Ortaçağ'da Doğu Karadeniz'de Oğuz ve Kıpçak Yerleşimi

Küresel güçlerin Ortadoğu'yu şekillendirirken Türkiye coğrafyası üzerinde oluşturmak istedikleri yeni siyasal yapılanmaların Doğu Karadeniz'de ki çalışmalarından en önemlisi etnik yapıların sürekli gündemde tutulmasıdır. Amaç etnik siyasi oluşumlar gerçekleştirmektir.Birçok kaynaktan biliyoruz ki, Anadolu, M.Ö. VIII. yüzyıldan itibaren Kimmer/İskit, MS. II. yüzyıldan sonra Oğuz, Sabar, Avrupa Hun, Hazar ve Kıpçak gibi Türk toplulukları tarafından akınlara uğramış bir bölgedir. Daha açık bir ifade ile Karadeniz Dağlarının eteklerinde yaşayan, birçok topluluk Arsaklı Türklerinin torunları olan, koyuncu ve yaylacı Türkmenlerdir.Karadeniz'in bugünkü kültür, dil, inanç, varlıklarına baktığımızda Ortaçağ Türklüğü ile bağlantısı görülebilmektedir. Türklerin çeşitli nedenlerle yer değiştirmeleri, uzun bir dönemde kan bağına bağlı olan yapısal özelliklerini ortadan kaldırmış, kültürel farklılıklar ortaya çıkmış olsa da halk bilim uzmanlarının dikkatli çalışmaları ile Oğuz ve Kıpçak kültürel değerlerinin Karadeniz'de hâlâ var olduğu yadsınamaz bir gerçektir. Doğu Karadeniz bölümünde sadece Oğuz-Kıpçak değil aynı zamanda Peçenek, Bulgar vb. Türk boylarının da varlığı özellikle dil bilimciler ve toponomi düşünürleri tarafından tespit edilmiştir. Ayrıca Karadeniz'de var olan Hıristiyanlığın sadece Rum tabanlı olmadığı bilim insanlarının ortak iddialarıdır.Doğu Karadeniz'de Gürcü ve özellikle de Hristiyanlığı benimsemiş ve kilise dili olmasından dolayı Grek dilini kullanan Kıpçakların varlığı da binmektedir.Yöntemimiz coğrafi alan çalışması, ana kaynak taraması ve çağdaş eserlerin incelenmesi şeklinde gerçekleştirilmiştir

Oghuz and Kipchak in the Middle Ages and Eastern Black Sea Placement

One of the most important activities carried out by global powers in Eastern Black Sea region to create new political formations within the geography of Turkey while shaping the Middle-East is to constantly keep the ethnic structures on the agenda. Here, the aim is to lead to new ethnicity-based political configurations. Everyday ethnic conflicts are quickened in Turkey as consistent demanding enterprises are a known fact over Anatolian territories. As we all know from many sources, Anatolia is a region under the influence of invasions by Turkish communities, including Kimmer/Scythian as of B.C. 8th Century, Oghuz, Sabar after the 2nd Century in the common era, European Hun, Khazar and Kipchak. Many communities who had lived in foothills of Black Sea Mountains are sheepmen and transhumant Turkmen, who are the grandchildren of Arsak Turks. When the Black Sea Region is considered in terms of today's such assets as culture, language and belief, it becomes evident that the region has close ties with the Turkish identity in the Middle Age. Some careful studies carried out by some folklore specialists scientifically indicated that the cultural values of the Oghuz and Kipchak Turks still survive in the Black Sea Region although structural features resulting from the bloodproximity seem to have lost and cultural differences have appeared in the long term due to residential changes of the Turks for some reasons. Especially linguists and topnymy specialists discovered the existence of not only the Oghuz and Kipchak Turks but also the tribes of the Pecheneg and Bulgarian Turks and the like in Eastern Black Sea Region. Also present in the Black Sea are just claims of Christianity is not a common Greek-based scientists.The presence of the Georgians and especially the Kipchaks who adopted Christianity and speak Greek, the language of the Church, is apparently known.Our method has been held as geographical area study, main source scanning and contemporary work analysing

PDF

___

Abu'l F. (Bar Hebraeus), (1999). Abu'l-Farac Tarihi II. Çeviren Ömer Rıza Doğru. An- kara.
Agacanov, S. G. (2010). Oğuzlar. Çeviren Ekber N. Necef-Ahmet Annaberdiyev. İstan- bul: Selenge.
Agantangelos. (1867). Collection des Historiens ancient et modernes de I'Armenie. Çe- viren Langlois. Paris.
Ahincanov, S.M. (2009). Kıpçaklar. Çeviren Kürşat Yıldırım. İstanbul: Selenge.
Ak, M. (1999)«İslâm Coğrafyacılarına Göre Trabzon» Trabzon Tarihi Sempozyumu. Trabzon.
Akat, A. (2012)Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Çepniler ve Müzik. Trabzon: Serander.
al-Marvazi. (1950). «Shraf al-Zaman Tahir Marvazi on the Turksand India Arabic text.» circa AD 1120 (V. Minorsky), 29-30.
Anna K. (1996). Alexıda. Çeviren Bilge Umar. İstanbul.
Anonim. (2014). Tarih-i Âli Selçuk (Selçuknâme). Çeviren Halil İbrahim Gök-Fahrettin Çoşguner. Ankara: (a)tıf.
Arıcı, M. (1993). Her Yönüyle Rize. Ankara.
Arrianus. (2005). Arrianus'un Karadeniz Seyahati. Çeviren Murat Aslan. İstanbul: Odin.
Arslan, M. (2006). «Pontos'tan karadeniz'e: Bir Adlandırmanın Ardındaki Önyargılar, Varsayımlar ve Gerçekler» Olba XIV, no. 77 75-91.
Aslan, T. (Tarihsiz). «Doğu Karadeniz'in Sosyal Yapısından Bir Kesit ve Etniklik- Zorlaması.» ad/.../1023004388. 12 07 2015. www.journals.istanbul.edu.tr (07 12, 2015 tarihinde erişilmiştir).
Aynakulova, G. (2009). «Ermeni Kıpçakları Mı Gregoryen Kıpçaklar Mı?» Milli Folklor, no. 84.
Aytekin, O. (2002). «Artvin-Türk Dönemi Yüzey araştırmasının İlk Beş Yılı (1997-2001) Üzerine Bir Değerlendirme» Kayseri: VI. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazı Sonuçları ve Sanat Tarihi Sempozyumu. 111-121.
Baştav, Ş. ( 1941). «Sabir Türkleri» Belleten V, Nisan, no. 17-18.
Bilgin, M. (2000). Doğu Karadeniz. Trabzon.
Brehier, L. (1977). The Life and Death of Byzantium. Çeviren M. Vaughan. New York.
Brosset, M. F. (2003). Gürcistan Tarihi (Eski Çağlardan 1212 Yılına Kadar). Ankara.
Bryer, A. (1970). «The Tourkokratia in the Pontos.» Neo-Hellenika, no. I 42.
Buzandac'i's, P. (1981). History of the Armenians. Çeviren Robert Bedrosian..
Charanis, P. (1963). The Armenians in the Byzantine Empire,. Çeviren Gulbenkian Foundation. Lisboa: Armenian Library of the Claouste.
Cöhce, S. (1988). «Doğu Karadeniz Bölgesinin Türkleşmesinde Kıpçakların Rolü» Bi- rinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi (Samsun 13-17 Ekim 1986) Bil- dirileri. Samsun.
Çakır, Ö. ve Çoruhlu, Y. (2000). «Ordu'nun Mesudiye İlçesi/Kaleköy'ünde Bir Türkmen Kalesi Mezar Taşları ve Üç Mezar Anıtı» İÜ. Edebiyat Fak. Tarih Dergisi (Fikret Işıltan Hatırası), no. 36. 81-136.
Çilingiroğlu. A. (1994). Urartu Tarihi. İzmir.
Demir, N. (1998). «Giresun ve Ordu Yöresi Ağızları Üzerine» Türklük Bilimi Araştırma- ları, no. 7.
-- ( 2007). Hacıemiroğulları Beyliği. İstanbul: Neden.
-- (2005). Orta Ve Doğu Karadeniz Bölgesi'nin Tarihî Alt Yapısı. Ankara.
Ebulgazi, B. H. (Tarihsiz). Şecerre-i Terakime. Düzenleyen Muharrem Ergin. İstanbul: Tercüman 100 Temel Eser.
el-Belazurî. (1987). Fütûhu'l-Büldan. Çeviren Mustafa Fayda. Ankara: Kültür Yayınları.
el-Hüseyni. (1999). Ahbârü'd-Devlei's-Selçukiyye. Çeviren Necati Lügal. Ankara: TTK.
Ergin, M. (1980). Dede Korkut Hikâyeleri. İstanbul: Tercüman 1001 Temel Eser.
Fazlallah, R. (1982). Oğuz Destanı (Tercüme ve Tahlil). Çeviren A. Zeki Velidi Togan. İstanbul: Enderun Kitabevi.
Finlay, G. (1854). History of the Byzantineand Grek Empires. London.
Golden, P. B. (2006). Türk Halkları Tarihin Giriş. Çeviren Osman Karatay. Çorum: Ka- ram.
Göde, K. (2000). Eratnalılar. TTK.
Gökbel, A. (2000). Kıpçak Türkleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Gülensoy, T. (1988). «Karadeniz Ağızlarına Toplu Bakış.» Düzenleyen OMÜ. Birinci Tarih Boyunca Karadeniz Kongresi. Samsun: OMÜ Eğitim Fak,. 205-209.
Gümüş, N. (2002). Selçuklu- Gürcü İlişkileri. Cilt 4, Türkler içinde, yazan Nebi Gümüş, 713-721. Ankara: Yeni Türkiye.
Hahanov. (2004). Panaret'in Trabzon Tarihi. Çeviren E. Uzun. Trabzon.
Herodotos. (2010). Herodotos Tarihi. Çeviren M. Ökmen. İstanbul: İş Bankası.
Herrin, J. (2010). Bizans. Bir Ortaçağ İmparatorluğunun Şaşırtıcı Yaşamı. Çeviren Uy- gur Kocabaşoğlu. İstanbul.
İbn Bibi. (1996). El Evamirü'l-Ala'iyeFi'l-Umuri'l-Ala'iye. Çeviren Mürsel Öztürk. An- kara: Kültür Bakanlığı.
İbn Hurdzahbih. (2008). Yollar ve Ülkeler Kitabı. Çeviren Murat Ağarı. İstanbul: Kita- bevi.
İbn Kalanisi. (1098). Zeyl Târih Dımaşk. Beyrut,.
İbnü'l-Esir. (Tarihsiz). El Kâmil Fi't-Tarih. Çeviren Abdülkerim Özaydın. Cilt 10. İstan- bul: Bahar.
Işık, A. (2001). Antik Kaynaklarda Karadeniz Bölgesi. Ankara: TTK,.
Karahan, L. (1996). Anadolu Ağızlarının Sınıflandırılması. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları: 630.
Karatay, O. (2015). «Salur Peçenek Savaşları: Oğuz Kimliğinin Oluşum Aşamalarını Tes- pit için Bir Deneme» www.akademia.edu.// 21.12.2015. www.akademia. edu (12 21, 2015 tarihinde erişilmiştir).
Kemaloğlu, M. (2013). «Anadolu'da Türklere Aid Yer İsimleri/H. Nihal-Ahmed Naci» Akademik Bakış Dergisi, no. 38 (Eylül-Ekim).
Kesik, M. (2009). «Danişmendli Beyliği-Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu İlişkileri (1071-1178)» Osmanlı Araştırmaları Prof. Dr. Muammer Kemal Özergin Hatıra Sayısı II.
Kıldıroğlu, M. (2013). Kırgızlar ve Kıpçaklar. Ankara: TTK.
Kınal, F. (1991). Eski Anadolu Tarihi. Ankara: TTK.
Kırzıoğlu, M. F. (2000). Dede Korkut Oğuznâmeleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
-- (1992). Yukarı Kur ve Çoruk Boylarında KIPÇAKLAR. Ankara: TTK,
-- (1953). Kars Tarihi. Cilt I. İstanbul.
Korkut, Kitab-ı Dedem. (2000). Destanların Dresten Nüshası. Çeviren H. Schmiede. An- kara: TDVY.
Kurkjian, A. V. (1958). History of Armenia. Armenian General Benevolent Union of America.
Lastivertc, A. (1985). Aristakes Lastivertc'i's History. Çeviren Robert Bedrosyan. New York.
Lopez, R. S. (1945). «Silk İndustry in Byzantine Empire» Speculum 20, no. 1 (January).
Mahmud, K. (1999). Divanü Lûgat-it-Türk Dizini (Endeks). Çeviren Besim Atalay. Cilt IV. Ankara: TTK.
--. (2005). Divanü Lügâti't-Türk. Düzenleyen Seçkin Erdi ve Serap Tuğba Yurtsever. Çeviren Seçkin Erdi ve Serap Tuğba Yurtsever. İstanbul: Kabalcı.
Memiş, E. (1989). Eskiçağ Türkiye Tarihi. Konya,.
Müneccimbaşı. (2001). C'amiu'd-Düvel . Çeviren Ali Öngül. Cilt II. İzmir: Akademi.
Ögel, B. (1987). Türk Kültür Tarihine Giriş. Cilt 9. Ankara: Kültür Bakanlığı.
Öz, M. (1999). XV-XVI. Yüzyıllarda Canik Sancağı. Ankara,.
Özmenli, M. (2014). «Armenia'da Arsaklar ve Kamsarakanlar» Yeni Türkiye, 1-14.
Özmenli, M., Gürsoy, A., ve Demir, A. (2013). «Giresun'da Ağaç Kültürü, Giresun'un Ge- leneksel El Sanatlarında Ağacın Yeri ve Önemi» Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, no. 8 29-52.
Özmenli, M. (2014). Giresun Tarihi (Eski Çağ'dan Orta Çağ'ın Sonuna Kadar). Nobel.
Priskos. (1995). Avrupa Hunları. Çeviren Ali Ahmetbeyoğlu. İstanbul: TDAV.
Qazwin, H. M. (1915-1919). The Geographical Part of the Nuzhat-Al-Qulüb. Çeviren Guy Le Strange. Leyden: E.J. Brill.
Rasonyı, L. (1971). Tarihte Türklük. Ankara: TKAE.
Reşidü'd-din F. (2010). Cami'ü't-Tevarih. Çeviren Ekan Göksu-H. Hüseyin Güneş. İstan- bul: Selenge.
Roux, J. P. (2007). Türklerin Tarihi. Çeviren Aykut Kazancıgil-Leyla Arslan Özcan. İs- tanbul: Kabalcı.
Runciman, S. (2008). Haçlı Seferleri Tarihi. Çeviren Fikret Işıltan. Cilt II. Ankara.
Say, A. (1992). Kemençe. Cilt 3, Müzik Ansiklopedisi içinde, yazan Ahmet Say, 711. An- kara: Başkent.
Sevim, A. , ve Merçil. E. (1995). Selçuklu Devletleri Tarihi. Ankara: T.T.K.
Sevim, A. (1988). Anadolu'nun Fethi Selçuklular Dönemi. Ankara.
Sevim, A. (1983). Genel Çizgileriyle Selçuklu-Ermeni İlişkileri. Ankara,.
Sezgin, F. (2007). İslâm'da Bilim ve Teknik. Cilt 1. İstanbul.
Shukurov, R. (1996). «Eastern Ethnic Elements in the Empire of Trebizond.» XVIII th International Congress of Byzantine Studies. Moscow: Acts. 77 vd.
Strabon. (1993). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographika: XII-XIII-XIV). Çeviren A. Pekman. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat.
Sümer, F. (1980). Oğuzlar. İstanbul: ANA.
Şeşen, R. (2001). İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri. Ankara: TTK.
Tarhan, M. T. (1986). «Uratu Devleti'nin Yapısal Karakteri» Ankara: TTK. 285-301.
Tellioğlu, İ. (2007). «Doğu Karadeniz Bölgesinin Türk Yurdu Haline Gelmesi Hakkında Bir Değerlendirme» Turkish Studies/Türkoloji Araştırmaları 2, no. 2.
--(2015). «Ermeni Kaynaklarının Gözüyle Anadolu'nun Fethi.» dunyasavasi.ttk.gov.tr/ upload/files/.../2.../8-s. 2015. dunyasavasi.ttk.gov.tr (07 12, 2015 tarihinde erişilmiştir).
--. (2005). Osmanlı Hakimiyetine Kadar Doğu Karadeniz'de Türkler. Trabzon: Seran- der.
Turan, O. (1980). Doğu Anadolu Türk Devletleri Tarihi. İstanbul.
-- (1993). Selçuklular Tarihi ve Türk İslam Medeniyeti. İstanbul: Boğaziçi.
-- (1980). Selçuklular ve İslamiyet. İstanbul: Nakışlar.
-- (1984). Selçuklular Zamanında Türkiye Tarihi. İstanbul: Nakışlar.
Tüysüzoğlu, G. (2013). «çok Kutupluluk Tartışmaları ve Karadeniz Havzası'nın Bölgesel Görünümü» Akademik İncelemeler 8, no. 3 242-73.
Umar, B. (1999). İlkçağda Türkiye Halkı. İstanbul.
Urfalı M. (2000). Vekayî-Nâme. Çeviren Hrant D. Andreasyan. Ankara: TTK.
Vardan, M. (1973). «Türk Fütuhâtı Tarihi» Tarih Semineri Dergisi.
Yağmur, M. (1996). «Prof. Dr. Faruk Sümer'in Gözüyle Avşarlar» TDT Dergisi.
Yınanç, M. H. (1944). Türkiye Tarihi Selçukluları Devri. İstanbul: Bürhaneddin Matba- ası.
Yücel, Y. (1989). Amadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar II. Ankara: TTK.
Zachariaou, E. A. (1995). «Noms Coumans A Trebizonde.» Revue Des Etudes Byzantines, no. 52 285 vd.