Türk Bankacılık Sektörünün Finansal Performans Göstergeleri: BIST Mali Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Bankaların içinde bulundukları ülkenin finansal sistemi ve ekonomisi için taşıdığı bu önemden hareketle çalışmanın amacı, BIST Mali Sektörde faaliyet gösteren bankaların finansal yapısının finansal performans üzerindeki etkisini incelemektir. Söz konusu unsurların belirlenmesi gerek banka yöneticileri gerekse ulusal ve uluslararası yatırımcılar açısından önemlidir. Çalışmanın amacı BIST Mali Sektörde faaliyet gösteren bankaların finansal yapısının finansal performans üzerindeki etkisini incelemektir. Bu amaca yönelik olarak 2009:03-2019:09 tarihleri arasında faaliyette olan 10 bankanın Aktif Karlılık Oranı, Toplam Kredilerin Aktiflere Oranı (TKAO), Öz Sermayenin Aktiflere Oranı (ÖAO), Mevduatın Aktiflere Oranı (MAO), Aktif Büyüklük Oranları çeyrek dönemlik veriler olarak kullanılmıştır. Veriler bankaların yayınlamış olduğu mali tablolardan hesaplanmıştır. Çalışmada bankaların finansal performansı ile finansal yapıları arasındaki ilişkinin belirlenmesi için panel regresyon yöntemi uygulanmıştır. Yapılan analiz sonucuna göre TKAO değişkeni aktif karlılığı negatif olarak %1 anlamlılık düzeyinde etkilemektedir. ÖAO’nın aktif karlılık üzerindeki etkisi pozitiftir. MAO aktif karlılığı pozitif yönde etkilemektedir. Aktif büyüklüğü de aktif karlılığı pozitif yönde etkilemektedir. Çalışmanın sonuçları bütün olarak incelendiğinde banka performansını açıklamada Özsermayesi ve mevduat yapısı güçlü bankaların karlılık olarak daha ön plana çıktıkları yine benzer şekilde aktif büyüklüğü yüksek olan bankaların aktif karlılıklarının da yüksek olabileceği sonucu elde edilebilmektedir.

Financial Performance Indicators of Turkish Banking Sector: A Research on BIST Financial Sector

Considering the importance banks have for the financial system and economy of their country, the purpose of this study is to examine the impact of the financial structure of banks operating in the BIST Financial Sector on the financial performance.The aim of this study is to examine the impact of financial structure of banks operating in the BIST Financial Sector. For this purpose, Asset Profitability Ratio, Total Loans to Assets Ratio, Equity to Assets Ratio, Deposits to Assets Ratio, Asset Size ratios of 10 banks operating between 2009: 03-2019: 09 are used as quarterly data. The data are calculated from the financial statements published by banks. In the study, panel regression method was applied to determine the relationship between banks' financial performance and financial structures. According to the results of the analysis, the ratio of Total Loans to Assets variable affects asset profitability negatively at 1% significance level. The ratio of equity to assets is positive on asset profitability. The Ratio of Deposits to Assets positively affects asset profitability. The asset size also positively affects the profitability. When the results of the study are analyzed as a whole, it can be concluded that banks with strong equity and deposit structures stand out in terms of profitability, and similarly, banks with high asset size may have high return on assets in explaining the bank performance.

Keywords:

Banking, BIST, Financial Performance Panel Data,

PDF

___

Ahsan, M. K. (2016). “Measuring Financial Performance Based on CAMEL: A Study on Selected Islamic Banks in Bangladesh”. Asian Business Review, 6 (1), 47-56. doi: 10.18034/abr.v6i1.26
Almajali, A. Y., Alamro, S. A., Al-Soub, Y. Z. (2012). “Factors affecting the financial performance of Jordanian insurance companies listed at Amman Stock Exchange”. Journal of Management research, 4 (2), 266.
Alper, D., Anbar, A. (2011). “Bank specific and macroeconomic determinants of commercial bank profitability: Empirical evidence from Turkey”. Business and economics research journal, 2 (2), 139-152.
Arabacı, H. (2018). “Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Gelişimi”. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2 (3), 25-42.
Atukalp, M. E. (2018). “Özel Sermayeli Mevduat Bankalarının Finansal Performanslarının İncelenmesi: Türkiye Örneği”. Global Journal of Economics and Business Studies, 7 (14), 38-52.
Ayrıçay, Y., Türk, V. E. (2014). “Finansal Oranlar Ve Firma Değeri İlişkisi: BİST’de Bir Uygulama”. Muhasebe ve Finansman Dergisi (64), 53-70.
Aysan, A. F., Ceyhan, Ş. P. (2008). “What determines the banking sector performance in globalized financial markets? The case of Turkey”. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 387 (7), 1593-1602. doi: https://doi.org/10.1016/j.physa.2007.11.003
Demirel, E., Atakişi, A., Abacıoğlu, S. (2013). “Bankacılık Faaliyet Oranlarının Panel Veri Analizi: Türkiye'deki Kamu, Özel Ve Yabancı Sermayeli Bankaların Durumu”. Muhasebe ve Finansman Dergisi (59).
Demirhan, D. (2010). “Türkiye’deki Mevduat Bankalarının Finansal Yapıya İlişkin Kararlarının Karlılık Üzerine Etkileri”. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 45, 157-168.
Dinçer, H., Görener, A. (2011). “Analitik hiyerarşi süreci ve VIKOR tekniği ile dinamik performans analizi: Bankacılık sektöründe bir uygulama”. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 109-127.
Dizgil, E. (2017). “Türkiye'deki Mevduat Bankalarının Karlılığını Etkileyen Mikro Düzeyli Faktörler Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 11 (2).
Dogan, M. (2013). “Gri Iliskisel Analiz Yöntemi ile Banka Performansinin Ölçülmesi: Türkiye Örnegi”. Ege Akademik Bakis, 13 (2), 215.
Dücan, E., Akal, M. (2017). “Komşu Ülkelerle Yapılan Dış Ticaretin DYY Girişleri Üzerine Etkisi: Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Panel Veri Analiz”. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3 (1), 63-80.
Ertuğrul, İ., Karakaşaoğlu, N. (2009). “Banka Şube Performanslarının Vıkor Yöntemi İle Değerlendirilmesi”. Endüstri Mühendisliði Dergisi YA/EM 2008 Özel Sayısı, 20 (1), 19-28.
Gujarati, D. N., Şenesen, Ü., Şenesen, G. G. (2012). Temel Ekonometri: Literatür. Hsiao, C. (2014). Analysis of Panel Data (3rd ed.): Cambridge University Press.
Iswati, S., Anshori, M. (2007). The Influence of Intellectual Capital to Financial Performance at Insurance Companies in Jakarta Stock Exchange (JSE). Paper presented at the 13th Asia Pacific Management Conference, Melbourne, Australia. .
Jha, S., Hui, X. (2012). “A comparison of financial performance of commercial banks: A case study of Nepal”. African Journal of Business Management, 6 (25), 7601-7611.
Kahveci, E., Ekşi, İ. H., Kaya, Z. (2016). “Türkiye’deki Mevduat Bankalarında Sermaye Yapısı-Karlılık İlişkisi: 2002-2014 Yılları Arası Panel Veri Uygulama”. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 446-461.
Karadeniz, E., İskenderoğlu, Ö. (2011). “İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif Karlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi”. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, Cilt 22, Sayı 1, 65-75.
Karakuş, R., Zor, İ., Küçük, Y. Ş. (2017). “Ticari bankalarda kârlılığın içsel belirleyicileri: yerli ve yabancı sermayeli bankalarda karşılaştırmalı analizi”. The Journal of Academic Social Science Studies, 62, 379-398.
Kılıç, M. (2019). “Bankalarin Finansal Yapisinin Karlilik Üzerindeki Etkisi: Özel Sermayeli Mevduat Bankalari Üzerine Bir İnceleme”. UİİİD-IJEAS, (24), 45-58.
Küçükbay, F. (2017). “Banka Kârlılığını Etkileyen Faktörler: Avrupa Birliği Bankaları Ve Türk Bankaları Arasında Karşılaştırma”. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24 (1), 137-149.
Miller, S. M., Noulas, A. G. (1997). “Portfolio mix and large-bank profitability in the USA”. Applied Economics, 29 (4), 505-512. doi: 10.1080/000368497326994
Molyneux, P., Thornton, J. (1992). “Determinants of European bank profitability: A note”. Journal of Banking & Finance, 16 (6), 1173-1178. doi: https://doi.org/10.1016/0378-4266(92)90065-8
Nimalathasan, B. (2008). A comparative study of financial performance of banking sector in Bangladesh. An application of CAMELS rating system. Universitatii Bucuresti. Analele. Seria Stiinte Economice si Administrative, 2, 133.
Oğuz, A. B. (2016). “Türkiye Kamu, Özel Sermayeli Mevduat Ve Katılım Bankalarının 2005-2013 Arasındaki Bazı Bilanço Kalemlerinin Karşılaştırılması”. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12 (29), 225-241.
Ömürbek, V., Akçakanat, Ö., Aksoy, E. (2019). “Aktif Büyüklüklerine Göre Değerlendirilen Büyük Ölçekli Bankaların Yapay Sinir Ağları İle Karlılık Tahmini”. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33 (2), 451-466.
Özgür, E., Eleren, A. (2006). “Türkiye’de Yabancı Sermayeli Mevduat Bankalarının Veri Zarflama Yöntemi İle Etkinlik Analizlerinin Yapılması”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (2), 53-76.
Saldanlı, A., Aydın, M. (2016). “Bankacılık Sektöründe Karlılığı Etkileyen Faktörlerin Panel Veri Analizi İle İncelenmesi: Türkiye Örneği”. Ekonometri ve Istatistik Dergisi (24), 1-9.
Sönmez, F. (2013). “Türk bankacılık sektörünün karlılık açısından değerlendirilmesi”. Anadolu Bil Meslek Yüksekokulu Dergisi (31), 91-107.
Şenol, Z., Öncül, M., Alıcı, M. S. (2019). “Banka Finansal Risklerinin Banka Karlılığına Etkisi”. Uluslararası Yönetim Eğitim ve Ekonomik Perspektifler Dergisi, 7 (2), 101-109.
Tarawneh, M. (2006). “A comparison of financial performance in the banking sector: Some evidence from Omani commercial banks”. International Research Journal of Finance and Economics, 3 (3), 101-112.
Taşkın, F. D. (2011). “Türkiye’de ticari bankaların performansını etkileyen faktörler”. Ege Akademik Bakış, 11 (2), 289-298.
TBB. (2020). Bankalarımız Kitabı. İstanbul: Türkiye Bankalar Birliği.
Topak, M. S., Çanakçioğlu, M. (2019). “Banka Performansının Entropi Ve Copras Yöntemi İle Değerlendirilmesi: Türk Bankacılık Sektörü Üzerine Bir Araştırma”. Mali Çözüm Dergisi, 29, 107-132.
Topal, M. H., Günay, H. F. (2017). “Çevre Vergilerinin Çevre Kalitesi Üzerindeki Etkisi: Gelişmekte Olan ve Gelişmiş Ekonomilerden Ampirik Bir Kanıt”. Maliye Araştırmaları Dergisi, 3 (1).
Ulusoy, V., Demiralay, S. (2017). “Energy demand and stock market development in OECD countries: A panel data analysis”. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 71 (Supplement C), 141-149. doi: https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.11.121
Uluyol, O., Türk, V. E. (2013). “Finansal Rasyoların Firma Değerine Etkisi: Borsa İstanbul (BIST)’da Bir Uygulama”. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 365-384.
Uzgören, E., Şahin, G. (2011). “Türk bankacılık sektöründeki mevduat bankalarınım yeniden yapılandırma uygulamaları sonrası finansal etkinlik ve verimlilik değişimleri”. Tisk Akademi, 6 (12), 184-219.