Yasemin AYDIN, Hülya ÇAĞIRAN KENDİRLİ, Selçuk KENDİRLİ

Küresel Kriz Çerçevesinde Katılım Bankalarının ve Ticari Bankaların Mali Performanslarının TOPSİS Yöntemiyle Analizi

Bu çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren Katılım Bankaları ve Ticari Bankalaranaliz edilmiştir. Bankaların kriz öncesi dönemi (2005-2008), kriz dönemi (2008-2011) ve krizsonrası dönemi (2011-2015) verileri kullanılarak analiz gerçekleştirilmiştir. Çalışma kapsamınatoplam 13 banka (3 Katılım Bankası, 10 Ticari Banka) alınmıştır. Bankaların mali performanslarıdönem dönem değerlendirilmiştir. Bu dönem içerisinde varlığı görülen Bank Asya faaliyetlerininsonlandırılmasından dolayı değerlendirilme dışında bırakılmıştır. Analizde kullanılan mali verilerBankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), Türkiye Bankalar Birliği (TBB), TürkiyeKatılım bankaları Birliği (TKBB) ve ilgili internet sitelerinden alınmıştır. Bankaların performansıçok kriterli karar verme yöntemlerinden TOPSİS yöntemiyle ölçülmüştür.Çalışma sonucunda Türkiye’nin diğer ülkelere bakılarak beklenenden daha iyiperformans gösterdiği bunun nedeninin de 2001 krizinde yaşanan olumsuzluklardan sonraönlemlerini almış olmasıdır. Bankalara bakılacak olursa küresel kriz öncesinde ve küresel krizsonrasında ticari bankaların mali performansları başarılı olurken, küresel kriz döneminde katılımbankalarının performanslarının iyi olduğu gözlemlenmiştir. Kriz öncesinde ya da kriz sonrasındaticari bankaları ilk sıralarda görünürken, kriz yılında (2008) katılım bankalarının daha iyiperformans gösterdiği, mali değerleri bakımından daha karlı olduğu göze çarpmaktadır.

Financial Performance Analysis of Participation Banks and Commercial Banks with TOPSIS Method within the Framework of the Global Crisis

In this study, Participation Banks and Commercial Banks were analyzed which ones are operating in Turkey. Analyzes were made using data belongs the pre-crisis period (2005- 2008), crisis period (2008-2011) and post-crisis period (2011-2015) of the banks. A total of 13 banks (3 Participation Banks, 10 Commercial Banks) were included in the study. The financial performance of the banks was evaluated periodically. Bank Asya, which had been in existence during this period, was excluded from the evaluation due to the termination of its activities. The financial data used in the analysis were obtained from Banking Regulation and Supervision Agency (BDDK), Turkish Banking Association (TBB), Turkey Participation Banks Association (TKBB) and related internet sites. Banks' performance is measured by the TOPSIS method, which is a multicriteria decision-making method. As a result of the study, Turkey has been performing better than expected from other countries because of the precautions after the negativities in 2001 crisis. It is observed that the performances of the participation banks in the global crisis period are good when the financial performance of the commercial banks is successful before the global crisis and after the global crisis. Before and after the crisis, commercial banks seemed to be in the first place, but in the crisis period (2008), the participation banks are performing better and are more profitable in terms of their financial value.

PDF

___

Acar, O. (2012). 2001 Krizi Sonrası Yeniden Yapılandırılan Türk Bankacılığı’nın 2008 Küresel Krizinden Olumsuz Etkilenen Ülkelerden Ayrışması Üzerine Bir Model Önerisi: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nce kabul edilmiş Doktora Tezi, İstanbul.
Akademikindex.net, “Fon Toplama Yöntemleri”, Kaynak: http://saglikyonetimi.net/ index.php/pubindexall/187-katilimbankalari/320-kat-l-m-bankalar-n-n-fon-toplamayoentemleri (Erişim Tarihi: 23.08.2016)
Akyüz, Y., Bozdoğan, T. ve Hantekin, E.(2011). TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama, Afyon Kocatepe Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi (C.X III,S I,), ss. 73-92
Anyaeche, C & Ighravwe, D. (2018). A framework for evaluating the performance of automated teller machine in banking industries: A queuing model-cum-TOPSIS approach.Accounting, 4(2), 53-62.
Aras, G. ve diğerleri (2017). “Corporate sustainability measurement based on entropy weight and TOPSIS A Turkish banking case study”, Meditari Accountancy Research, Vol. 25 Issue: 3, pp.391-413.
Aras, G., Tezcan, N. ve Kutlu Furtuna, Ö. (2018). “Multidimensional comprehensive corporate sustainability performance evaluation model: Evidence from an emerging market banking sector”, Journal of Cleaner Production, Volume 185, 1 June, pp.600-609.
Baykara, H.V. (2012). Katılım Bankalarında Etkinlik Ve Verimlilik Analizi: (Yüksek Lisans Tezi), Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Ana Bilim Dalı İktisat Bilim Dalı, Tokat.
Dağ, S. ve Bahadır F. Y. (2014). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Dora Basım Yayın Dağıtım Ltd. Şti. 1. Baskı, Bursa, s.177
Dinçer, Hacıoğlu ve Yüksel (2017). “A Strategic Approach to Global Financial Crisis in Banking Sector: A Critical Appraisal of Banking Strategies Using Fuzzy ANP and Fuzzy Topsis Methods”, International Journal of Sustainable Economies Management, Volume:6, Issue: 1, pp. 1-21.
Ege, İ. ve Topaloğlu, E. (2013). Özyamanoğlu, Murat, “Finansal Performans ile Kurumsal Yönetim Notları Arasındaki İlişki: BİST Üzerine Bir Uygulama”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, Yıl:5, Sayı:9, Kasım, ss. 100-117
Eleren, A. ve Karagül, M. (2008). “1986-2006 Türkiye Ekonomisinin Performans Değerlendirmesi”, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. Yönetim ve Ekonomi, Cilt:15, Sayı:1, Manisa, ss. 1-14.
Er, B. ve Uysal, M. (2012) “Türkiye'deki Ticari Bankalar Ve Katılım Bankalarının Karşılaştırmalı Etkinlik Analizi: 2005-2010 Dönemi Değerlendirmesi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 26, Sayı:3-4, s.s.365-387.
Erdem, E. (2010). Para Banka ve Finansal Sistem, 3. Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
Gökalp, F. (2014). “Kriz Öncesi ve Kriz Sonrası Dönemler İtibariyle Katılım Bankaları ve Ticari Bankaların Karlılığı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 32, ss. 191-201.
Güneysu, Y., Er, B. ve Ar, İ. M. (2015). Türkiye’deki Ticari Bankaların Performanslarının AHS ve GİA yöntemleri ile incelenmesi, KTU SBE Sos. Bil. Dergisi.
İşseveroğlu, G. ve Sezer, O. (2015). Financial Performance of Pension Companies Operating in Turkey with Topsis Analysis Method, International Journal of Academic Research in Accounting, Finance and Management Sciences Vol. 5, No.1, January, pp. 137–147.,
Kaya, M. V. (2013). 2008 Küresel Krizi ve Ekonomik Çöküş, 1.Baskı, Adalet Yayınevi, Ocak, Ankara.
Korkmaz, E. ve Tay. A. (2016). Küresel Kriz, Türkiye’ye Etkileri ve Çözüm Önerileri, Kasım 2010, Kaynak: http://www.esfenderkorkmaz.com/arastirmayazilari/kuresel-kriz-turkiye-ye-etkileri-ve-cozum-onerileri.html (Erişim Tarihi 23.08.2016).
Mihir, D. Ve diğerleri (2017). “Comparıson Of Fınancıal Performance Of Indıan Banks Usıng Multı-Crıterıa TOPSIS”, Journal of Commerce & Accounting Research, Vol. 6 Issue 4, pp.16-24.
Nasıl kolay, “Sermaye Yeterlilik Rasyosu Nedir”, Kaynak: http://nasilkolay.com/sermaye-yeterlilik-rasyosu-nedir? (Erişim Tarihi: 05.04.2017)
Not oku, “Oran analizi”, Kaynak: http://notoku.com/oran-analizi/ (Erişim Tarihi: 09.06.2017)
Ozen, E., Yeşildağ, E. ve Soba, M. (2015). Topsıs Performance Evaluatıon Measures And Relatıon Between Fınancıal Ratıos And Stock Returns, Journal of Economics, Finance & Accounting‐JEFA, Vol.2 (4), ss.482- 500.
Özdemir, G. (2012). Küresel Krizlerin Önlenmesinde Maliye Politikalarının Rolü: (Yüksek Lisans Tezi), 2008 Küresel Krizi Türkiye Analizi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Maliye Anabilim Dalı, Çanakkale.
Parasız, İ. (2009). Para Banka ve Finansal Piyasalar, 9. Baskı, Ezgi Kitabevi, Bursa, Ağustos.
Pehlivan, P. (2016). Türkiye’de Katılım Bankacılığı Ve Bankacılık Sektöründeki Önemi, Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi ISSN: 1303 – 8370 / Nisan/ Yıl: 16 / Sayı: 31, s.296-324.
Sakarya, Ş. ve Aytekin, S. (2013).“İMKB’de İşlem Gören Mevduat Bankalarının Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Ölçülmesi: PROMETHEE Çok Kriterli Karar Verme Yöntemiyle Bir Uygulama:” Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, C:5, S:2, s. 99-109.
Sakarya, Ş., Yıldırım, H. H. ve Akkuş, H. T. (2015). “BİST’de İşlem Gören Enerji Şirketlerinin Finansal Performanslarının TOPSİS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi”, 19. Finans Sempozyumunda Sunulmuş Bildiri, 21-24 Ekim, Çorum, ss.601-616
Shuvashish, R. ve Arindam, D. (2018). “Applıcatıon Of TOPSIS Method For Fınancıal Performance Evaluatıon: A Study Of Selected Scheduled Banks In Bangladesh”, Journal of Commerce & Accounting Research, Vol. 7, Issue 1, p.p.24-29.
Şimşek, A. (2013). Analitik Hiyerarşi Süreci Ve Analitik Ağ Süreci, Yöntemleriyle Online Alışveriş Sitelerinin Seçimi Üzerine Bir Uygulama: (Yüksek Lisans Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Isparta.
Taşar, M. O. (2010). “Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı” ve Makro Ekonomik Etkilerinin Analizi, Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:3, Sayı:1, s.81.
Taşkın, A. ve Eren, T. (2016). UEFA Şampiyonlar Ligi’nde Forvet Oyuncularının Performanslarının Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirilmesi, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:14, Sayı:1, Mart, s.s. 84-85.
TBB.“Banka ve Bankaların Şube Sayıları”, 2017, Kaynak: https://www.tbb.org. tr/ modules/banka-bilgileri/banka_sube_bilgileri.asp (Erişim Tarihi: 32.03.2017)
TKBB, “Türkiye Katılım Bankaları Birliği Tarihçesi”, Kaynak: http://www.tkbb.org.tr/kurumsal-hakkinda-tarihcesi ,( Erişim Tarihi: 04.02.2016).
TÜKETİCİFİNANSMAN.NET, “Menkul Kıymetleştirme nedir?”, Kaynak: http://www.tuketicifinansman.net/2007/11/menkul-kiymetlestirme-nedir-menkul.html (Erişim Tarihi: 03.04.2017).
Vakıfbank, “Vakıf Katılımı Tanıyın” Kaynak:https://www.vakifkatilim.com.tr/tr /hakkimizda/Pages/Vakif-Katilimi-Taniyin.aspx (Erişim Tarihi: 23.08.2016).
Wankea, P., Hassan M.K. ve Gavião, L.O. (2017). “Islamıc Bankıng And Performance In The Asean Bankıng Industry: A Topsıs Approach Wıth Probabılıstıc Weıghts”, International Journal of Business and Society, Vol. 18, pp. 129-150.
Wankea, P., Kalam, A. ve Emrouznejad, A. A. (2018), “Efficiency in BRICS banking under data vagueness: A two-stage fuzzy Approach”, Global Finance Journal, Volume 35, February, p.p.58-71.
Yayar, R. ve Baykara, H.V. (2012). “TOPSIS Yöntemi ile Katılım Bankalarının Etkinliği ve Verimliliği Üzerine Bir Uygulama”, Business and Economics Research Journal Volume 3, Number 4, pp. 21-42 ISSN: 1309-2448.
Yıldırım, B. F. ve Önder, E. (2015). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri, Dora Yayıncılık, Bursa, s.s.133-139.