İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Becerileri İle Sahip Oldukları Değerler Arasındaki İlişki

Öz Amaç: Bu çalışmada beşinci sınıf öğrencilerinin eleştirel düşünme becerileri ile değerleri arasındaki ilişki ve eleştirel düşünme becerilerinin öğrencilerin sahip olduğu değerleri ne düzeyde yordadığının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Bu araştırmada nedensel karşılaştırmalı desen kullanılmıştır. Araştırmada, Keskin (2008) tarafından geliştirilen “Değerler Eğitimi Ölçeği”, Demir (2006) tarafından geliştirilen “Eleştirel Düşünme–Öz düzenleme Ölçeği” ve araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılarak verilerin analizi yapılmıştır. Araştırmanın evrenini, Erzurum İli merkez ilçelerdeki ilköğretim okullarının 2011-2012 öğretim yılında öğrenim gören beşinci sınıf öğrencileri, örneklemi ise, adı geçen evrenden seçkisiz olarak belirlenen okullarda öğrenim gören 800 öğrenci oluşturmaktadır. Bulgular: Araştırmadan elde edilen veriler incelendiğinde; eleştirel düşünme değişkeni ile değerler eğitimi arasındaki ilişki, değerler eğitimi ölçeğinin bazı alt boyutları haricinde anlamsız bulunmuştur. İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin cinsiyet, kardeş sayısı, babanın eğitim durumu, annenin eğitim durumu değişkenlerine göre değerler eğitiminin alt boyutları ile eleştirel düşünme puanlarında farklılıklar bulunmuştur. Sonuçlar: Eleştirel düşünme değişkeni, değerler eğitiminin hoşgörü ve sorumluluk boyutları üzerinde etkilidir. Kız öğrencilerin, erkek öğrencilere göre eleştirel düşünme becerilerinin daha yüksek olduğu görülmüştür. Öğrencilerin babalarının eğitim durumlarına göre, değerler eğitiminin “dayanışma boyutu” ve “adillik boyutu” üzerinde farklılıklar vardır. Annelerinin eğitim durumlarına göre, eleştirel düşünme toplam puanlarında farklılıklar olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

değer kazanımları, eleştirel düşünme, sınıf öğretmeni

PDF

___

Ay, Ş. (2005). Ortaöğretim Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Güçleri Ve Öğrencileri Etkileyen Eleştirel Düşünme Faktörleri: Düzce İli Örneği (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 162647)
Aydın, M. (2003). Gençliğin Değer Algısı: Konya Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3) 121-144.
Aydın, M. Z. (2010). Okulda Değerler Eğitimi. Eğitime Bakış Eğitim-Öğretim ve Bilim Araştırma Dergisi, 6(18), 16-19.
Baloğlu, M. ve Balgamış, E. (2005). İlköğretim Ve Ortaöğretim Yöneticilerinin Öz Değerlerinin Betimlenmesi: Tokat İli Örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 19- 31.
Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri Ve Bu Süreçte Yaşanılan Sorunların Değerlendirilmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 230584)
Bolay, S. H. (2007). Değerlerimiz Ve Günlük Hayat. Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 1(1), 12-19.
Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel Eğitim Sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Çetin Balcı E. (2009). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Adil Olma Değerinin Öğretiminde, Çoklu Zekâ Kuramının Uygulanması (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 278311)
Demir, M. K. (2006). İlköğretim Dördüncü Ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 187631)
Demirel, Ö. (2010). Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Program Geliştirme (13. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Dewey, J. (1991). How We Think. New York: Prometheus Book.
Ennis, H. R, (1985). A Logical Basis For Measuring Critical Thinking. Educational Leadership, EBSCO Publishing, 43(2), 45- 48.
Erdem, A. R. (2003). Üniversite Kültüründe Önemli Bir Unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 4(1), 55-72.
Fırat, N. (2007). Okul Kültürü Ve Öğretmenlerin Değer Sistemleri (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (215787)
Gömleksiz, M. N. (2007). Lise Öğrencilerinin Toplumsal Değerleri Benimseme Düzeyleri Ve Bu Değerlerin Kazandırılmasında Karşılaşılan Güçlükler (Elazığ ili Örneği). Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu. (26–28 Kasım 2004), 727- 741 (R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Z. Ş. Arslan, M. Zengin, ed.). İstanbul: DEM Yayınları.
Gül, R. (2013). Bir Değer Eğitimi Olarak İlköğretim Döneminde Doğruluk Eğitimi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 345575)
Judge, B., Jones, P., & Mccreery, E. (2009). Critical Thinking Skills For Education Students. British: Library Cataloguing in Publication Data.
Kazancı, O. (1989). Eğitimde Eleştirici Düşünme Ve Öğretimi. Ankara: Kazancı Kitap.
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarında Değerler Eğitimi: Tarihsel Gelişim, 1998 Ve 2004 Programlarının Etkililiğinin Araştırılması (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 226374)
Keskinoğlu, M. Ş. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerine Uygulanan Mesnevi Temelli Değerler Eğitimi Programının Ahlaki Olgunluğa Ve Saldırganlık Eğilimine Etkisi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 226235)
Kurnaz, A. ve Sünbül A.M. (2008). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri Ve İçerik Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğrencilerin Erişi Ve Öz-Değerlendirmelerine Etkisi. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Selçuk Üniversitesi, 26, 227-246.
Kürüm, D. (2002). Öğretmen Adaylarının Eleştirel Düşünme Gücü (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 117321)
Lau, J.Y.F. (2011). An Introduction To Critical Thinking And Creativity: Think More Think Better. New Jersey: John Wiley & Sons.
Öncül, R. (2000). Eğitim Ve Eğitim Bilimleri Sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik Testler. Ankara. Yeni Doğuş Matbaası.
Öztürk, N. (2006). Hemşirelik Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Düzeyleri Ve Eleştirel Düşünmeyi Etkileyen Faktörler (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 196306)
Tezcan, M. (2006). Eğitimin Toplumsal Temelleri. V. Sönmez (Ed.). Eğitim Bilimine Giriş İçinde (ss. 95-118). Ankara: Anı Yayıncılık.
Türk Dil Kurumu (2018). Türkçe Sözlük. Ankara Türk Dil Kurumu Yayınları.
Ulusoy, K. ve Dilmaç, B.(2014). Değerler Eğitimi (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
Veugelers, W., & Vedder P. (2003). Values In Teaching. Teachers And Teaching. Theory and Practice. 9, 377-389.
Yıldız, N. (2011). İlköğretim Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Fen Ve Teknoloji Dersinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 280662)
Yiğittir, S. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4 Ve 5. Sınıf Değerlerinin Kazanılma Düzeyi (Doktora Tezi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden edinilmiştir. (Tez No. 278406)