimpos-Beydağları Milli Parkındaki Rekreasyonel Faaliyetlerin Bitki Örtüsü ve Toprak Üzerine Etkilerinin Belirlenmesi. TÜBİTAK, Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik Araştırma Grubu, Proje No: 107Y100, Ankara.
Burek, V., Prosser, D. (2008). The History of Geoconservation: An Introduction, Geological Society, 300, 1-5.
Cessford, G., Muhar, A. (2003). Monitoring Options for Visitor Numbers in National Parks and Natural Areas, Journal of Nature Conservation 11, 240-250.
Dağ, V. & Mansuroğlu, S. (2018). Pamukkale/Hierapolis dünya miras alanı’nda ziyaretçi taşıma kapasitesinin belirlenmesi. Mediterranean Agricultural Sciences, 31(2), 107- 115.
Dağ, V. & Mansuroğlu, S. (2017). Korunan alanlarda çevre sorunlarının değerlendirilmesi: Pamukkale özel çevre koruma bölgesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 18(2), 109-120.
Dağ, V. & Mansuroğlu, S. (2016). Tarihi Alanlarda Turizm Etkisinin Pamukkale- Hierapolis Antik Kenti Örneğinde İrdelenmesi. IV. Çevre ve Tasarım Kongresi 05- 06 Mayıs 2016, Kayseri.
Demir, C. (2001). Turizm ve Rekreasyon Faaliyetlerinin Olumsuz Çevresel Etkileri: Türkiye’deki Milli Parklara Yönelik Bir Uygulama. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, 200 s.
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2019). https://www.tarimorman.gov.tr/DKMP Erişim 13.08.2019
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2019a). Güllük Dağı (Termessos) Milli Parkı. http://termessos.tabiat.gov.tr Erişim 06.08.2019
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2019b). Beydağları (Olympos) Sahil Milli Parkı. http://beydaglari.tabiat.gov.tr/ Erişim 06.08.2019
Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (2019c). Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkı. http://kursunluselalesi.tabiat.gov.tr/ Erişim 06.08.2019
DÖSİMM (2019). Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü. Müze Ve Örenyeri Ziyaretçi İstatistikleri. http://www.dosim.gov.tr/muze-istatistikleri. Erişim 15.05.2020.
Emekli, G. (2005). Avrupa Birliği’nde Turizm Politikaları ve Türkiye’de Kültürel Turizm, Ege Coğrafya Dergisi, 14, 99-107.
Gül, M., (2006). Antalya Kent Merkezi Kültür ve Turizm Gelişim Bölgesinde Yer Alan Sit Alanları ve Bu Alanlarda Antalya Büyükşehir Belediyesince Başlatılan Çalışmalara İlişkin Genel Bir Değerlendirme. Planlama 2006/4. S. 121-145. http://www.spo.org.tr/resimler/ekler/232fe81225bcaef_ek.pdf
Keleş, T., Dağ, V., Mansuroğlu, S. (2016). Antalya Örneğinde Doğal Sit Alanlarında Yaşanan Sorunların Belirlenmesi. 6. Peyzaj Mimarlığı Kongresi, 8-11 Aralık 2016, Antalya.
Kösebalaban, N. (1996). Turizmde Çevresel Yönetim ve Planlama. https://arastirmax.com Erişim 31.07.2019
KUDEB, (2016). Koruma Uygulama ve Denetim Şube Müdürlüğü. Antalya Büyükşehir Belediyesi, İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı, İmar ve Şehircilik Şube Müdürlüğü tarafından hazırlanmış, Basılmamış Rapor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2019). https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/antalya/genelbilgiler Erişim 06.08.2019
Kültür ve Turizm Bakanlığı (2012). Dünden Bugüne Antalya. https://antalya.ktb.gov.tr Erişim 13.08.2019
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (2019). https://kvmgm.ktb.gov.tr/ Erişim 13.08.2019
Manning, R. (2007). Parks and Carrying Capacity Commons Without Tragedy, Island Press, Washington, USA, 328p.
Mansuroğlu, S. (2006). Turizm Gelişmelerine Yerel Halkın Yaklaşımlarının Belirlenmesi: Akseki/Antalya Örneği, Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19 (1), 35-46.
Orhan, T., Karahan, F. (2010). Uzundere İlçesi ve Yakın Çevresinin Ekoturizm Potansiyelinin Değerlendirilmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 11 (1), 27-42.
Ortaçeşme, V., Özkan, B., Karagüzel, O., Atik, M., Akpınar, M.G. (1999). Kurşunlu Şelalesi Tabiat Parkının Ekonomik Değerinin Saptanması, TÜBİTAK TARP (Türkiye Tarımsal Araştırma Projesi) 2152 No’lu Proje Kesin Sonuç Raporu, s.62.
Sayan, M. S., Ortaçeşme, V., Karagüzel, O., Atik, M., Şahin, T., Yıldırım, E., Avcı, Ü. (2005). Termessos (Güllükdağı) Milli Parkı’nda Rekreasyonel Taşıma Kapasitesinin Belirlenmesi. TÜBİTAK, Tarım, Ormancılık ve Veterinerlik Araştırma Grubu, Proje No: TOGTAG-3197.
Simon, F. J. G., Narangajava, Y., Marqués, D. P. (2003). Carrying Capacity in the Tourism Industry: a Case Study of Hengistbury Head. Journal of Tourism Management, 25: 275-283.
UNESCO (2019). United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu). http://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr 06.08.2019.
Uzun, E., Bekiroğlu, S., & Torunoğlu, U. (2014). Antalya Olimpos-Beydağları Sahil Milli Parkı Günübirlik Rekreasyon Alanlarının Ziyaretçiler Açısından Sorunları. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu “Akdeniz Ormanlarının Geleceği: Sürdürülebilir Toplum ve Çevre” Bildiri Tam Metni, s. 314-320. Isparta.
Ünal, Y., Koca, A., Kısaarslan, Y., Yelsiz, M.Ş., Süel, H., Oğurlu, İ. (2019). Antalya Düzlerçamı Yaban Hayatı Geliştirme Sahasında yayılış gösteren karakulak (Caracal caracal Schreber, 1776)’ın popülasyon durumu, günlük aktivite deseni ve habitat tercihi. Turkish Journal of Forestry, 20(4): 474-480. DOI: 10.18182/tjf.638437.
Sarıbaşak H., Başaran M. A., Başaran S., Kaçar S., Şahin T. (2010). ANTALYA Düzlerçamı Yaban Hayatı Geliştirme Sahası’nda Yaban Keçisi (Capra Aegagrus Erxleben 1777) Popülasyonu ve Habitatının Değerlendirilmesi. Orman Genel Müdürlüğü Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü, Enstitü Yayın No: 57 ISBN: 978-605-393-106-5, Teknik Bülten No: 42.
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü (2019). https://tvk.csb.gov.tr/ Erişim 13.08.2019
Vuruşkan, A. (2009). Antalya Kentindeki Doğal Sit Alanlarına İlişkin Sorunların İrdelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Peyzaj Mimarlığı Anabilim Dalı, Antalya, 152 s.
Yılmaz, F., Koç, A. (2018). Beydağları Sahil Milli Parkı Ekonomik Değerinin Seyahat Maliyeti ve Koşullu Değerleme Yöntemleri ile Belirlenmesi. Akdeniz İİBF Dergisi, 18 (38), 1-22. DOI: 10.25294/auiibfd.492736
Yücel, M. (2010). Doğa Koruma. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü Ders Kitabı, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Genel Yayın No: 265, Ders Kitapları Yayın No: A-85, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ofset Atölyesi, 2. Baskı, 430 s., Adana.
Yüksek, T., Cengiz, T., Yüksek, F. (2008). Doğal Alanlarda Festival Etkinliklerinin Koruma-Kullanma Açısından Değerlendirilmesi: Kafkasör Kültür, Sanat ve Turizm Festivali Örneği. Ekoloji Dergisi, 17, 67, s. 37-45, İzmir.