Türkiye'de kalkınma ajanslarında denetim sorunsalı

Kalkınma Ajanslarının, ekonomik, sosyal ve teknik desteklerle bölgesel gelişmişlik farklarının azaltılmasında ve bölgesel eşitsizliklerin giderilmesinde önemli fonksiyonları yerine getirmesi beklenmektedir. Kalkınma Ajanslarının, bölgesel potansiyellerden olan doğal ve sosyal kaynakları, işgücünü vb. unsurları harekete geçirerek bölgesel farklılıkların azaltılmasına katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.Kalkınma ajanslarının yasalaşma ve kurumsallaşma sürecinde birçok eleştiriler yapılmış, bu eleştiriler o zamanlar yazılan makalelere yansıtılmıştır. Daha sonra Kalkınma Ajanslarının kurulması, faaliyete geçmesi ile ihtiyaç duyulan bir takım düzenlemeler de yapılmıştır. Yapılan düzenlemelerle en çok eleştirilen konuların başında gelen 'denetim sorunsalı' konusundaki tereddütlerin ortadan kaldırılması da öngörülmüştür.Bu çalışmada, Kalkınma Ajanslarının denetimi konusunda henüz yasal süreç tamamlanmadan yapılan eleştirilere, güncel yorumların yapılması ve Kalkınma Ajanslarının denetimi konusuna netlik kazandırılması hedeflenmiştir. Çalışmanın yazımında kullanılan diğer araştırma yöntemlerine ilave olarak, sadece kitabi bilgilere bağlı kalmamak, bir anlamda sahaya inme olarak da algılanabilecek bir yöntem olan Mülakat yöntemiyle de makale zenginleştirilmiştir.

Problem of audit in development agencies in Turkey

Development Agencies are expected to have an important function in reducing the regional development gaps and in removing the regional imbalances through economic, social and technical supports. It is thought that the Development Agencies will help minimize the regional imbalances by making use of the regional potentials, natural and social resources, labour force and the like.Development Agencies were often criticized during the process of institutionalisation and enactment and the critiques were reflected on the articles at the time. Thereafter, some necessary arrangements were also made with the set up and operation of the Development Agencies. With the arrangements, it was expected that hesitations about the mostly criticized problem of audit would be removed.The aim of the study is to make new comments on the critiques about the issue of the audit of the Development Agencies before the completion of the legal process and to clarify the issue of the audit of the Development Agencies. The content is also enriched through the survey method, which can, in a way, be considered to study on site without merely holding to the literature, as well as the other research methods used in writing the study.

PDF

___

Alıca, Süheyla Suzan (2006). "5449 Sayılı Kanun Üzerine". YAYED, Memleket Mevzuat, www.yayed.org.tr, Sayı: 8, ss. 28-33.
Apan, Ahmet (2005). "Bölge Kavramı ve Bölgesel Kalkınma Ajansları". Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, Sayı: 13. Ankara, ss. 39- 58.
Avaner, Tekin (2005). "Bölge Kalkınma Ajansları (BKA) Siyasal Rejim Sorunu Yaratır Mı?". Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir? (1. Baskı), (der.) Menaf Turan. Ankara: Paragraf Yayınevi, ss.239-263.
Bachtler, John and Yuill, Douglas (2001). "Policies and Strategies for Regional Development: A Shift in Paradigm?". European Policies Research Centre, Regional and Industrial Policy Research Paper No. 46, Glasgow: University of Strathclyde, ss. 1- 41, (http:// www.eprc.strath.ac.uk/eprc/Documents/PDF_files/R46PoliciesandStrategiesforRegio-nalDevelopment.pdf (e.t.: 21.01.2011).
Berber, Metin ve Çelepçi, Ebru (2005). "Türk Bölgesel Kalkınma Politikalarında Yeni Arayışlar: Kalkınma Ajansları ve Türkiye'de Uygulanabilirliği". Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Sempozyumu-Bildiriler Kitabı, http://www.metinberber.com/makaleler, asp, 13-14 Ekim 2005, ss.145- 156.
Clark, Greg (2005). "City-Regional Development Agencies", http://www.gregclark.net/ papers/City-Regional%20Development%20Agencies%20Greg %20Clark%20Autumn% 202005%20Final.pdf, (e.t.: 26.02.2011), ss.l-27.
Çalışkan, Çare Olgun (2009). "Bölgesel Kalkınma Ajanslarının Ortaya Çıkışı ve Dünden Bugüne Gelişimi", planlama.org, http://www.planlama.org/new/dosyalar/bolgesel-kal-kinma-ajanslarinin-ortaya-cikisi-ve-dunden-bugune-gelisimi.html (e.t.: 21.01.2011).
Çalt, Gökhan (2005). "Bölgeseîleşme ve Avrupa Birliği'nin Bir Aracı Olarak Bölge Kalkınma Ajansları". Ziraat Mühendisleri Odası, http://www.zmo.org.tr/resimler/ ekler/ 8df7b8e8d586a55_ek.pdf?tipi=14&sube= (e.t.: 21.01.2011) ss. 1-21.
DPT (2000). Uzun Vadeli Strateji ve Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Ankara, http://ekutup.dpt.gov.tr (e.t.: 21.01.2011).
DPT (2003). Türkiye Cumhuriyeti Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006). Ankara. http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/o-ukp.pdf (e.t.: 21.01.2011).
DPT (2006). Dokuzuncu Kalkınma Planı (2007-2013). Ankara. www.dpt.gov.tr/DocOb-jects/Download/1968/plan9.pdf (e.t. :21.01.2011).
DPT, (2011a). Destek Yönetimi Kılavuzu, http://www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/ ajans.html (e.t.: 18.02.2011).
DPT, (2011b). Mal, Hizmet Ve Yapım İşi Satınalma Ve İhale Usul Ve Esasları, http:// www.dpt.gov.tr/bgyu/kalkinmaajans/KA_HarcamaEsasveUsulleri.pdf (e.t.: 18.02.2011).
Demirci, Aytül Güneşer (2005). "Farklı Ülkelerde Bölge Kalkınma Ajansları". Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?, (1. Baskı), (der.) Menaf Turan, Ankara: Paragraf Yayınevi ss. 181-195.
Demirci, Aytül Güneşer (2006). "Kalkınma Ajansları Gerçeği". Memleket Mevzuat Dergisi. YAYED. Sayı:8, Şubat 2006, ss. 34-35.
Dinçer, Bülent (1996). "İllerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması". DPT- Bölgesel Gelişme ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü, Ankara http://ekutup.dpt. gov.tr/bolgesel/dincerb/ilce/ (e.t. 26.02.2011), ss. 1- 88.
Dinler, Zeynel (1994). Bölgesel İktisat. Bursa: Ekin Kitabevi.
Erçakar, Mehmet Emin (2010). "Bölgesel Kalkınma Ajansları ve Türkiye Uygulaması" Mevzuat Dergisi, Yıl: 12, Sayı: 153, Eylül 2010, (http://www.mevzuatdergisi.com/2010/ 09a/01.htm, e.t.:21.01.2011).
Gökçe, Birsen (1999). Toplumsal Bilimlerde Araştırma (3. Baskı), Ankara: Savaş Yayınevi.
Gülbahar, Onur (2009). "Turizmin Bölgelerarası Gelişmişlik Farklarını Gidermedeki Rolü (Türkiye Örneği)". Atatürk Üniversitesi- İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), ss. 19-47.
Hasanoğlu, Mürteza ve Aliyev, Ziya (2006). "Avrupa Birliği İle Bütünleşme Sürecinde Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Ajansları". Sayıştay Dergisi, Sayı: 60, ss.81-103.
Kanatlı, Metin (2008). "Havza Planlamasında Sürdürülebilir Kırsal Kalkınma Ve Önemi". TMMOB, 2. Su Politikaları Kongresi, 20-22 Mart 2008, Ankara, 2. cilt, ss. 297-308, (http://www.tmmob.org.tr/resimler/ekler/4117275be999ff5_ek.pdf, e.t.: 21.01.2011).
Karakaş, Mehmet (2005). "Kamu Mali Yönetiminde Yeniden Yapılanma Aracı Olarak Hesap Verme Sorumluluğu Ve Saydamlık". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisad' V İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(12), ss. 291- 305.
Karanfil, Neşe (2006). "6 Pilot Bölgede Basan Sağlanırsa Kalkınma Ajanslan Yaygınlaşacak". Referans Gazetesi, 15.02.2006, www.referansgazetesi.com/ haber.aspx?HBR KOD=35440 (e.t.: 21.01.2011).
Karasu, Koray (2005). "İngiltere'de Bölge Kalkınma Ajanslan". Bölge Kalkınma Ajansları Nedir, Ne Değildir?, (1. Baskı), (der.) Menaf Turan, Ankara: Paragraf Yayınevi ss 197-238.
Keskin, Hidayet ve Sungur, Onur (2010). "Bölgesel Politika Ekseninde Yaşanan Dönüşüm: Türkiye'de Kalkınma Planlarında Bölgesel Politikalann Değişimi". SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi- Sosyal Bilimler Dergisi, Mayıs 2010, Sayı: 21, ss. 271-293.
Koçberber, Seyit (2006). "Kalkınma Ajansları ve Sayıştay Denetimi". Sayıştay Dergisi, Sayı: 61, ss. 37-55.
Küçük, Orhan (2007). "AB Uyum Sürecinde Kalkınma Ajanslan ve AB Hibe Projelerinin Bölgesel Kalkınmaya Katkılarının Araştınlması: Samsun, Kastamonu ve Erzurum Nuts II Bölgesi Örneği". Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), ss. 495-507.
Maç, Nazlı (2006). "Bölgesel Kalkınma Ajanslan ve Türkiye" (Araştırma Raporu). Konya Ticaret Odası, www.kto.org.tr/dosya/rapor/kalkinmaajans.pdf (e.t.: 26.02.2011). ss. 1-8.
Mengi, Ayşegül (1998). Avrupa Birliğinde Bölgeler Karşısında Yerel Yönetimler. Ankara: İmaj Yayınları.
Oyan, Oğuz (2005). "Kalkınma Ajanslan: Amaç Gerçekten Kalkınma Mı?". Mülkiye Dergisi, 29(249), ss. 63-72.
Oyan, Oğuz (2007). "Kalkınma Ajanslan Ne İşe Yarayacak?". YAYED, http://www.ya-yed.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=339&tipi=4&sube=0 (e.t. 26.02.2011).
Özen, Pınar (2005). "Bölgesel Kalkınma Ajansları". TEPAV, http://www.tepav.org.tr/tur/ admin/dosyabul/upload/bolgeselkalkinmabilginotu.pdf (e.t.:28.12.2010). ss. 1-27.
Poroy, Hüseyin (2004). "Bölgesel Gelişme Stratejileri Çerçevesinde Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi". Türkiye İktisat Kongresi. Yeşilırmak Havzası Kalkınma Birliği, http:// www.yesilirmak.org.tr/documents.aspx (e.t.:28.11.2010), ss. 1-31.
Resmi Gazete, 08.02.2006: 26074 (5449 sayılı Ajanslannın Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun).
Resmi Gazete, 28.09.2006: 26303 (Kalkınma Ajanslan Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği).
Resmi Gazete, 08.11.2008: 27048 (Kalkınma Ajanslan Proje ve Faaliyet Destekleme Yönetmeliği).
Resmi Gazete, 25.07.2006: 26239 (Kalkınma Ajansları Personel Yönetmeliği).
Resmi Gazete, 25.07.2009: 27299 (Bakanlar Kurulu Kararı- Bazı Düzey 2 Bölgelerinde Kalkınma Ajansları Kurulması Hakkında Karar).
Resmi Gazete, 03.08.2009: 27308 (Kalkınma Ajansları Denetim Yönetmeliği).
Resmi Gazete, 19.12.2010: 27790 (6085 sayılı Sayıştay Kanunu).
Sevinç, Derya (2006). "Bölgesel Kalkınmada BKA'ların Genel Görünümü". TEPAV, http://www.tepav.org.tr/upload/files/haber/1281449378-6.Bolgesel_Kalkinmada_BKA_ laıin_ Genel_Gorunumu.pdf (e.t.:21.01.2011).
Tolunay, Ahmet ve Akyol, Ayhan (2006). "Kalkınma ve Kırsal Kalkınma: Temel Kavramlar ve Tanımlar". Süleyman Demire! Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, seri A, sayı:2, ss. 116-127.
Tutar, Filiz ve Demiral, Mehmet (2007). "Yerel Ekonomilerin Yerel Aktörleri: Bölgesel Kalkınma Ajanslan". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan 2007, 2(1), ss. 65- 83.
Uğuş, Burcu (2006). "Avrupa Birliği ve Türkiye'de Bölgesel Kalkınma Politikalan ve Bölgesel Kalkınma Ajanslan". E-Akademi Dergisi, sayı: 49, http://www.e- akademi.org/ icerik.asp?kategori=Makale&kid= l&git=10 (e.t.: 21.01.2011).
Mülakatlar
Parlak (2011). Veysel Parlak ile yapılan mülakat, Çukurova Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Duran (2011). Halit Duran ile yapılan mülakat, İzmir Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Özen (2011). Mevlüt Özen ile yapılan mülakat, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Demirci (2011). Emin Yaşar Demirci ile yapılan mülakat, Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Palancıoğlu (2011). H. Mustafa Palancıoğlu ile yapılan mülakat, Orta Anadolu Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Kaldınm (2011). Çetin Oktay Kaldırım ile yapılan mülakat, Doğu Karadeniz Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 10.03.2011.
Altan (2011). Rıfat Altan ile yapılan mülakat, Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, Mülakat tarihi: 11.03.2011.