Neo-humean analysis of Turkish discourse markers "ama" and "fakat"

Bağlaçlar, kelimeler ve cümleler ararsında olduğu kadar olaylar ve konuşma eylemleri arasında da ilişkileri inşa eden önemli öğelerdir. Son yıllarda, çeşitli bağlaçların işlevleri ve söylem açısından katkıları üzerine giderek artan bir ilgi olduğu dikkat çekmektedir. Ancak, Türkçe’deki “ama” ve “fakat” bağlaçları üzerine yapılan çalışmalar oldukça az ve bu bağlaçların söylem içerisindeki farklı ilişkilere katkısı da araştırmaya açık bir çalışma alanı oluşturmaktadır. Çeşitli söylem ilişkileri sınıflandırmalarına göre “ama” ve “fakat” bağlaçlarının söylem içi tutarlık ilişkilerine odaklanan az sayıda çalışma olsa da bu bağlaçların Neo-Humean analiz yöntemine göre incelenmesi üzerine bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca, bu bağlaçların cümle içindeki pozisyonuna göre söyleme ne kattığı daha önce üzerinde çalışılmamış bir konudur. Bu çalışmanın amacı, Neo-Humean bakış açısından incelendiğinde “ama” ve “fakat” bağlaçlarının farklı metin türleri içerisindeki tutarlık ilişkilerine katkısını araştırmak ve bu bağlaçların cümle başı, cümle ortası ve cümle sonu kullanıldığında söylem içi tutarlığa katkısını yine Neo-Humean bakış açısına göre inceleyerek alanda bu tarz çalışmalara olan boşluğu doldurmaktır. Çalışmanın sonuçları bu bağlaçların yazılı söyleme tutarlık ilişkileri açısından neler kattığınının anlaşılmasına ışık tutmaktadır.

Türkçe'deki "ama" ve "fakat" bağlaçlarının neo-humean analiz yöntemine göre incelenmesi

Discourse markers are important elements that build up relations between events and speech acts as well as between words and sentences. Recent years have witnessed a growing interest in the analysis of how various discourse markers function and how they contribute to discourse. However, studies on Turkish discourse markers “ama” and “fakat” are rare and how these discourse markers contributes to different relations in discourse is an issue open to investigation. Although there are a few number of studies focusing on the coherence relations of “ama and “fakat” according to various discourse relation classifications there is no previous research on the Neo-Humean analysis of these discourse markers. Moreover, the contribution of these markers to the discourse according to their position in the sentence is not analyzed previously. The aim of this study is to fill this gap by investigating how discourse markers “ama” and “fakat” contribute to coherence relations in different text genres when analyzed from a Neo-Humean perspective and to find out how discourse markers “ama” and “fakat” contribute to coherence relations when they are used in sentence initial, sentence middle and sentence final positions from a Neo-Humean perspective. The results of the study provide valuable insights into understanding what kind of coherence relations these markers contribute to in written discourse.

PDF

___

Altunay, D. (2007). Neden-etki Ilişkisi Bağlaçları ve Metinde Bağdaşıklık. XXI. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildirileri, (in press). 10-11 Mayıs 2007, Mersin.
Ariel, M. (1994). “Pragmatic Operators”. The Encyclopedia of Language and Linguistics. Oxford: Pergamon Press. 3250-3253.
Bakhtin, M.M. (2006). “Discourse in the Novel”. In The Novel: Anthology of Criticism and Theory. Ed. Dale, H.J. Blackwell Publishing: New York.
Baştürk, M. (1995). “‘ama’ Bağlacına Iletişisimsel Sözcelem Açıdan Bir Bakış”. Dil Dergisi, 34. 22-25.
Blakemore, D. (1987). Semantic Constraints and Relevance. Oxford: Blackwell Publishing.
Bolulu, O. (1991). “Yine Ilgeç ve Bağlaçlar”. Türk Dil Dergisi, 24. 48-53.
Canan, S. 2001.” ‘ama’ bağlacı”. Retrieved on November, 2009 from [www.sinancanan. net/dusunce/ama/htm].
Ceylan, N. (2005). Haldun Taner’in Öykülerinde Cümle Bağlayan Bağlaçlar. Unpublished (MA. Dissertation). Çukurova University.
Çelik, M. (1999). “‘da’nın İşlevleri”. Dilbilim Arastırmaları, 25-32.
Doğan, G. (1994). “‘ama’ Bağlacına Edimbilimsel Bir Bakış”. In Dilbilim Araştırmaları, (eds.) İmer, K., Kocaman, A., Özsoy, S. Ankara: Hitit Yayınları.
Erk-Emeksiz, Z. (2006). Discourse functions of negative markers in Turkish. Retrieved on December, 2009 from [www.conference.slu.se/turkling/program/programme060801. pdf]
Fraser, B. (1990). An Approach to Discourse Markers. Journal of Pragmatics, 14: 383- 395.
Fraser, B. (1999). What are Discourse Markers? Journal of Pragmatics, 31. 931-952.
Gencan, T. N. (2001). Dilbilgisi. Ankara: Ayraç Yayınları.
Hacıeminoglu, N. (1992). Türk Dilinde Edatlar. İstanbul: Millî Egitim Bakanlığı Yayınları, Ögretmen Kitapları Dizisi: 193.
Halliday, M. A. K. and Hasan, R. (1976). Cohesion in English. New York: Longman Press.
Hempbel, S. and Degand, L. (2007). Sequencers in Different text Genres: Academic Writing, Journalese and Fiction. Journal of Pragmatics, (in press), 1-18.
Hengirmen, (1999). Dilbilgisi ve Dilbilim Terimleri Sözlüğü. Ankara: Engin Yayınevi.
Hutchinson, B. (2004). Acquiring the Meaning of Discourse Markers. Retrieved on January, 2008 from [http://acl.ldc.upenn.edu/P/P04/P04-1087.pdf]
Izutsu, M. N. (2007). Contrast, concessive, and corrective: Toward a Comprehensive Study of Opposition Relations. Journal of Pragmatics, (in press). 1-30.
Jenness, J and Wynne, J. J. (2007). Cohen’s Kappa and Classification Table Metrics 2.1a: An ArcView 3x Extension for Accuracy Assessment of Spatially-Explicit Models. Retrieved on January, 2009 fr. [http://www.jennessent.com/arcview/kappa_stats.htm]
Kehler, A. (2002). Coherence, Reference and the Theory of Grammar. Stanford, CA: CSLI Publications.
Kerslake, C. (1992). The role of Connectives in Discourse Construction in Turkish. In Modern Studies in Turkish Linguistics: Proceedings of the Sixth International Conference on Turkish Linguistics, (ed.) Konrot, A. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları. 77- 104.
Kich, M. (2007). Some notes on the travel narrative, with special emphasis on Tony Horwitz’s One for the Road: Hitchhiking through the Australian Outback. [Retrieved on December 20, 2007 from http://www.wright.edu/~martin.kich/BookBox/Travel.htm]
Knott, A. and Sanders, T. (1998). The Classification of Coherence Relations and their Linguistic Markers: an Exploration of two Languages. Journal of Pragmatics, 30. 135- 175.
Korkmaz, Z. (2004). “Bağlaçlar ve Türkiye Türkçe’sindeki Oluşumları”. Türk Dili Dergisi, 638. 118-125.
Lenk, U. (1998). “Discourse Markers and Global Coherence in Conversation”. Journal of Pragmatics, 30. 245-257.
Maat, H. P. (1998). “Classifying Negative Coherence Relations on the Basis of Linguistic Evidence”. Journal of Pragmatics, 30. 177-204.
Maat, H. P. and Sanders, T. (2006). “Connectives in Text”. In Encyclopedia of language and linguistics, Vol. 3. (Ed.) Brown, K. Amsterdam: Elsevier Publishing. 33-41.
Polanyi, L. and Scha, R. (1983). The syntax of Discourse. Text, 3. 261-270.
Redeker, G. (1990). Ideational and Pragmatic Markers of Discourse Structure. Journal of Pragmatics, 14(3). 367-381.
Risselada, R. and Spooren, W. (1998). “Introduction: Discourse markers and coherence relations”. Journal of Pragmatics, 30. 131-133.
Rüstemova, C.R. (2007). “Türk Dilinin Öğretiminde Terim Sorunları”. [Retrived on December 7, 2007 from http://www.study-turkce.com/M/term.htm].
Say, B., Özge, U. and Oflazer, K. (2003). “Bilgisayar Ortamında Bir Derlem Geliştirme Çalısması”. Akademik Bilişim Konferansı. Konya, February, 2002.
Schffrin, D. (1987). Discourse Markers. New York: Cambridge University Press.
Taboada, M. (2006). “Discourse Markers as Signals (or not) of Rhetorical Relations”. Journal of Pragmatics, 38. 567-592.
Üstünova, K. (2006). “‘Ama’nın İşlevleri”. Uludağ Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (1). 79-92.
Vivanco, V. (2005). “The Absence of Connectives and the Maintenance of Coherence In Publicity Texts”. Journal of Pragmatics, 37. 1233-1249.
Yılmaz, E. (2004). A pragmatic Analysis of Turkish Discourse Particles: “yani”, “işte” and “şey” (Unpublished Doctoral Dissertation). Middle East Technical University.